Χάνονται μέρα με τη μέρα τα μοναδικά, κόκκινα κοράλια του Αιγαίου Πελάγους, καθώς είναι αδύνατο να ελεγχθούν οι χιλιάδες μικροαλιείς και τα εκατοντάδες μεγάλα αλιευτικά της Ιταλίας, που αλωνίζουν τις θάλασσές μας. Μαζί με τα κοράλια, οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι έχουν μειωθεί δραματικά οι πληθυσμοί αστακών του Αιγαίου, καθώς η προοπτική υψηλού κέρδους έρχεται σε κόντρα με τη συνείδηση εκείνων που βρίσκουν στα δίκτυα τους μικρά «μαλακόστρακα».
Το έγκλημα που συντελείται θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ισορροπία του φυσικού περιβάλλοντος και θα καταλήξει (και αυτό) στις πλάτες των επομένων γενεών ώστε να βρουν λύσεις στα προβλήματα που θα ανακύψουν. Οι πληροφορίες που η «δημοκρατική» φέρει σήμερα στη δημοσιότητα είναι αποκαλυπτικές για το τι συμβαίνει σήμερα στη θάλασσα, που περιβάλλει τα νησιά μας, τη μεγάλη οικονομική εκμετάλλευση και την τεράστια βλάβη που προκαλείται.
Τα κόκκινα κοράλια
Ηθικός αυτουργός του εγκλήματος που συντελείται στο Αιγαίο είναι το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, η ηγεσία του οποίου έχει επιτρέψει τη συλλογή των κόκκινων κοραλιών. Η καθαρότητά τους και οι έντονές τους αποχρώσεις ήταν τα χαρακτηριστικά που είχαν εντυπωσιάσει τον μεγάλο, θαλάσσιο ερευνητή Ζακ Ιβ Κουστώ ο οποίος και τα είχε χαρακτηρίσει ως τα μαργαριτάρια του κόσμου. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο ίδιος ήταν ο πρώτος που προχώρησε σε καταγραφή των κοραλιογενών υφάλων του Αιγαίου και από το 1955 μπόρεσε και ανέδειξε τη μοναδικότητά τους.
Αυτά τα «μαργαριτάρια» το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης επέτρεψε να αλιεύονται και η αρχή έγινε από τη θάλασσα του Νότιου Αιγαίου. Η απόφαση δεν είναι καινούργια. Ηδη αριθμεί τέσσερα χρόνια ζωής και παρά τις αντιδράσεις των περιβαλλοντικών οργανώσεων, των κέντρων και των ινστιτούτων προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος, η απόφαση παραμένει σε ισχύ. Μάλιστα, σύμφωνα με τις διατάξεις, που τη διέπουν, «μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους θα έχει ισχύ η σχετική άδεια, που έχουν λάβει οι επαγγελματίες συλλέκτες κοραλιών και από 01-01-2016 η άδεια θα έχει ισχύ για άλλη περιοχή του Αιγαίου, ενώ το Νότιο Αιγαίο θα τεθεί σε καθεστώς προστασίας». Τα κέρδη από αυτή τη δραστηριότητα είναι τεράστια.
Αν και η τότε απόφαση του υπουργού Θαλασσίων Υποθέσεων, Νήσων και Αλιείας Ιωάννη Διαμαντίδη έθετε σειρά περιορισμών ως προς τις μεθόδους συλλογής των κόκκινων κοραλιών του Αιγαίου, εν τούτοις στην πραγματικότητα η εξέλιξη της τεχνολογίας κατέστησε τα περιοριστικά μέτρα ως «γράμμα κενό περιεχομένου».
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την απόφαση «για τη συλλογή των κοραλιών δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται εργαλεία που σύρονται στο βυθό και καταστρέφουν ό,τι βρουν στο πέρασμά τους. Η αλιεία των κοραλιών επιτρέπεται μόνο με το χέρι ή με σκαπάνη από δύτες και από αλιευτικά σκάφη που διαθέτουν συσκευή δορυφορικής παρακολούθησης». Μπορεί φαινομενικά αυτά τα μέτρα να περιορίζουν την καταστροφή, ωστόσο λόγω της εξέλιξης της τεχνολογίας, έχουν δημιουργηθεί μηχανικά μέσα που συμμορφώνονται με τις οδηγίες του υπουργείου και μπορούν να αποψιλώνουν ολόκληρα λιβάδια από τα μοναδικά κόκκινα κοράλια.
