της Στεφανίας Σούκη
«Η Ryanair θεωρεί ότι συνολικά η αγορά της Νοτιοανατολικής Μεσογείου παρουσιάζει ενδιαφέρον. Ετσι, θα επενδύει εκεί όπου βλέπει προοπτικές, με την Τουρκία να είναι μία από αυτές τις αγορές».
Αυτό δηλώνουν στο «business stories» τα στελέχη της ιρλανδικής low cost αεροπορικής που εντάσσει από τον Ιούνιο του 2018, για πρώτη φορά, στο θερινό της πρόγραμμα προορισμούς στα ανατολικά παράλια της Τουρκίας, ποντάροντας στην ανάκαμψη της τουριστικής κίνησης στη γείτονα, η οποία είναι πλέον γεγονός: Για το 2017 ο αριθμός των ξένων επισκεπτών στην Τουρκία αυξήθηκε κατά 28% στα 32,4 εκατομμύρια και φέτος αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω και να ξεπεράσει τα 38 εκατομμύρια, με τον στόχο των 40 εκατομμυρίων να μην είναι και τόσο μακρινός, αν φυσικά δεν προκύψουν οι αστάθμητοι παράγοντες των προηγούμενων ετών που έφεραν και την πτώση. Το γεγονός φυσικά δεν περνά σε καμία περίπτωση απαρατήρητο και από τους τουριστικούς φορείς στην Ελλάδα, που αρχίζουν να παρατηρούν ήδη ακόμη και για τη φετινή, υψηλή περίοδο του Αυγούστου τους πρώτους κραδασμούς στις κρατήσεις στις ανώτερες κατηγορίες ξενοδοχείων λόγω του ανταγωνισμού των τιμών από την Τουρκία, κρούοντας πλέον ανοιχτά τον κώδωνα του κινδύνου για τη σεζόν του 2019 και επαναφέροντας το θέμα της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουριστικού προϊόντος.
Η σεζόν 2018-2019
Το παράδειγμα του μεγαλύτερου ευρωπαϊκού low cost αερομεταφορέα, που κάνει την είσοδό του φέτος το καλοκαίρι στην τουρκική αγορά συνδέοντας το Δουβλίνο με την Μπρατισλάβα και τα νοτιοδυτικά παράλια της Τουρκίας και βλέπει ακόμη μεγαλύτερες προοπτικές, σχεδιάζοντας παράλληλα τα επόμενα βήματά του στη γείτονα, με νέες συνδέσεις δεν είναι το μόνο.
Απαντες στην Ευρώπη, είτε πρόκειται για μεγάλους ταξιδιωτικούς οργανισμούς όπως η TUI και η ThomasCook, είτε για μικρότερους tour operators παίρνουν ακριβώς τα ίδια μηνύματα, με ισχυρά διψήφια ποσοστά αύξησης σε επίπεδο κρατήσεων και προβλέψεων ως προς τις αφίξεις φέτος στην τουρκική αγορά και τους Γερμανούς και τους Ρώσους τουρίστες να σέρνουν τον χορό.
Στην Ελλάδα αυτό που δηλώνουν τώρα στο «b.s.» οι εγχώριοι τουριστικοί φορείς είναι η διαπίστωση ότι «υστερούμε για την υψηλή περίοδο (από τις 20 Ιουλίου έως τις 20 Αυγούστου) στις ανώτερες κατηγορίες ξενοδοχείων, όπου συγκριτικά, όπως προκύπτει μέσα από τα μεγάλα δίκτυα διανομής, τα αντίστοιχα τουρκικά ξενοδοχεία των 4 και 5 αστέρων είναι 30%-50% φθηνότερα». Σημειωτέον ότι ανέκαθεν η τιμή ενός 5άστερου στην Τουρκία αντιστοιχούσε με αυτή μιας 4άστερης μονάδας στην Ελλάδα, όπου, ούτως ή άλλως, οι τιμές κατά τη διάρκεια της τελευταίας διετίας των ρεκόρ των αφίξεων και με δεδομένη την άνοδο της ζήτησης από το εξωτερικό έχουν «τσιμπήσει» σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν.
Σε όλα αυτά βέβαια θα πρέπει να προστεθεί και η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ με το τουρκικό νόμισμα, ένα ακόμη πλεονέκτημα για τους επισκέπτες στους δημοφιλείς τουρκικούς προορισμούς, που καθίστανται έτσι ακόμη πιο φθηνοί: για φέτος η τουρκική λίρα είναι στο 1 προς 5, ενώ πέρυσι ήταν στο 1 προς 4 και το 2016 στο 1 προς 3,8. «Συνολικά, η φετινή χρονιά σε δημοφιλείς ελληνικούς προορισμούς όπως η Ρόδος, η Κως ή η Κρήτη χαρακτηρίζεται μάλλον νευρική σε ό,τι έχει να κάνει με τον ανταγωνισμό από την τουρκική αγορά», σχολιάζουν πηγές από τις Ενώσεις Ξενοδόχων ανά την Ελλάδα.
