«Οι πολιτικές που πρέπει να χαραχθούν οφείλουν να είναι στοχευμένες προς την κατεύθυνση της ισότιμης πρόσβασης στο αγαθό της υγείας σε κάθε γωνιά του Αιγαίου, σε κάθε κάτοικο, όπου και αν κατοικεί».
Αυτό επισημαίνει μεταξύ άλλων σε συνέντευξη προς την ‘δ’ ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Ρόδου, κ. Ηλίας Τσέρκης*. Επίσης μιλάει για τους νέους εμβολιασμούς, τον κορωνοϊό, την γρίπη αλλά και για την ανάγκη αλλαγής στο ΕΣΥ.
• Κύριε Τσέρκη, μιλήστε μας για την κατάσταση που επικρατεί στη Ρόδο με τη γρίπη και τους εμβολιασμούς. Είναι σημαντικό να ενημερώσουμε τον κόσμο για τα εμβόλια.
Κυρία Ντόκου, ως γνωστόν, διανύουμε την περίοδο που πραγματοποιούνται τα εμβόλια κατά της γρίπης. Οι συστάσεις του αντιγριπικού εμβολιασμού περιλαμβάνουν συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες με αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσο ή και επιπλοκές, όπως άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω, παιδιά 6 μηνών και άνω, ενήλικες με χρόνια συστηματικά νοσήματα και ανοσοκαταστολή, έγκυες, άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία, υγειονομικό προσωπικό, κλειστούς πληθυσμούς όπως: στρατόπεδα, σωφρονιστικά καταστήματα, άτομα που έρχονται σε επαφή με πτηνά ή χοίρους, καθώς και φροντιστές ασθενών υψηλού κινδύνου.
Συνολικά, κυκλοφορούν 6 διαφορετικά τετραδύναμα εμβόλια, δύο (2) εκ των οποίων είναι ενισχυμένα και απευθύνονται αποκλειστικά και μόνο σε άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονισθεί ότι η αποτελεσματικότητα των απλών εμβολίων παραμένει εξαιρετική, ενώ αυτή των ενισχυμένων φαίνεται να υπερέχει μόνο σε άτομα άνω των 65 ετών. Ως εκ τούτου, ο πληθυσμός δεν πρέπει να εκλάβει τον εμβολιασμό με το συμβατικό εμβόλιο ως υποδεέστερο.
Παρόλο που παρέχεται πλέον η δυνατότητα στους πολίτες να εμβολιάζονται και στα φαρμακεία, θεωρώ ότι όλοι ανεξαιρέτως οι εμβολιασμοί πρέπει να συστήνονται και να συνταγογραφούνται από τους θεράποντες ιατρούς. Οι λόγοι είναι πρωτίστως επιστημονικοί, καθότι ο θεράπων ιατρός είναι ο μόνος αρμόδιος να κρίνει όχι μόνο ποιο είδος εμβολίου χρειάζεται ένα άτομο, αλλά και πότε πρέπει να γίνει ο εμβολιασμός, αφού εξετάσει τον ασθενή και εκτιμήσει ενδελεχώς όλους τους τυχόν παράγοντες που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητά του π.χ. πιθανή λοίμωξη, φαρμακευτική αγωγή, τυχόν ανοσοανεπάρκεια, χρονική απόσταση από προηγούμενο εμβολιασμό κλπ.
Επιπρόσθετα, οι θεράποντες ιατροί συμπληρώνουν το ιστορικό των ασθενών και σημειώνουν εκεί ότι πραγματοποίησαν το αντιγριπικό εμβόλιο. Παράλληλα, είναι αυτοί που μπορούν να εκτιμήσουν την ιδιαίτερη συγκυρία για τις λοιμώξεις του αναπνευστικού το προσεχές διάστημα, προτεραιοποιώντας τον αντιγριπικό εμβολιασμό ατόμων που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου και προγραμματίζοντας όλους τους απαραίτητους εμβολιασμούς. Ο αριθμός των εμβολίων, αν και αρκετός, δεν είναι απεριόριστος και ο ανεξέλεγκτος εμβολιασμός εμπεριέχει τον κίνδυνο να μείνουν ακάλυπτοι ασθενείς που πραγματικά τον χρειάζονται.