Η επιστήμονας, διευθύντρια του ινστιτούτου «Αρχιπέλαγος» κα. Αναστασία Μήλιου δήλωσε προς τη «δημοκρατική» ότι «έχουμε εντοπίσει πως εκείνοι που παίρνουν τις άδειες για την αλίευση κοραλιών, σε κάποιες περιπτώσεις τις δίδουν ως υπεργολαβία σε Ιταλούς επαγγελματίες αλιευτές, και αυτοί διαθέτουν σύγχρονα μηχανήματα που τους επιτρέπουν να συγκεντρώνουν μεγάλες ποσότητες από το πολύτιμο αυτό είδος». Περιγράφοντας η κα. Μήλιου τον τρόπο ανάπτυξης του κοραλιού, εξήγησε ότι «ο ρυθμός ανάπτυξης του κοραλιού είναι μόνο λίγα χιλιοστά το χρόνο, άρα αυτό το καθιστά ως μη ανανεώσιμο θαλάσσιο πόρο, που με τη σειρά του σημαίνει ότι η απόφαση του Υπουργείου για ζώνες αλίευσης είναι προς τη λάθος κατεύθυνση».
Οι επιστήμονες αναφέρουν πως για την ανανέωση ενός κοραλιού που θα αφαιρεθεί από τον θαλάσσιο πυθμένα, απαιτείται η παρέλευση δεκαετιών. Σε αυτό το χρονικό διάστημα η θάλασσα χάνει ένα σημαντικό κομμάτι της τροφικής αλυσίδας. Η αφαίρεσή του έχει ποικίλες σημαντικές επιπτώσεις στην ισορροπία των θαλάσσιων οικοτόπων.
Σήμερα, στη Μεσόγειο θάλασσα, έχουν εντοπιστεί περισσότερα από 200 διαφορετικά είδη κοραλιών, από τα οποία τα 88 ευδοκιμούν κυρίως στο Αιγαίο Πέλαγος. Οι καταγραφές που έγιναν έδειξαν ότι από το 1955 μέχρι σήμερα, το Αιγαίο (και τα τελευταία πέντε χρόνια το Νότιο Αιγαίο) απειλούνται με τεράστια καταστροφή λόγω της υπερεκμετάλλευσης των φυσικών αυτών πόρων. Το όλο θέμα είχε προκαλέσει συζήτηση στη Βουλή, όμως η τότε κυβέρνηση δεν φρόντισε να απαγορεύσει την αλίευσή τους.
Το κωμικοτραγικό της όλης υπόθεσης είναι, πως οι βουλευτές που τότε είχαν πρωτοστατήσει στο να προστατευτεί το θαλάσσιο περιβάλλον, βρίσκονται σήμερα στην Κυβέρνηση Τσίπρα και εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι έχουν ξεχάσει τις ιαχές «προστασίας του περιβάλλοντος», που οι ίδιοι έβγαζαν όντες στην αντιπολίτευση.
Η εκμετάλλευση αυτού του φυσικού πόρου του Αιγαίου είναι άκρως επικερδής επιχείρηση, με τεράστια κέρδη, τα οποία όμως αποκομίζουν μόνο ελάχιστα πρόσωπα. Αυτό σημαίνει ότι στο βωμό εξυπηρέτησης των συμφερόντων λίγων επιχειρηματιών, υποθηκεύεται το μέλλον ολόκληρης της θαλάσσιας ζωής των θαλασσών μας. Το ίδιο κέρδος σε πολλαπλάσια μεγέθη θα είχαν οι οικονομίες όλων των νησιών, εάν το Αιγαίο πέλαγος χαρακτηρίζονταν ως προστατευόμενη θάλασσα, γεγονός που θα κεντρούσε το παγκόσμιο ενδιαφέρον εκείνων που λατρεύουν τον καταδυτικό τουρισμό.
Ο αστακός και η…
γονοκτονία του Αιγαίου
Στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης ίσως να είναι κωμικό να γίνεται αναφορά στο πρόβλημα αφάνισης των αστακών του Αιγαίου, ωστόσο η πραγματικότητα σήμερα διαμορφώνει τα δεδομένα του τρόπου με τον οποίο θα αναπτυχθεί το αύριο. Στο σήμερα, ο αστακός του Αιγαίου αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της γονοκτονίας που συντελείται στις θάλασσές μας.
