Η Σαρακοστή ξεκινά και για ορισμένους το «αμόλα καλούμπα» έρχεται να δέσει με τη νηστεία. Χταπόδι με κοφτό μακαρονάκι, σουπιές με σπανάκι, ριζότο με γαρίδες ή μύδια, ταραμοσαλάτα, φάβα, γίγαντες, πιπεριές τουρσί, ελιές, λαγάνα, είναι μερικά από τα πιάτα του τραπεζιού της Καθαράς Δευτέρας, τα οποία και βρίσκονται για 48 συνεχόμενες ημέρες στο προσκήνιο της διατροφικής πυραμίδας.
Η περίοδος του Πάσχα μας φέρνει κάθε χρόνο αντιμέτωπους με την επιλογή της νηστείας, δηλαδή της πλήρους αποχής από τρόφιμα ζωικής προέλευσης (κρέας, ψάρι, πουλερικά) και παραγώγων τους (τυρί, γάλα, αυγά), η οποία διαρκεί συνήθως από 1 εβδομάδα, τη Μεγάλη Εβδομάδα, έως 48 ημέρες. Ελαιόλαδο επιτρέπεται μόνο το Σάββατο και την Κυριακή, αλλά αυτό είναι κάτι που δεν το τηρούν όλοι.
Μπορεί όμως μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή να στηρίζεται αποκλειστικά σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς και θαλασσινά, για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα; Καλύπτει τις απαιτήσεις του οργανισμού σε θρεπτικά συστατικά; Η αποχή για κάποιο χρονικό διάστημα από την κατανάλωση τροφίμων ζωικής προέλευσης, όπως το κρέας και τα γαλακτοκομικά, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση της υγείας μας. Η περίοδος της Σαρακοστής αποτελεί μια πολύ καλή ευκαιρία για να αποτοξινωθούμε από το κρέας και να συνηθίσουμε σε μια πιο υγιεινή διατροφή.
Το Σαρακοστιανό τραπέζι δεν υστερεί καθόλου σε σχέση με τη βασισμένη στο κρέας και τα προϊόντα του διατροφή. Αντιθέτως, περιλαμβάνει τροφές ιδιαίτερα πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά, οι οποίες συνδυασμένες κατάλληλα μπορούν να αντικαταστήσουν πλήρως τη θρεπτική αξία των τροφίμων ζωικής προέλευσης.
Για παράδειγμα, οι πρωτεΐνες που προσφέρουν τα όσπρια σε συνδυασμό με τα δημητριακά, δύο από τις βασικότερες τροφές που καταναλώνονται κατά την περίοδο της νηστείας, είναι ισάξιες με αυτές του κρέατος. Στη νηστεία της Σαρακοστής επιτρέπονται και τα θαλασσινά, μια εξαιρετική πηγή πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας. Επιπλέον, μέσω της αυξημένης κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών, οσπρίων και δημητριακών αυξάνεται και η πρόσληψη φυτικών ινών.
Οι φυτικές ίνες είναι ιδιαίτερα ευεργετικές για τον οργανισμό μας καθώς μειώνουν τα επίπεδα των λιπιδίων και της γλυκόζης στο αίμα, βοηθούν στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας και συμβάλλουν στην προστασία από ορισμένες μορφές καρκίνου. Τέλος, η μειωμένη κατανάλωση κορεσμένου λίπους (ζωικό λίπος) και η αυξημένη κατανάλωση μονοακόρεστου από το ελαιόλαδο, τους ξηρούς καρπούς και το ταχίνι, αλλά και η μείωση της πρόσληψης ζωικών πρωτεϊνών κατά τη διάρκεια της νηστείας οδηγούν σε μείωση των τιμών της χοληστερίνης, των τριγλυκεριδίων, της αρτηριακής πίεσης και του σακχάρου και μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων.
Η αποχή ωστόσο από το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη σιδήρου (αιμικού σιδήρου), βιταμίνης Β12, φυλλικού οξέος (Β9), βιταμίνης D και ασβεστίου (CA). Αυτά είναι και τα μόνα μειονεκτήματα της νηστείας.
