Συνέντευξη
στη Μαίρη Φώτη
Ο διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Ρόδου κ. Ηλίας Τσαπούρας, έχει ανέβει στην ιεραρχία σκαλί-σκαλί και παρά την θέση ευθύνης που σήμερα κατέχει, δηλώνει «πυροσβέστης» και μάλιστα μάχιμος.
Στην σημερινή του συνέντευξη στην «δημοκρατική» μιλά για τις δυσκολίες του επαγγέλματος, για τα συμβάντα που τον σημάδεψαν στα 30 χρόνια υπηρεσίας του, για τις στιγμές που «λυγίζει» ένας πυροσβέστης και για το πώς πρέπει πολλές φορές να… δαμάσει το συναίσθημα για να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις μιας επιχείρησης, θέτοντας μπροστά την λογική.
Μας μιλά για το μεγάλο στοίχημα που έχει θέσει ως διοικητής για την Ρόδο, η οποία όπως λέει, επιχειρησιακά θεωρείται από τις δύσκολες περιοχές της χώρας και επισημαίνει ότι θα πρέπει όλοι μας να φροντίσουμε να διαφυλάξουμε τον δασικό πλούτο που έχει απομείνει στη Ρόδο, ως κόρη οφθλμού.
• Πότε αποφασίσατε να ασχοληθείτε με το επάγγελμα;
Για εμάς, και δεν εννοώ μόνο για εμένα προσωπικά αλλά για όλους τους πυροσβέστες, αυτό που κάνουμε το κάνουμε με αγάπη και με μεγάλο σεβασμό στον συνάνθρωπο, οπότε δεν το θεωρούμε επάγγελμα, είναι περισσότερο λειτούργημα. Στο πυροσβεστικό σώμα μπήκα στην ηλικία των 23 ετών. Δεν ήμουν τόσο αποφασισμένος τότε μπορώ να πω, η συγκυρία ήταν ευνοϊκή, και με βάση αυτά που ήξερα σε εκείνη την ηλικία, μέτρησε πολύ η προσφορά στον συνάνθρωπο, που ήταν για εμένα καθοριστικός παράγοντας για να επιλέξω αυτό το λειτούργημα ως επάγγελμα, ως πορεία ζωής.
• Στη θέση που κατέχετε σήμερα, έχετε ανέβει σκαλί-σκαλί την ιεραρχία. Ενας διοικητής, όμως, σταματάει ποτέ να είναι πυροσβέστης;
Να είστε σίγουρη ότι και τον ίδιο τον αρχηγό να ρωτήσετε τι δουλειά κάνει, θα σας απαντήσει «πυροσβέστης». Ετσι ακριβώς αντιμετωπίζουμε το λειτούργημα που επιτελούμε και νομίζω ότι όλοι είμαστε ταυτισμένοι με αυτή την άποψη. Προέρχεται από τα βιώματα που έχουμε όλοι από την υπηρεσία. Ποτέ δεν αισθανθήκαμε ότι είμαστε κάτι ξεχωριστό, πάντα όταν επιχειρούμε είμαστε ομάδα και όλοι ενεργούμε σύμφωνα με τα καθήκοντα που μας έχει αναθέσει η πολιτεία και νομίζω ότι κάνουμε, όσο γίνεται καλύτερα, την δουλειά μας. Απαραίτητη προϋπόθεση για να έχει αποτελέσματα η δική μας δουλειά είναι να είμαστε μια ομάδα, κάτι που φαίνεται, κυρίως, στα τελευταία χρόνια.
• Η Ρόδος είναι από τις δύσκολες περιοχές;
Νομίζω ότι είναι από τις πιο δύσκολες περιοχές.
• Γιατί συμβαίνει αυτό;
Γιατί βρίσκεται στο νοτιοανατολικό κομμάτι της Μεσογείου, έχουμε υψηλές θερμοκρασίες, έχουμε μελτέμια ειδικά τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο, που είναι οι πιο δύσκολοι μήνες και η Ρόδος που είναι ναυαρχίδα του τουρισμού της Ελλάδας, απαιτεί μεγαλύτερη προσοχή και θα πρέπει να είμαστε όλοι ιδιαίτερα προσεκτικοί σε οτιδήποτε κάνουμε.