• Την ίδια ώρα, μαθαίνουμε ότι καταγράφεται έξαρση στα κρούσματα του κορωνοϊού και στη δική μας περιοχή. Ποια είναι η κλινική κατάσταση των ασθενών και ποιοι κίνδυνοι ελλοχεύουν; Πρέπει να γίνει επαναληπτική δόση;
Από τα μέσα Σεπτεμβρίου έχουμε μια έξαρση του κορωνοϊού ο οποίος φαίνεται ότι συνεχίζει τη διασπορά του. Αυτή την στιγμή στη χώρα μας έχουμε περίπου 700 άτομα που νοσηλεύονται στα νοσοκομεία διαγνωσμένα με κορωνοϊό, γύρω στους 40 διασωληνωμένους ασθενείς και σχεδόν 60 θανάτους εβδομαδιαίως, με μέση ηλικία τα 83 έτη. Πρόκειται για μια έξαρση η οποία σε σύγκριση με τα περσινά δεδομένα είναι πολύ χαμηλότερη, αλλά το πρόβλημα παραμένει και δεν γνωρίζουμε τις διαστάσεις που λαμβάνει ανά περιόδους. Το βέβαιο είναι ότι ο ιός εξακολουθεί να υπάρχει και αφήνει ένα πολύ βαρύ αποτύπωμα στο σύστημα υγείας. Για το λόγο αυτό πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και να μην εφησυχάζουμε.
Η συμπτωματολογία που δίνουν οι νέες παραλλαγές του κορωνοϊού είναι όμοιες με την Όμικρον. Συγκεκριμένα, προκαλεί καταρροή, κόπωση (ήπια ή σοβαρή), φτάρνισμα, πονόλαιμο, βήχα, πονοκέφαλο και ενδεχομένως πυρετό (εάν εμφανιστεί, διαρκεί μία με δύο μέρες).
Αυτό που πρέπει συνεχώς να προσπαθούμε όλοι μας κα Ντόκου, είναι να περιορίσουμε την εξάπλωση του ιού, με το να αυξήσουμε τον αριθμό των τεστ που πραγματοποιούμε. Σε περίπτωση που παρουσιάσουμε κάποιο σύμπτωμα ή έχουμε έρθει σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα στο περιβάλλον μας, επιβάλλεται να κάνουμε δύο και τρία τεστ για να διαπιστώσουμε αν είμαστε θετικοί. Εάν είμαστε νεαρής ηλικίας και θετικοί στον κορωνοϊό το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να απομονωθούμε, προκειμένου να περιορίσουμε την εξάπλωση του ιού. Αν όμως πρόκειται για ηλικιωμένους ή για άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, πρέπει να το διαγνώσουμε όσο πιο γρήγορα γίνεται, προκειμένου να λάβουμε την ενδεδειγμένη θεραπεία που μειώνει την πιθανότητα εισαγωγής στο νοσοκομείο.
Επιπρόσθετα, υπάρχει και το νέο επικαιροποιημένο εμβόλιο, όπου συστήνεται η πραγματοποίησή του σε άτομα που έχουν αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσηση λόγω ηλικίας, υποκείμενου νοσήματος ή κατάστασης και συγκεκριμένα:
Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω, άτομα ηλικίας 6 μηνών έως 59 ετών με υποκείμενα νοσήματα και καταστάσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο σοβαρής νόσου, άτομα με ανοσοκαταστολή, έγκυες γυναίκες και επαγγελματίες υγείας.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, πέρα από τις ομάδες για τις οποίες συστήνεται ο εμβολιασμός κατά της Covid-19 με το επικαιροποιημένο εμβόλιο, μπορεί οποιοσδήποτε πολίτης επιθυμεί να εμβολιαστεί. Επισημαίνεται ότι η διαθεσιμότητα αποτελεσματικής (επί του παρόντος) αντιϊκής θεραπείας για τη νόσο COVID-19 δεν υποκαθιστά τα οφέλη του εμβολιασμού.
• Τα νοσοκομεία και οι δομές Υγείας σε όλη τη χώρα αλλά κυρίως στα νησιά, παρουσιάζουν πολλές ελλείψεις. Θα βελτιωθεί κάποτε αυτή η εικόνα; Τι πρέπει να γίνει;
Η γεωγραφική κατανομή της Ελλάδας αποτελεί διαχρονικά έναν αστάθμητο παράγοντα για τη στελέχωση με ιατρικό προσωπικό των απομακρυσμένων και ακριτικών περιοχών καθώς και των νησιών. Είναι χαρακτηριστικό ότι δε δίνονται σοβαρές ευκαιρίες για τη μετεγκατάσταση του ιατρού και της οικογένειάς του. Βασική αιτία άρνησης για τους συναδέλφους προκειμένου να μετακινηθούν στα νησιά και να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους είναι η αίσθηση της κοινωνικής και επιστημονικής απομόνωσης και η μη εξέλιξη της καριέρας τους.