Γι’ αυτό είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ποιες από τις φυτικές τροφές περιέχουν τα παραπάνω στοιχεία και να τις περιλαμβάνουμε καθημερινά στη διατροφή μας κατά τη διάρκεια της νηστείας. Σίδηρο περιέχουν τα κρεμμύδια, το μαρούλι, η σόγια, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (π.χ. σπανάκι), οι φακές, τα μαυρομάτικα φασόλια, η φρυγανιά, τα εμπλουτισμένα δημητριακά, το ψωμί, οι ξηροί καρποί, τα αποξηραμένα φρούτα και τα θαλασσινά.
Ο σίδηρος όμως που υπάρχει στα παραπάνω τρόφιμα (μη αιμικός σίδηρος) απορροφάται πιο δύσκολα από ό,τι ο σίδηρος που βρίσκεται σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης (αιμικός σίδηρος). Η απορρόφησή του διευκολύνεται με την παράλληλη πρόσληψη βιταμίνης C.
Ένα ποτήρι φυσικός χυμός πορτοκάλι μετά από κάθε γεύμα αυξάνει έως και τρεις φορές την απορρόφηση του σιδήρου. Ασβέστιο περιέχουν οι ξηροί καρποί (αμύγδαλα), τα φασόλια, το λάχανο, το μπρόκολο, το σπανάκι, το σουσάμι, ο χαλβάς και το μαύρο ψωμί.
Θα πρέπει ωστόσο να σημειώσουμε πως δύσκολα παρατηρείται έλλειψη των παραπάνω στοιχείων στον οργανισμό κάποιου που τρεφόταν σωστά όλον τον υπόλοιπο χρόνο.
Επιγραμματικά τα οφέλη της νηστείας:
Μείωση της χοληστερίνης, των τριγλυκεριδίων και της αρτηριακής πίεσης.
Καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου.
Προστασία από την οστεοπόρωση και διάφορες μορφές καρκίνου.
Αντιγηραντικές ιδιότητες.
Τόνωση και αναζωογόνηση του οργανισμού.
Καλύτερη λειτουργία του εντέρου.
Ασπίδα προστασίας από τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Μείωση ή καλύτερη διατήρηση σωματικού βάρους.
Ποιοι πρέπει
να προσέχουν κατά την περίοδο της νηστείας;
Οι εγκυμονούσες, οι θηλάζουσες, τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα που πάσχουν από σιδηροπενική αναιμία ή έχουν κάποια παθολογική ασθένεια, λόγω των αυξημένων αναγκών σε θρεπτικά συστατικά είναι δύσκολο να καλύψουν τις θρεπτικές τους ανάγκες ακολουθώντας φυτοφαγικές διατροφές. Γι’ αυτό δεν θα πρέπει να νηστεύουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Συμπερασματικά, η νηστεία, όταν γίνεται σωστά, ελεγχόμενα και για μικρό χρονικό διάστημα, αποτελεί μια καλή ευκαιρία όχι μόνο για να τονωθεί ο οργανισμός μας και να αποτοξινωθεί από το κρέας, αλλά και για να βελτιωθούν οι διατροφικές μας συνήθειες.
Σε ειδικές περιπτώσεις είναι σημαντικό να συμβουλευόμαστε κάποιον επιστήμονα ο οποίος θα μας συμβουλεύσει κατάλληλα σχετικά με τις θρεπτικές μας ανάγκες και τους σωστούς συνδυασμούς τροφίμων, έτσι ώστε να μην υπάρχει ο κίνδυνος να επιβαρυνθεί ή να ζημιωθεί η υγεία μας.
Συνοπτικά λοιπόν, μια σωστά σχεδιασμένη και με ποικιλία νηστεία αποτελεί μια ασφαλή επιλογή για τους περισσότερους!
Οπότε… Νηστέψτε άφοβα!
