Οι παραβιάσεις των ελληνικών χωρικών υδάτων στο Ανατολικό Αιγαίο από τα τουρκικά αλιευτικά, η καταπάτηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την προστασία των αποθεμάτων ψαριού και η έντονη αντιπαράθεση Ελλήνων και Τούρκων ψαράδων που ονομάστηκε ο «πόλεμος της τσιπούρας».
Ο Γιάννης Σουλιώτης και η ομάδα του Prime Time ταξίδεψαν σε Κάλυμνο και Σάμο. Κατέγραψαν τη δύσκολη καθημερινότητα των ψαράδων στη θάλασσα, την πειρατική αλιεία των Τούρκων στο Ανατολικό Αιγαίο και την αγωνία των ακριτών για τα αποθέματα.
24 ώρες σε ελληνική μηχανότρατα
Είναι λίγο πριν τις 7 το πρωί. Έχει μόλις χαράξει στην Κάλυμνο, όταν ο Γιάννης Σουλιώτης και η ομάδα του Prime Time επιβιβάστηκαν στο καΐκι του καπετάν Κώστα Σαρούκου και του γαμπρού του Νίκου. Πέρασαν μαζί τους ένα 24ωρο, καταγράφοντας από κοντά τη σκληρή καθημερινότητα στη θάλασσα.
Ο Νίκος βρέθηκε στη θάλασσα, λίγο μετά το Δημοτικό, αφού δούλεψε μια χρονιά μπογιατζής και μια χρονιά μαραγκός. «Δεν έκανα» λέει. Ετσι, στράφηκε στη θάλασσα. «Όλοι και ο μπαμπάς μου και οι δικοί μου ήταν σφουγγαράδες και παραγάδι, πιο πολύ σφουγγαράδες. Μετά δεν είχε σφουγγάρια, το ρίξαμε στο παραγάδι του ξιφία, αλλάξανε οι δουλειές».
Ο καπετάν Κώστας Σαρούκος, είναι 71 ετών. Μπορεί να βγει πλέον στη στεριά, αλλά δεν θέλει. Τον ακούμε να λέει πως έχει συνηθίσει μέσα στο καΐκι, το οποίο «βγαίνει μεν», αλλά με σκληρή δουλειά. «Δουλεύουμε μέρα νύχτα, σε όλες τις συνθήκες, μπόρα, βροχές, όχι μόνο εμείς όλα τα καΐκια.»
Τουρκικές τράτες σε ελληνικά νερά
Ανοικτά της Καλύμνου και ενώ ο Γιάννης Σουλιώτης και η κάμερα του Prime Time έχουν πορεία προς Ψέριμο αντικρίζουν τουρκικά αλιευτικά. Σέρνουν τις τράτες τους μέσα στα ελληνικά νερά. Σε απόσταση, ακταιωροί της τουρκικής ακτοφυλακής.
Κι εκεί ο Νίκος δείχνει προς τα Ίμια. «Πριν φτάσουμε σε απόσταση 1,7 με 2 μίλια θα ‘ρθει επάνω μας ο Τούρκος απευθείας, δεν μας αφήνει να πάμε κοντά. Τώρα είμαστε σε απόσταση 3 μίλια. Είμαστε μακριά, δεν τον ενοχλεί. Στην άλλη στροφή θα τον ενοχλήσει.»
Και συνεχίζει: «Να, εκεί πίσω θα δείτε είναι τουρκική μηχανότρατα. Είναι στα δικά μας νερά. Τραβάει και πάει ανενόχλητη. Άμα πάμε στα δικά τους νερά εκείνοι θα μας βγάλουν τα όπλα. Ενώ εκείνοι στα δικά μας δουλεύουν ανενόχλητοι. Πάνε μέχρι μέσα στην Ψέριμο. Πάνε μέσα στο Βαθύ της Καλύμνου. Πάνε παντού. Ανενόχλητοι. Δεν βλέπεις δικό μας πουθενά πλωτό να φυλάει. Τίποτα. Μόνο τα τουρκικά.»
Τουρκικά καΐκια και τράτες
Δεν είναι, όμως, μόνο ότι τα τουρκικά καΐκια ψαρεύουν στα ελληνικά νερά. Συχνά σέρνουν τις τράτες τους σε απόσταση από τις ακτές μικρότερη από 1,5 μίλι. Πρακτική που παραβιάζει την ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία των αποθεμάτων ψαριού.