Και αν η χώρα μας ξεπέρασε τα 30 εκατομμύρια τουρίστες το 2017 με προοπτική για αύξηση κατά 10% φέτος, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του υπουργείου Τουρισμού, και στην Τουρκία η φετινή χρονιά παραπέμπει σε εκτιμήσεις για επιδόσεις-ρεκόρ, όπως προκύπτει από πλευράς του αρμόδιου τουρκικού υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού αλλά και της Ενωσης των Τουρκικών Τουριστικών Γραφείων (TURSAB).
Η χώρα φιλοξένησε 36,8 εκατομμύρια ξένους επισκέπτες το 2014, και 36,3 εκατομμύρια το 2015 για να πέσει εντυπωσιακά στα 25,3 εκατομμύρια το 2016 και να αυξηθούν εκ νέου στα 32,4 εκατομμύρια το 2017, σύμφωνα με τα στοιχεία του Τουρκικού Ινστιτούτου Στατιστικής (ΤUIK). Για φέτος οι εκτιμήσεις από πλευράς της Ενωσης των Τουρκικών Τουριστικών Γραφείων ανεβάζουν πολύ ψηλά τον πήχη και βλέπουν εφικτό τον στόχο για 40 εκατομμύρια ξένους επισκέπτες και έσοδα σε επίπεδα άνω των 30 δισ. δολαρίων έως το τέλος του 2018. Σύμφωνα με την TURSAB, η ζήτηση από τη Γερμανία και τη Ρωσία (που είναι και οι δύο βασικές αγορές για τον τουρκικό τουρισμό) είναι πολύ υψηλή με αύξηση κατά 60% από τους Γερμανούς και κατά 30% από τους Ρώσους. Ανοδος αναμένεται και από άλλες αγορές όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ολλανδία, με την Αττάλεια και τα παραλιακά θέρετρα στην τουρκική πλευρά του Αιγαίου να βρίσκονται, συνολικά, στην πρώτη γραμμή της ζήτησης.
Για το πρώτο τρίμηνο του 2018, το TUIK αναφέρει ότι τα τουριστικά έσοδα ενισχύθηκαν κατά 31,3% ξεπερνώντας τα 4,4 δισ. δολάρια, με τη μέση δαπάνη ανά επισκέπτη να φτάνει τα 723 δολάρια (συμπεριλαμβανομένων και των Τούρκων που ζουν στο εξωτερικό). Με βάση τις αναχωρήσεις, ο αριθμός των ξένων επισκεπτών αυξήθηκε στο διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου κατά 26,4%, στα 6,1 εκατομμύρια, εκ των οποίων 4,9 εκατ. ήταν ξένοι ξένοι και 1,2 εκατ. Τούρκοι κάτοικοι εξωτερικού.
Ακόμη πιο ανταγωνιστικές θα είναι οι συνθήκες από την Τουρκία για τον ελληνικό τουρισμό το 2019, όπως τουλάχιστον εκτιμούν οι εγχώριοι τουριστικοί φορείς, που θέτουν υπό συζήτηση εκ νέου το θέμα της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, ακόμη και για τις Περιφέρειες που κάνουν πρωταθλητισμό όπως αυτή του Νοτίου Αιγαίου. Η αντιπεριφερειάρχης Τουρισμού Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου Μαριέττα Παπαβασιλείου δηλώνει ότι θα πρέπει «να επανεξεταστεί το θέμα του τέλους διανυκτέρευσης, το οποίο δεν ταιριάζει με τη φυσιογνωμία του ελληνικού τουρισμού και ήδη εκφράζονται έντονα παράπονα από τους επισκέπτες των νησιών». Οι τουριστικοί φορείς επαναλαμβάνουν σε κάθε ευκαιρία ότι το ελληνικό τουριστικό προϊόν είναι υπερφορολογημένο, πλήττεται η ανταγωνιστικότητα κι ότι θα πρέπει να ληφθούν από φέτος μέτρα «ώστε να είμαστε έτοιμοι και για τις κακές σεζόν, να μην ξεχνάμε ότι οι αγορές κάνουν κύκλους και υπάρχουν και οι απρόοπτες καταστάσεις».
Μόνο από την αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ κατά τη διάρκεια της κρίσης σε διαμονή, μεταφορές, εστίαση, υπηρεσίες, το ελληνικό τουριστικό προϊόν είναι ακριβότερο έως και 6% σε σχέση με τις ανταγωνίστριες αγορές, πλέον φυσικά των πρόσθετων φορολογικών επιβαρύνσεων στα νησιά και το τέλος διαμονής.
Σε αυτό το σκηνικό, το ολικό comeback της Τουρκίας (αλλά και άλλων αγορών που είχαν πληγεί τα τελευταία χρόνια λόγω τρομοκρατίας, όπως η Αίγυπτος ή η Τυνησία) είναι εύλογο να αποτελεί πηγή ανησυχίας στην Ελλάδα, οδεύοντας προς τη σεζόν του 2019, δεδομένου ότι το 2018 έρχεται με φόρα από τις υψηλές επιδόσεις των προηγούμενων ετών. Σημειωτέον ότι με ορίζοντα το 2023, ο τουρκικός τουρισμός στοχεύει σε 50 εκατομμύρια επισκέπτες από το εξωτερικό και 50 δισ. δολάρια έσοδα, ενώ ξενοδοχειακοί κολοσσοί δίνουν συνεχώς ψήφο εμπιστοσύνης στην Τουρκία.