• Τα μέσα που σας παρέχονται, είναι επαρκή;
Η αλήθεια είναι ότι με την οικονομική κατάσταση των τελευταίων ετών υπάρχουν δυσκολίες, προσπαθούμε όμως να τις αμβλύνουμε όσο γίνεται και να έχουμε τον εξοπλισμό που διαθέτουμε, στην καλύτερη δυνατή κατάσταση. Σίγουρα η παλαιότητα των μέσων που διαθέτουμε μας δημιουργεί προβλήματα, αλλά με την συντήρηση που γίνεται κάθε χρόνο και με τις χορηγίες που έχουμε στα τελευταία χρόνια, καταφέρνουμε να αντεπεξέλθουμε.
• Χορηγίες ιδιωτών;
Ναι, και θέλω να ευχαριστήσω όσους μας στηρίζουν. Ειδικά εδώ στη Ρόδο είναι πάρα πολλές, ο κόσμος δείχνει ευαισθησία και μας στηρίζει πάρα πολύ. Όταν βλέπεις αυτό το ενδιαφέρον των πολιτών να στηρίξουν την υπηρεσία, που δεν έχουν καμία υποχρέωση, σε κάνει και εσένα πιο υπεύθυνο.
• Ποιοι είναι οι άνθρωποι αυτοί;
Είναι ξενοδόχοι, είναι μηχανικοί, είναι πολλοί άνθρωποι που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά στο νησί.
• Ο πυροσβέστης καλείται να είναι «πανταχού παρών». Σε φωτιές, σε φυσικές καταστροφές, σε τροχαία ατυχήματα…
Λόγω της ιδιαιτερότητας της δουλειάς μας, είμαστε παντού. Οπου μπορείτε να φανταστείτε. Από τον απεγκλωβισμό ενός ζώου σε μια χαράδρα, μέχρι μια γατούλα που μπορεί να έχει σκαρφαλώσει σε κεραμοσκεπή και να αδυνατεί να κατέβει, σε τροχαία, σε κάθε φυσική καταστροφή, βεβαίως στις φωτιές… Είμαστε παντού και προσπαθούμε να κάνουμε την ζωή όλων όσο γίνεται καλύτερη.
• Είναι ένα επάγγελμα, που είναι αλληλένδετο με την ανθρωπιά και την ευαισθησία και φαντάζομαι ακόμα και όταν δεν είστε στην υπηρεσία, είστε πάντα σε ετοιμότητα.
Εννοείται! Εμείς είμαστε πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, 24 ώρες το 24ωρο. Ακόμα και όταν δεν είμαστε στην υπηρεσία αλλά είμαστε κοντά σε ένα συμβάν, σαφώς και θα προστρέξουμε να βοηθήσουμε. Στα τελευταία χρόνια, όπως συμβαίνει σε όλους τους Ελληνες, και οι δικοί μας μισθοί είναι σε χαμηλά επίπεδα. Αρα λοιπόν, το μεγαλύτερο και το πιο ισχυρό κίνητρο για τον κάθε ένα από εμάς, είναι αυτή η επιβράβευση. Αυτή την επιβράβευση τη βλέπουμε στα μάτια του ανθρώπου αλλά ακόμα και στα μάτια ενός ζώου, μετά από την ολοκλήρωση της κάθε επιχείρησης. Μας χαροποιεί και μας γεμίζει να είμαστε χρήσιμοι προς τον συνάνθρωπό μας. Αυτή είναι η μεγαλύτερη αμοιβή για εμάς και αυτό θα το συναντήσετε από τον αρχηγό μέχρι τον τελευταίο υπάλληλο της πυροσβεστικής.
• Ο κόσμος που έχετε βοηθήσει, σας αναζητά μετά;
Πολλές φορές, ειδικά μετά από φυσικές καταστροφές και τροχαία ατυχήματα. Πάντα λαμβάνουμε ευχαριστήριες επιστολές αλλά πολλοί μας αναζητούν μετά την ανάρρωσή τους για να μας ευχαριστήσουν προσωπικά. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ανταμοιβή για έναν πυροσβέστη.