Θα μπορούσα να γράψω σελίδες ολόκληρες σχετικά με τα κίνητρα που πρέπει να δοθούν, ωστόσο, για να είναι αποτελεσματικοί οι διοικούντες και να βρουν άμεσες λύσεις, τους προκαλώ να αντιγράψουν το σύστημα διορισμών των εκπαιδευτικών. Όπως δεν υπάρχει κανένα νησί χωρίς εκπαιδευτικό, ας υιοθετήσουν αντίστοιχο σύστημα για να στελεχωθούν όλα τα περιφερειακά ιατρεία και κέντρα υγείας των νησιών.
Οι πολιτικές που πρέπει να χαραχθούν οφείλουν να είναι στοχευμένες προς την κατεύθυνση της ισότιμης πρόσβασης στο αγαθό της υγείας σε κάθε γωνιά του Αιγαίου, σε κάθε κάτοικο, όπου και αν κατοικεί. Μια πολιτική που πρέπει να εξασφαλίσει ειδικευμένους και κατάλληλα εκπαιδευμένους γιατρούς για να στελεχώσουν την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας σε κάθε νησί, για να σταματήσει το Ελληνικό κράτος να δαπανά χιλιάδες ευρώ σε διακομιδές.
Θα πρέπει να στελεχωθούν όλα τα απομακρυσμένα νησιά με εξειδικευμένο ιατρικό δυναμικό και σύγχρονα συστήματα τηλεϊατρικής προσανατολισμένα στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και όχι προς τα Νοσοκομεία του ΕΣΥ όπως συμβαίνει έως τώρα. Προς αυτή την κατεύθυνση, πρέπει να μελετηθεί από το Υπουργείο ένα σύστημα μοριοδότησης όλων των γιατρών που υποχρεωτικά θα στελεχώνουν τις παραμεθόριες και νησιωτικές περιοχές της πατρίδας μας, ώστε να πετύχουμε την πλήρη κάλυψη όλων των μικρών νησιών με ειδικευμένους ιατρούς.
-Με αφορμή την πανδημία covid-19 ο τομέας της υγείας βρίσκεται στο επίκεντρο της συζήτησης παγκοσμίως. Ποιες είναι οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η επιστημονική κοινότητα;
Η πανδημία του κορωνοϊού ανέδειξε την ανάγκη για την οικοδόμηση ενός υγιέστερου, ασφαλέστερου, δικαιότερου και πιο βιώσιμου κόσμου, μέσω της διασφάλισης ενός ανθεκτικού και ισχυρού συστήματος υγειονομικής περίθαλψης.
Παρά το τεράστιο κόστος της σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, η πανδημία λειτούργησε ως καταλύτης αλλαγών και επιταχυντής μεταρρυθμίσεων, με σημαντικά διδάγματα για το μέλλον.
Στην Ελλάδα, η πανδημία χτύπησε το Εθνικό Σύστημα Υγείας σε μια ευαίσθητη περίοδο, καθώς αυτό εξερχόταν από μία δεκαετή οικονομική κρίση, με σημαντικές αδυναμίες και μακροχρόνια προβλήματα, που επηρέασαν την ποιότητα της παροχής υπηρεσιών υγείας.
Το σημερινό κουρασμένο και γερασμένο ΕΣΥ χρειάζεται άμεση και πλήρη αναδιοργάνωση και σημαντικά κίνητρα στελέχωσης που επιτέλους δεν μπορεί να είναι η μηδαμινή και προσβλητική αύξηση μόνο κατά 10% στις αποδοχές των γιατρών του.
Για το λόγο αυτό, παρατηρούνται παραιτήσεις και αποχωρήσεις ιατρών από το κρατικό σύστημα υγείας, επιλέγοντας να οδεύσουν σε άλλες κατευθύνσεις οι οποίες έχουν ασύγκριτα καλύτερες προοπτικές όπως είναι ο ιδιωτικός τομέας ή το εξωτερικό.
Η Ελλάδα, στην ουσία, θα έλεγα ότι έχει χάσει όλες τις φάσεις των μεταρρυθμίσεων των συστημάτων υγείας των ανεπτυγμένων χωρών και θα τολμούσα να πω επίσης ότι δεν βρίσκεται μόνο πίσω από τα ως άνω συστήματα, αλλά δυστυχώς οι συζητήσεις των διοικούντων είναι συνήθως εκτός θέματος καθώς δεν αφορούν επί της ουσίας μεταρρυθμίσεις, αλλά το πώς ορισμένοι ιατροί να μην χάσουν κεκτημένα και προνόμια.
Εμείς, ως Ιατρικός Σύλλογος προσπαθούμε διαρκώς να βελτιώσουμε τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας προς όφελος των πολιτών.
*Ο Ηλίας Τσέρκης, είναι ιατρός – ειδικός παθολόγος,
πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Ρόδου
Πρόεδρος τομέα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Ινστιτούτου Επιστημονικών Ερευνών, Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου.