Ο τουρισμός Ελλάδας – Τουρκίας
Μόνο η «Hilton», που ανακοίνωσε προ ημερών τα σχέδιά της, έκανε λόγο για 4 νέα ξενοδοχεία στην τουρκική αγορά, κάτω από το brand Double Treeby Hilton και Hampton by Hilton, με τα οποία ο γνωστός όμιλος θα φτάσει συνολικά τα 90 ξενοδοχεία σε λειτουργία (11.000 δωμάτια) και σε ανάπτυξη (4.000 δωμάτια) στην τουρκική αγορά.
Οι ίδιοι οι γείτονές μας πάντως φαίνεται να προτιμούν ιδιαίτερα την Ελλάδα για τις διακοπές τους αν ληφθεί υπόψη ότι η χώρα μας είναι ο Νο1 προορισμός για τους Τούρκους που ταξιδεύουν στο εξωτερικό. Με βάση τα στοιχεία του SETE Intelligence από τον Σύνδεσμο Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) και την τελευταία μελέτη για τις «Προοπτικές του εισερχόμενου τουρισμού στην Ελλάδα το 2018», συνολικά ο εξερχόμενος τουρισμός από την Τουρκία φτάνει τα 8 εκατομμύρια, με το τοπ 5 των προορισμών στο εξωτερικό να απαρτίζεται από την Ελλάδα, τη Σαουδική Αραβία, το Ιράν, τη Γερμανία και την Ιταλία. Στη Μεσόγειο, μετά την Ελλάδα, οι υπόλοιποι τέσσερις προορισμοί που προτιμούν οι Τούρκοι ταξιδιώτες είναι η Ιταλία, η Ισπανία, η Αλβανία και το Μαρόκο.
Με βάση πάντα τα στοιχεία του SETE Institute για την Ελλάδα, οι Τούρκοι βρίσκονται στην 7η θέση των εισερχόμενων τουριστών, ως αγορά, με 890.000 επισκέπτες, 3,5 εκατομμύρια περίπου διανυκτερεύσεις, κοντά στα 300 εκατ. ευρώ τουριστικές εισπράξεις, 334 ευρώ Μέση κατά Κεφαλή Δαπάνη και 86 ευρώ ημερήσια. Στη χώρα μας, οι τρεις περιοχές-προορισμοί που προτιμούν περισσότερο οι Τούρκοι τουρίστες είναι η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη, η Αττική και το Βόρειο Αιγαίο. Ως προς τις προοπτικές της φετινής χρονιάς, «η αρνητική οικονομική συγκυρία για την τουρκική αγορά με διαρκή υποτίμηση της τουρκικής λίρας και μεγάλες διακυμάνσεις της καταναλωτικής εμπιστοσύνης προοιωνίζεται αρνητικές προοπτικές για τον εισερχόμενο τουρισμό από Τουρκία, παρά την αύξηση της ζήτησης για αεροπορικές θέσεις (+11%)», αναφέρει η μελέτη του ΣΕΤΕ.
Επισημαίνεται εδώ ότι για φέτος το καλοκαίρι, με βάση τα στοιχεία στο τέλος του Μαρτίου, ο προγραμματισμός των αεροπορικών θέσεων από την Τουρκία στα περιφερειακά αεροδρόμια (πλην του «Ελ. Βενιζέλος») παραπέμπει σε 9.200 θέσεις επιπλέον σε σύγκριση με το καλοκαίρι του 2017 για τη σύνδεση Τουρκία- Ελλάδα (95.308 θέσεις συνολικά για τα αεροδρόμια των Θεσσαλονίκης, Μυκόνου, Ηρακλείου, Μυτιλήνης, Κέρκυρας, Σάμου, Ρόδου).
Η συμπρωτεύουσα μάλιστα συγκεντρώνει τη μερίδα του λέοντος με συνολικά 71.610 προγραμματισμένες θέσεις κατά τη θερινή σεζόν του 2018 και ακολουθούν Μύκονος και Ηράκλειο. Επιπλέον, σύμφωνα με το SETE Institute, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι πολύ μεγάλο μέρος του τουρισμού από Τουρκία έρχεται οδικά ή διά θαλάσσης και έχει χαρακτηριστικά τουρισμού της τελευταίας στιγμής, εξ ου και το ότι οι εγχώριοι τουριστικοί φορείς θεωρούν ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός της παράτασης -του πιλοτικού προγράμματος έκδοσης ολιγοήμερων θεωρήσεων (βίζα) για τουρίστες από την Τουρκία προς τα ελληνικά νησιά (η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμφώνησε στην εφαρμογή -και το έτος 2018- του συστήματος έκδοσης θεωρήσεων μιας εβδομάδας για Τούρκους τουρίστες και πολίτες από τρίτες χώρες που βρίσκονται νόμιμα στην Τουρκία και επιθυμούν να επισκεφθούν ελληνικά νησιά του Αιγαίου).