• Ποιο είναι το πιο δύσκολο περιστατικό που κληθήκατε να φέρετε εις πέρας;
Στα 30 χρόνια υπηρεσίας μου, θεωρώ ότι καταλυτικό περιστατικό, που με έκανε να επαναπροσδιορίσω πολλά πράγματα για την ζωή, ήταν τα συμβάντα στον σεισμό του 1999 στην Αθήνα. Ηταν εκτεταμένα τα προβλήματα, ήταν και η πρώτη φορά που κλήθηκα να αντιμετωπίσω κάτι τόσο μεγάλο, κι εκεί ταρακουνήθηκα –δεν σας κρύβω- ως άνθρωπος. Συνειδητοποίησα ότι όλα αυτά που κάνουμε σε αυτόν τον κόσμο, μπορεί να είναι και μάταια… Μπορεί να είμαστε επαγγελματίες αλλά υπάρχει ο ανθρώπινος παράγοντας που πάντα μας επηρεάζει. Αυτό το περιστατικό, μου άλλαξε την ζωή.
• Μπροστά σε τέτοιας έκτασης περιστατικά, αναθεωρείς πολλά πράγματα.
Αισθάνεσαι πολύ μικρός και βλέπεις ότι τα πράγματα δεν είναι όπως μπορεί να τα έχεις στο μυαλό σου και ότι δεν περνάνε όλα από το χέρι σου…
• Δύσκολες στιγμές, για έναν πυροσβέστη, ποιες είναι;
Για μένα δύσκολο συμβάν είναι ένα τροχαίο με μικρό παιδί. Όχι γιατί είναι δύσκολο να το απεγκλωβίσεις, αλλά γιατί εκεί το συναίσθημα είναι τόσο μεγάλο, που πολλές φορές μπορεί να σου δημιουργήσει πρόβλημα. Ειδικά αν δεν έχεις την εμπειρία να αντεπεξέλθεις, μπορεί να σε σημαδέψει για πάντα ένα τέτοιο περιστατικό.
• Εχετε κληθεί να φέρετε εις πέρας τέτοια περιστατικά;
Δυστυχώς, πολλές φορές όλα αυτά τα 30 χρόνια, διότι ήμουν πάντα μάχιμος. Είμαι πυροσβέστης του πεζοδρομίου – όπως συνηθίζουμε να λέμε- και έχουν δει τα μάτια μου πάρα πολλά…
• Αρα, κλωνίζεται και η ψυχολογία σας πολλές φορές.
Προσπαθούμε μέσα από συνεδρίες, μέσα από τις κατάλληλες εκπαιδεύσεις, να αποφορτιστούμε από το συναίσθημα και να δρούμε περισσότερο με την λογική. Το συναίσθημα δεν ταυτίζεται πάντα με την λογική κι αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα στις επιχειρήσεις. Είναι μια διαδικασία που πρέπει να κάνει ο καθένας μόνος του όμως, την ώρα του συμβάντος δεν μπορεί κανείς να ασχοληθεί μαζί σου. Μέχρι να φτάσουμε στο συμβάν, υπάρχει ένα εύλογο χρονικό διάστημα που μπορεί κανείς να αξιοποιήσει για να μπορέσει να προετοιμαστεί ψυχολογικά, όσο αυτό είναι βέβαια εφικτό.
• Εχετε δημιουργήσει σχέσεις ζωής, φιλίες μέσα από περιστατικά;
Βεβαίως. Εχω κρατήσει επαφή με πολίτες που σε δύσκολες για τους ίδιους στιγμές ήμασταν παρόντες και κάναμε το καλύτερο δυνατό, πολλές φορές συναντιόμαστε για καφέ. Μέσα από τέτοιου είδους συναναστροφές, να ξέρετε, ατσαλώνεται περισσότερο η διάθεση γι αυτό που κάνουμε.
