Παρόλο που έχει περάσει σχεδόν μία εβδομάδα από την αρχική συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας, οι διπλωμάτες στις Βρυξέλλες ακόμη προσπαθούν να ξεπεράσουν τον τρόπο που επιτεύχθηκε. Είναι ξεκάθαρο ότι οι παραδοσιακές διπλωματικές οδοί προσπεράστηκαν, με αποτέλεσμα να επιτευχθεί μόνο με τη συμμετοχή της Γερμανίδας καγκελαρίου και του Τούρκου πρωθυπουργού και εις βάρος μερικών κρατών–μελών. «Ηταν από τις χειρότερες στιγμές της ζωής μου», λέει πρέσβης στην «Κ», θέλοντας να τονίσει ότι αυτός και οι συνάδελφοί του ένιωσαν εντελώς περιθωριοποιημένοι και εκτεθειμένοι στους αρχηγούς τους, καθώς προετοιμάζονταν για μία συμφωνία που τελικά δεν υπήρχε στο τραπέζι.
Οι πιέσεις προς την Κύπρο από τη Δευτέρα, που έγινε η συμφωνία, είναι τεράστιες και έχει ξεκινήσει ένα έντονο διπλωματικό παρασκήνιο που ξετυλίγει σήμερα η «Κ». Την περασμένη Κυριακή το απόγευμα, όπως γίνεται πριν από συνόδους κορυφής, οι μόνιμοι αντιπρόσωποι, δηλαδή οι πρέσβεις των 28 κρατών–μελών, βρίσκονταν στο κτίριο του Συμβουλίου προσπαθώντας να αποφασίσουν την κοινή δήλωση, που θα επικύρωναν τη Δευτέρα, αφού έκαναν μερικές αλλαγές, οι 28 ηγέτες. «Ηταν business as usual», λέει Ευρωπαίος διπλωμάτης στην «Κ». Στη συζήτηση των 28 διπλωματών έγινε αναφορά και στο επίμαχο για την Ελλάδα σημείο: το κλείσιμο της οδού των δυτικών Βαλκανίων για τους παράνομους μετανάστες. Η ελληνική πλευρά δέχθηκε κριτική καθώς έχει μέρος της ευθύνης της κατάστασης, καθυστερώντας να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις της.
Χωρίς να ενημερώσουν
Λίγα μέτρα πιο μακριά και με διαφορά μερικών ωρών, η κ. Μέρκελ, ο κ. Νταβούτογλου και ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε βρέθηκαν στην τουρκική πρεσβεία και βασικά ξαναέγραψαν μία διαφορετική συμφωνία χωρίς να ενημερώσουν κανέναν. Ούτε καν τον πρόεδρο του Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος είχε κάνει μια σειρά από ταξίδια την προηγούμενη εβδομάδα στις χώρες των Δ. Βαλκανίων αλλά και στην Αγκυρα, και είχε καταλήξει στο κείμενο που δούλευαν εκείνο το απόγευμα οι 28 πρέσβεις. Η κ. Μέρκελ διαπραγματεύεται με τον κ. Νταβούτογλου να επιστρέφουν στην Τουρκία όχι μόνο οι μετανάστες αλλά και οι πρόσφυγες που θα φτάνουν στην Ελλάδα και, βέβαια, ο κ. Νταβούτογλου ζητάει κι άλλα ανταλλάγματα: Περισσότερα χρήματα, επίσπευση της διαδικασίας παροχής βίζας στους Τούρκους πολίτες, αλλά και το άνοιγμα των «παγωμένων» διαπραγματευτικών κεφαλαίων από την Κύπρο για την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε.
Η Δευτέρα ξημερώνει και οι βασικοί εμπλεκόμενοι στη συμφωνία της κ. Μέρκελ με τον κ. Νταβούτογλου δεν έχουν ιδέα. Ο Κύπριος πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης στις 10 το πρωί έχει συνάντηση με τον πρόεδρο του Συμβουλίου, κ. Τουσκ, όπου εκεί γίνεται η πρώτη εξομολόγηση. Ο κ. Τουσκ, φανερά ενοχλημένος με την τροπή των γεγονότων και με διάθεση απολογητική, λέει στον κ. Αναστασιάδη ότι ενημερώθηκε από τον Ολλανδό πρωθυπουργό πως ο κ. Νταβούτογλου «είχε κάποιες ιδέες». Ο κ. Αναστασιάδης καταλαβαίνει ότι οι νέες ιδέες θα περιλαμβάνουν άνοιγμα των κεφαλαίων και τονίζει ότι υπάρχουν όρια και ότι η Κύπρος είχε ήδη κάνει παραχωρήσεις και με το άνοιγμα του κεφαλαίου 17. Αμέσως μετά ζητάει συνάντηση με τον Ολλανδό πρωθυπουργό.