«Είναι τουλάχιστον πέντε μίλια μέσα στα δικά μας νερά. Ανενόχλητοι. Κάθε μέρα, κάθε μέρα. Πέντε μίλια» αναφέρει ο Νίκος.
Κοντά στα Ίμια περιπολεί μια τουρκική ακταιωρός. Στις βραχονησίδες Δεκέμβρη και Ιανουάριο γεννούν τα αυγά τους κοπάδια από τσιπούρες. Οι κόντρες Ελλήνων και Τούρκων ψαράδων στο σημείο είναι συχνά έντονες. Ονομάστηκαν «Ο πόλεμος της τσιπούρας».
Δύο μήνες πριν στο Φαρμακονήσι, ο καπετάν Κώστας Σαρούκος και ο γαμπρός του Νίκος βιντεοσκόπησαν με τα κινητά τους μια τουρκική ακταιωρό να κάνει ελιγμούς γύρω από την τράτα τους.
Οπως λέει ο καπετάν Κώστας «Ήρθε πάνω μας αυτός, εμείς τραβούσαμε, μας έφερε βόλτα γύρω γύρω, ήταν δύο. Ο ένας ήταν πιο ανοικτά και μας έκανε βόλτα, σφύριζε, έκανε πήγε ξανάφυγε ξαναγύρισε, πάλι εμείς κανονικά και σηκώθηκε και έφυγε…. Φωνάξανε από το φυλάκιο πάνω γιατί αυτοί ξέρουν ελληνικά, μόλις είπε ότι έρχεται το πλωτό το δικό μας την αμολάει και φεύγει».
πό την Κάλυμνο στη Σάμο. Ο Γιάννης Σουλιώτης συνομιλεί με την υπεύθυνη ερευνών του ινστιτούτου Αρχιπέλαγος Αναστασία Μιλλιού για την υπεραλίευση, την πειρατική αλιεία των γειτόνων και όχι μόνο.
«Το ‘Αρχιπέλαγος’ τα τελευταία 25 χρόνια είναι ένας φορέας πεδίου με πέντε σκάφη, μια πολυεθνική διαεπιστημονική ομάδα πολύ δυναμικών ανθρώπων απ’ όλο τον κόσμο. Καταγράφουμε τις αλλαγές στα οικοσυστήματα, τα σπάνια είδη. Είναι τρομακτικό. … Σάμος, Ικαρία, Πάτμος, Βόρειο Αιγαίο, οι ψαράδες πλέον σε κάθε λιμάνι, τους μετράμε στα δάχτυλα… Με εξαίρεση την Κάλυμνο και δύο-τρία άλλα νησιά που έχουν ακόμα έντονη αλιευτική δραστηριότητα… Πλέον δεν θα έχουμε ψαράδες. Οι τελευταίοι που έχουν μείνει ή μεγαλώνουν και αποσύρονται ή περιμένουν να ανοίξει το επόμενο πρόγραμμα επιδότησης καταστροφής σκαφών για να φύγουν και αυτοί από το επάγγελμα.» λέει η κα Μιλλιού.
Το… παράδοξο με τους Τούρκους
Η ίδια εξηγεί: «Βασικό πρόβλημα των ελληνικών θαλασσών είναι η υπεραλίευση. Η υπεραλίευση και η άναρχη αλιεία η οποία τελικά έχει οδηγήσει στο άδειασμα των θαλασσών μας. Αυτό που συμβαίνει με τους Τούρκους είναι παράδοξο, ιδίως από το 2019 και μετά, γιατί πάντοτε είχαμε τουρκικά σκάφη να πλησιάζουν την οριογραμμή, πλέον μόνο στο λιμάνι δεν καταλήγουν μέσα. Μπαίνουν σε ρηχές περιοχές, σε λιβάδια Ποσειδώνιας, πάνω σε κοράλλια, πάνω σε παραγωγικά οικοσυστήματα, την εποχή συνήθως που τα ελληνικά αλιευτικά απαγορεύεται να ψαρέψουν και δημιουργούν μια περαιτέρω εξάντληση των υποθεμάτων. Με τις αρχές να μην έχουν καμία οδηγία ή εντολή να μπορέσουν να αποτρέψουν αυτά τα σκάφη.»
