Στις διαδικτυακές συναλλαγές στο εξωτερικό εντοπίζονται τα υψηλότερα ποσοστά απάτης στις ηλεκτρονικές συναλλαγές με κάρτες πληρωμών. Οι απάτες στις μεταφορές πιστώσεων έχουν αυξηθεί, με τη μέθοδο της υποκλοπής των προσωπικών στοιχείων ασφαλείας των χρηστών υπηρεσιών μεταφοράς πίστωσης, μέσω παραπλανητικών μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (phishing). Οι άμεσες χρεώσεις συνεχίζουν να αποτελούν το πλέον ασφαλές μέσο πληρωμής.
Τα παραπάνω είναι τα βασικά συμπεράσματα από την καταγραφή του τοπίου της απάτης στις συναλλαγές εξ αποστάσεως, όπως παρουσιάζονται σε έρευνα της Τράπεζας της Ελλάδος για την ασφάλεια των ηλεκτρονικών πληρωμών. Σημειώνεται ότι οι ηλεκτρονικές πληρωμές περιλαμβάνουν τις συναλλαγές με κάρτα, τις μεταφορές πιστώσεων (ο πληρωτής δίνει εντολή στον πάροχο υπηρεσιών πληρωμών στον οποίο τηρεί λογαριασμό να προβεί στη μεταφορά συγκεκριμένου χρηματικού ποσού από τον δικό του λογαριασμό στο λογαριασμό του δικαιούχου) και τις άμεσες χρεώσεις (με την άμεση χρέωση εκχωρείται στον δικαιούχο το δικαίωμα να λαμβάνει χρηματικά ποσά απευθείας από τον λογαριασμό πληρωμών του πληρωτή – οφειλέτη του).
Κάρτες πληρωμών
Όπως προκύπτει από την έρευνα της ΤτΕ, οι διαδικτυακές συναλλαγές στο εξωτερικό είναι αυτές που εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά απάτης στις ηλεκτρονικές συναλλαγές με κάρτες πληρωμών.
Η μη εκτενής χρήση του διεθνούς τεχνικού προτύπου ασφαλών συναλλαγών 3DSecure από παρόχους υπηρεσιών πληρωμών του εξωτερικού συνεπάγεται υψηλότερα ποσοστά απάτης στις διασυνοριακές συναλλαγές διαδικτύου, σε αντίθεση με την ελληνική αγορά, όπου οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών έχουν υλοποιήσει σε ευρεία έκταση το πρότυπο ασφαλών συναλλαγών 3DSecure.
Για την παρακολούθηση της εξέλιξης της απάτης στις συναλλαγές με κάρτες πληρωμών, η ΤτΕ μετρά ως αντιπροσωπευτικούς δείκτες την αναλογία των περιστατικών απάτης και της αντίστοιχης αξίας τους προς τον αριθμό και την αξία των συναλλαγών με κάρτες. Σε όρους περιστατικών απάτης, ο δείκτης κυμάνθηκε το α΄ εξάμηνο 2019 στο επίπεδο του 0,03% και αναλογεί σε μία συναλλαγή απάτης ανά 4 χιλιάδες συναλλαγές. Σε όρους αξίας της απάτης, ο δείκτης κυμάνθηκε στο επίπεδο του 0,02% και αναλογεί σε 1 ευρώ αξία απάτης ανά 5,3 χιλιάδες ευρώ αξία συναλλαγών.
Το α΄ εξάμηνο 2019 ο αριθμός των περιστατικών απάτης που καταγράφηκαν ανά δίαυλο συναλλαγής ανήλθε σε 1,7 χιλ. στις συναλλαγές ΑΤΜ, σε 13,5 χιλ. στις πληρωμές POS και σε 110 χιλ. στις συναλλαγές CNP. Η αντίστοιχη αξία των περιστατικών απάτης ανά δίαυλο συναλλαγής διαμορφώθηκε σε 379,7 χιλ. ευρώ στις συναλλαγές ΑΤΜ, 437,5 χιλ. ευρώ στις πληρωμές POS και 4,7 εκατ. ευρώ στις συναλλαγές CNP.
Σημειώνεται ότι το α΄ εξάμηνο 2019 ο συνολικός αριθμός των καρτών πληρωμών σε κυκλοφορία παρουσίασε αύξηση κατά 539 χιλ. (+4%), σε σχέση με το β΄ εξάμηνο 2018 και ανήλθε σε 17,7 εκατ. κάρτες. Η αύξηση προήλθε από την έκδοση νέων χρεωστικών καρτών, καθώς εκδόθηκαν επιπλέον 540 χιλ. κάρτες (+4%), και τη μείωση αντίστοιχα των πιστωτικών καρτών συγκριτικά με το β΄ εξάμηνο 2018.