• Τι κάνει καλό έναν διοικητή, τι στοιχεία πρέπει να έχει για να είναι αποδοτικός σε αυτή την υπεύθυνη θέση;
Το πρώτο που πρέπει να έχει όποιος είναι σε υπεύθυνη θέση, είναι να είναι αποφασιστικός. Να παίρνει αποφάσεις, να λύνει προβλήματα γιατί η πολιτεία σε ορίζει σε αυτή τη θέση ακριβώς γι αυτόν λόγο. Αυτό που σε αναδεικνύει είναι να είσαι χρήσιμος σε αυτό που κάνεις. Θα πρέπει ο διοικητής, επειδή είναι η εικόνα της υπηρεσίας προς τα έξω, με την συμπεριφορά του εντός και εκτός υπηρεσίας να εμπνέει σεβασμό και εμπιστοσύνη στον πολίτη ώστε ο πολίτης να νιώθει ασφαλής. Το αίσθημα της ασφάλειας, στο οποίο δεν έχουμε δώσει την απαραίτητη σημασία στην Ελλάδα, πρέπει να εμπεδώνεται καθημερινά στην κοινωνία. Είναι μια διαρκής μάχη που την δίνουμε καθημερινά, κι εμείς και άλλες υπηρεσίες και θα έλεγα ότι τα καταφέρνουμε καλά, όχι άριστα, αλλά καλά.
• Τα νέα παιδιά, ενδιαφέρονται να ενταχθούν στην Πυροσβεστική Υπηρεσία;
Από πέρυσι που η ΠΥΡ εντάχθηκε στις πανελλήνιες εξετάσεις, το ενδιαφέρον είναι τεράστιο.
• Οσον αφορά τις φωτιές, ποιο είναι το μεγάλο στοίχημα για έναν πυροσβέστη;
Αυτό που έχω αποκομίσει από την εμπειρία μου και από τις γνώσεις μου γύρω από το αντικείμενο, στις δασικές πυρκαγιές, και στις αστικές αλλά περισσότερο στις δασικές, είναι πως ο χρόνος απόκρισης είναι το κρισιμότερο στοιχείο. Δηλαδή, μια πυρκαγιά στον πρώτο χρόνο εκδήλωσής της μπορεί να αντιμετωπιστεί με ένα υδροφόρο όχημα. Αν ο χρόνος αυτός μεγαλώσει η φωτιά θα γίνει μέτωπο, μετά θα γίνει πυρκαγιά και από εκεί και πέρα είναι πολύ δύσκολη η αντιμετώπισή της, ειδικά όταν έχουμε αέρηδες, όταν έχουμε μελτέμια, όπως συμβαίνει στη Ρόδο. Αν η πυρκαγιά δεν αντιμετωπιστεί άμεσα με την εκδήλωσή της, τότε καταλαβαίνετε ότι είναι πολύ δύσκολο έως ακατόρθωτο να την αντιμετωπίσεις. Εμεις, ως Υπηρεσία, έχουμε διασπείρει τις δυνάμεις μας κατά την αντιπυρική περίοδο σε σημεία που εμείς νομίζουμε με βάση τον επιχειρησιακό σχεδιασμό ότι χρειάζεται, ακριβώς γι αυτό τον λόγο, για να μπορούμε να έχουμε το δυνατόν συντομότερο χρόνο απόκρισης όταν θα εκδηλωθεί το συμβάν.
• Για τη Ρόδο ποιο στόχο έχετε θέσει ως διοικητής;
Ο στόχος είναι να έχουμε όσο το δυνατόν λιγότερη καμένη γη. Δεν έχουμε περιθώρια να έχουμε ανάλογες καταστροφές. Ο δασικός πλούτος του νησιού έχει μειωθεί αρκετά και θα πρέπει αυτόν που έχει απομείνει είναι να τον διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού. Ο στόχος λοιπόν κάθε διοικητή που υπηρετεί εδώ και όχι μόνο ο δικός μου, είναι να διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού τον δασικό μας πλούτο, αυτό είναι για μένα το μεγάλο στοίχημα. Θέλω να πιστεύω ότι, φεύγοντας θα αφήσω όσο το δυνατόν λιγότερη καμένη γη πίσω μου, διότι να μην έχουμε πυρκαγιές δεν γίνεται…