Τα ψάρια δεν έχουν έρθει ακόμη»
«Χάθηκε το χταπόδι, χάθηκε το καλαμάρι, χάθηκε η σουπιά, από το κομμάτι αυτό ζούσαν το λιγότερο 100 οικογένειες στην Κάλυμνο και σε ένα νησί όπως είναι η Κάλυμνος το 100 οικογένειες να μην μπορούν να επιβιώσουν είναι μεγάλο πρόβλημα» δηλώνει ο Κουλλιάς Μανώλης, πρόεδρος παράκτιας αλιείας Καλύμνου
«Ζούμε αυτή την περίοδο, θεωρητικά διανύουμε την περίοδο της τσιπούρας… Κάθε χρόνο ξεκίναγε από αρχές Δεκέμβρη και τελείωνε τέλη Γενάρη, όπως όλοι ξέρετε πλέον. Φέτος λόγω της κλιματικής αλλαγής, λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας, τα ψάρια δεν έχουν έρθει ακόμα και δεν ξέρουμε αν θα έρθουν. Πληροφορούμαστε ότι μέρη όπως η Βόρεια Ελλάδα που δεν είχαν τσιπούρες, χρόνο με τον χρόνο να αυξάνονται εκεί, που σημαίνει ότι η θερμοκρασία είναι αυτή που θέλει η τσιπούρα για να γονιμοποιηθεί», προσθέτει ο ίδιος. Και σε άλλο σημείο αναφέρει: «Η κλιματική αλλαγή έχει επιφέρει αύξηση της θερμοκρασίας της θάλασσας ως αποτέλεσμα να έρθει ο λαγοκέφαλος και να επιβιώνει πολύ εύκολα εδώ πέρα με γρήγορους ρυθμούς. Ο λαγοκέφαλος έχει φτάσει σε ένα σημείο που έχει καλύψει τη ζημιά, όλα τα χρόνια ξέραμε ότι η ζημιά για τα ιχθυαποθέματα είναι η υπεραλίευση. Μετά τα θηλαστικά και όλα τα υπόλοιπα, ήρθε ο λαγοκέφαλος και τα κάλυψε όλα…».
Ο Νικόλαος Ναρλής, παράκτιος αλιέας Κάλυμνου, έχει άλλη άποψη για τους λαγοκέφαλους. «Πιράνχας έπρεπε να τα βγάλουμε, πιράνχας και όχι λαγοκέφαλους. Τρώνε από γόνο, χταποδάκι, καλαμαράκι, κουτσομούρες, ό,τι είναι στον βυθό της θάλασσας το τρώει, το ροκανίζει ο λαγοκέφαλος.»
Εξαφανίζονται και τα σφουγγάρια εκτός από τα ψάρια
Δεν είναι όμως μόνο τα ψάρια που λιγοστεύουν στο Αιγαίο. Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν εξαφανιστεί και τα σφουγγάρια που έκαναν γνωστή την Κάλυμνο σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι εναπομείναντες σφουγγαράδες του νησιού πλέον μετρώνται στα δάχτυλα του ενός χεριού.
«Είμαστε οι τελευταίοι του κλάδου»
«Η αλιεία, αυτό που λέμε μεταξύ μας -η φουρνιά μου, η γενιά μου, δηλαδή, των 40, 45, 50- είναι ότι δεν υπάρχει συνέχεια. Είμαστε οι τελευταίοι του κλάδου. Και είναι πολύ λυπητερό αυτό, ένας πρωτογενής τομέας να χάνεται. … Ενώ ήταν ένα επάγγελμα που μεγάλωσαν οικογένειες, παππούδες, με αξιοπρέπεια. Λεφτά δεν κάνεις ποτέ, αλλά ζεις με αξιοπρέπεια. … Δεν μπορούμε να βάλουμε νέα παιδιά. Θα τα χαντακώσουμε. Όλο αυτό λέμε. Δηλαδή και ένα παιδί που έχει τη θέληση και του αρέσει στη θάλασσα, το διώχνουν οι γονείς. Λένε όχι» αναφέρει ο Μανώλης Κουλλιάς.
Πηγή: skai.gr