Σε αντίθεση με την αύξηση του αριθμού των καρτών πληρωμών, τόσο ο συνολικός αριθμός των συναλλαγών όσο και η συνολική αξία των συναλλαγών που διενεργήθηκαν με κάρτες το α΄ εξάμηνο 2019 μειώθηκαν σε σχέση με το β΄ εξάμηνο 2018. Συγκεκριμένα, ο όγκος των συναλλαγών με κάρτες πληρωμών ανήλθε σε 438,3 εκατ. παρουσιάζοντας μείωση 16%. Αντίστοιχα, η αναλογούσα αξία διαμορφώθηκε στα 29,6 δισ. ευρώ, καταγράφοντας μείωση επίσης κατά 16%.
Μεταφορές πιστώσεων
Βάσει των στοιχείων του έτους 2018, διενεργήθηκαν 337 εκατ. πελατειακές συναλλαγές με τη χρήση μεταφοράς πίστωσης, αξίας 630 δισ. ευρώ. Σε σχέση με το 2017, σημειώθηκε μείωση του αριθμού των συναλλαγών κατά 3% και αύξηση της αναλογούσας αξίας κατά 3%. Η εξέλιξη αυτή μπορεί να αποδοθεί στην περαιτέρω χαλάρωση των επιβαλλόμενων ανώτατων ημερήσιων και μηνιαίων χρηματικών ορίων στις μεταφορές πιστώσεων των φυσικών και νομικών προσώπων.
Η ποσοστιαία αύξηση της αξίας των συναλλαγών σε σχέση με την ποσοστιαία μείωση του αριθμού των συναλλαγών αποτυπώνεται στην αύξηση της μέσης αξίας ανά συναλλαγή κατά 6%, η οποία διαμορφώθηκε σε 1.866 ευρώ το 2018 από 1.767 ευρώ το 2017.
Με βάση τα στοιχεία ασφαλούς αντιπροσωπευτικού δείγματος παρόχων υπηρεσιών πληρωμών, η ΤτΕ διαπιστώνει ότι η απάτη στις μεταφορές πιστώσεων παρουσιάζει αύξηση κατά 45% στον αριθμό συναλλαγών και κατά 34% στην αντίστοιχη αξία συναλλαγών σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Συγκεκριμένα, το 2018 εκδηλώθηκαν 61 περιστατικά απάτης, αξίας 212,6 χιλ. ευρώ, από 42 περιστατικά απάτης αξίας 158,5 χιλ. ευρώ το 2017. Οι δείκτες της αναλογίας των περιστατικών και της αξίας της απάτης προς τον αριθμό και την αξία των συναλλαγών με μεταφορά πίστωσης κυμάνθηκαν στο επίπεδο του 0,00002% και 0,00004%, αντίστοιχα, και αντιστοιχούν σε μία συναλλαγή απάτης ανά 5 εκατ. συναλλαγές μεταφοράς πίστωσης, με 1 ευρώ αξία απάτης ανά 2,3 εκατ. ευρώ αξία συναλλαγών.
Σε ό,τι αφορά τις τεχνικές διενέργειας της απάτης, η συντριπτική πλειονότητά τους εστιάζει στην υποκλοπή των προσωπικών στοιχείων ασφαλείας των χρηστών υπηρεσιών μεταφοράς πίστωσης μέσω παραπλανητικών μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (phishing). Οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών συνεχίζουν τις εκτεταμένες δράσεις ενημέρωσης των καταναλωτών και των επιχειρήσεων ώστε να ενισχύσουν τη γνώση των χρηστών υπηρεσιών μεταφορών πιστώσεων σε θέματα ασφάλειας. Στόχος τους παραμένει η υιοθέτηση από τους χρήστες ασφαλούς συναλλακτικής συμπεριφοράς ώστε να προστατεύονται από κακόβουλες ενέργειες τρίτων.
Άμεσες χρεώσεις
Σε ετήσια βάση, οι πελατειακές συναλλαγές με τη χρήση άμεσων χρεώσεων παρουσίασαν το 2018 μείωση κατά 10% συγκριτικά με το 2017 και διαμορφώθηκαν στις 26,2 εκατ. συναλλαγές. Η αντίστοιχη αξία των συναλλαγών παρουσίασε σημαντική μείωση κατά 15%, στα 8,3 δισ. ευρώ. Η κάμψη στον αριθμό και την αξία συναλλαγών άμεσων χρεώσεων αποτυπώνεται χαρακτηριστικά στη μείωση της μέσης αξίας ανά συναλλαγή, η οποία διαμορφώθηκε στα 317 ευρώ το 2018, από 336 ευρώ το 2017.
Οι άμεσες χρεώσεις συνεχίζουν να αποτελούν το πλέον ασφαλές μέσο πληρωμής δεδομένου ότι και το 2018 δεν καταγράφηκαν περιστατικά απάτης από τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών.