Πάλι στο κτίριο του Συμβουλίου, στα γραφεία της μόνιμης ολλανδικής αντιπροσωπείας, ο κ. Αναστασιάδης συναντά τον κ. Ρούτε ιδιαίτερα χαλαρό. Ο κ. Ρούτε του λέει ότι η τουρκική πλευρά ζητεί το άνοιγμα των κεφαλαίων. Ο κ. Αναστασιάδης του εξηγεί ότι δύο είναι οι τρόποι για να συμφωνήσει σε κάτι τέτοιο. Πρώτον, να υπάρξει σαφής πρόοδος στην επίλυση του Κυπριακού ή εφαρμογή του πρωτοκόλλου της Αγκυρας, δηλαδή άνοιγμα των λιμανιών και αεροδρομίων για κυπριακά πλοία και αεροσκάφη. Αλλωστε, για 13 χρόνια μετά την εισβολή, οι Κύπριοι είχαν πρόσβαση σε αυτά (οι τουρκικές απαγορεύσεις τέθηκαν σε ισχύ μετά το 1987). Ο κ. Ρούτε εξηγεί ότι ο κ. Νταβούτογλου ζητάει ακόμη και το άνοιγμα του αεροδρομίου της Τύμπου, που βρίσκεται στα Κατεχόμενα υπό τη διαχείριση διεθνούς οργανισμού. Για την κυπριακή πλευρά αυτό θα είναι δύσκολο, καθώς καλούνται να επιβραβεύσουν μία τουρκική κίνηση που εδώ και 10 χρόνια είναι υποχρεωμένη να κάνει.
Νέα συνάντηση
Ο κ. Ρούτε προτείνει συνάντηση με τον κ. Νταβούτογλου. Ετσι, 12.50 στον ίδιο χώρο βρίσκονται αυτή τη φορά ο κ. Νταβούτογλου, ο ΥΠΕΞ Μ. Τσαβούσογλου και ο υπουργός για την Ε.Ε. Β. Μποσκίρ, ενώ από την άλλη ο κ. Αναστασιάδης, ο εκπρόσωπος Ν. Χριστοδουλίδης, αλλά και ο Κύπριος μόνιμος αντιπρόσωπος Κ. Κορνηλίου. Ο Κύπριος πρόεδρος λέει: «Αχμέτ, καταλαβαίνω ότι έχεις κάποιες προτάσεις και θέλω να βοηθήσω, αλλά πρέπει να καταλάβεις και εσύ τα όριά μας». Από την πλευρά του, ο κ. Νταβούτογλου τονίζει ότι βοηθάει στην επίλυση του Κυπριακού και ότι θέλει το άνοιγμα του αεροδρομίου στα Κατεχόμενα, κάτι που δεν δέχεται ο κ. Αναστασιάδης. Η ώρα είχε πια πάει 13.30 και οι 27 ηγέτες περιμένουν να ολοκληρωθεί η συνάντηση. Στο γεύμα παρουσιάζονται τα αιτήματα και ο κ. Αναστασιάδης εκφράζει τις αντιρρήσεις του.
Πίσω πάλι στα γραφεία της ολλανδικής αντιπροσωπείας βρίσκονται ο κ. Ρούτε, η κ. Μέρκελ, ο κ. Ολάντ, ο κ. Κάμερον, ο κ. Τσίπρας, η κ. Μογκερίνι με βασικό σκοπό να ασκήσουν πίεση στον κ. Αναστασιάδη, που τόνιζε ότι δεν θα αναλάβει η Κύπρος την ευθύνη για όλη τη συμφωνία και ότι πρέπει να εφαρμοστούν τα συμφωνηθέντα. Οι επόμενες ημέρες είναι καθοριστικές για το τελικό αποτέλεσμα. Ο κ. Τουσκ έως την Πέμπτη πρέπει να φτάσει σε μία συμφωνία με όλα τα μέλη που έχουν αμφιβολίες για τη συμφωνία –και δεν είναι μόνο η Κύπρος– και συγχρόνως να εξασφαλίσει ότι και οι Τούρκοι θα τη δεχτούν. Μεταξύ άλλων θα πρέπει να διαπραγματευτεί με τους Γάλλους, που δεν θέλουν την απελευθέρωση της βίζας για τους Τούρκους εάν δεν ικανοποιηθούν όλες οι προϋποθέσεις. Ο κ. Ολάντ δεν θα διευκολύνει την αποστολή του κ. Τουσκ…
Καθημερινή