Ουδείς σέβεται το αλίευμα, που ακόμα δεν έχει γονιμοποιήσει. Τα μικρά φορτώνονται με τα μεγάλα και μπαίνουν στο ίδιο κασόνι που οδηγείται στην αγορά χονδρικής και λιανικής. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ ο αστακός του Αιγαίου εντοπιζόταν σε μεγάλους αριθμούς, φέτος τα ακριβά εστιατόρια της Ρόδου δούλεψαν μόνο με αστακούς εισαγωγής. «Η πρώτη μας προτεραιότητα πρέπει να είναι το περιβάλλον, μόνο αυτό μας έμεινε και αυτό το καταστρέφουμε» δήλωσε προς τη «δημοκρατική» ο εστιάτορας Γιάννης Κατσιμπράκης, ιδιοκτήτης του γνωστού εστιατορίου «Αλέξης». Ο γνωστός εστιάτορας τόνισε πως «φέτος δεν είχε αστακούς το Αιγαίο, η υπεραλίευση δεν τους άφησε να πολλαπλασιαστούν, το κέρδος δεν άφησε τη συνείδηση των ψαράδων να ρίξουν στο νερό να μικρά αλιεύματα για να γονιμοποιήσουν και να πλουτίσουν το βυθό μας».
Ο αστακός είναι μόνο η ένδειξη. Το ίδιο πρόβλημα υπάρχει για όλα τα θαλάσσια είδη. Οι αχινοί, τα πάσης φύσεως ψάρια, όλα δεν προλαβαίνουν να μεγαλώσουν. Τα δίχτυα επίτηδες ξεχνιούνται για μέρες στον πάτο της θάλασσας και όταν σηκωθούν συμπαρασύρουν μαζί τους όλα εκείνα που ακόμα βρίσκονται στο στάδιο της πρώτης τους ανάπτυξης.
Οι ντόπιοι ψαράδες, σε μεγάλο ποσοστό έχουν συνείδηση και προσπαθούν να προστατέψουν τον θαλάσσιο πλούτο. Εκείνοι που κάνουν τη μεγάλη ζημιά είναι οι επιχειρηματίες ψαράδες από την Ιταλία που κινούνται μεταξύ εθνικών και διεθνών χωρικών υδάτων. Εκεί οι λιμενικές αρχές βρίσκονται εκτός των αρμοδιοτήτων τους.
«Υπάρχει σήμερα ανεπαρκές νομικό πλαίσιο για την προστασία των ψαριών του Αιγαίου και εξακολουθεί να στηρίζεται σε βασιλικά διατάγματα του ‘60» ανέφερε προς τη «δημοκρατική» η επιστήμονας κα. Αναστασία Μήλιου. Μάλιστα η επιστήμονας δεν έκρυψε την πικρία της για το γεγονός ότι «οι λιμενικές αρχές πολλές φορές δεν έχουν καύσιμα για να κυνηγήσουν τους παράνομους, όπως και πολλές φορές εντοπίζονται μεγάλα αλιευτικά να κινούνται σε περιοχές όπου απαγορεύεται η αλίευση και μόλις αντιληφθούν τις λιμενικές αρχές, μετακινούνται στα διεθνή ύδατα».
Οι επιστήμονες του ινστιτούτου «Αρχιπέλαγος» προσπαθούν να εκπαιδεύσουν τους επαγγελματίες αλιείς, προκειμένου να γίνουν και οι ίδιοι βοηθοί στην προσπάθεια καταπολέμησης της παράνομης αλιείας. Μόνο με τον τρόπο αυτό, αλλά και με βελτίωση των νόμων που διέπουν το Αιγαίο Πέλαγος θα αποτραπεί η καταστροφή που σήμερα συντελείται στο βιότοπο που περιβάλλει τα νησιά μας. Είναι απαραίτητο, σύμφωνα με τους επιστήμονες, να ξεκινήσει η συζήτηση για ένα νέο θεσμικό πλαίσιο, που να αφορά την αλιεία, με συγκεκριμένες ζώνες περιμετρικά από τα νησιά, έτσι ώστε να καταστεί ευκολότερος ο έλεγχος και να βοηθηθεί ταυτόχρονα το περιβάλλον ώστε να αναπλαστεί φυσικά προς όφελος των επομένων γενεών.
