Α-τυπος και υπογραμμός: Ο καθρέφτης

Ζούμε σε μια κοινωνία βαθιά υποκριτική. Μία κοινωνία που καταδικάζει το διαφορετικό, που χλευάζει τις ιδιαιτερότητες, που δεν δέχεται την άλλη άποψη, που απομονώνει τις μειονότητες για να μπορεί να τις δείχνει με το δάχτυλο.
Αποδεχόμαστε τον διπλανό μας μόνο όταν ομοιάζει με εμάς ή, πολλές φορές, όταν μας προκαλεί οίκτο. Γιατί προτιμούμε να κινούμαστε σε κοπάδια ή γιατί, στις περιπτώσεις που οικτίρουμε, βρίσκουμε ευκαιρία να αναδείξουμε τα δήθεν φιλάνθρωπα αισθήματά μας, να επιδειχθούμε και έτσι να κερδίσουμε ακόμα μερικούς πόντους στην βαθιά νυχτωμένη κοινωνία μας.
Κρύβουμε αλήθειες, μιλάμε με μισόλογα, μας τρομάζει ό,τι είναι έξω από το κουτί στο οποίο μάθαμε να ζούμε με στεγανά και προκαταλήψεις σε μια χώρα που κλείνει τα μάτια και οχυρώνεται πίσω από στερεότυπα.
Χαρακτηρίζουμε και κατηγοριοποιούμε τους ανθρώπους με βάση τα εξωτερικά τους χαρακτηριστικά, τις αναπηρίες τους, την σεξουαλική τους επιλογή, την εμφάνισή τους, τα ρούχα τους και την απόστασή τους από την δική μας πραγματικότητα. Τους κρίνουμε και τους κατακρίνουμε εν ριπή οφθαλμού, διότι δεν ταιριάζουν στα γούστα μας, στις συνήθειές μας, στα πρότυπά μας, στις ανάγκες μας… Μιλάμε για ίσες ευκαιρίες όταν τα άτομα με αναπηρίες εξακολουθούν να μην μπορούν να ενσωματωθούν στην κοινωνία.
Θέλουμε μια προοδευτική κοινωνία, αλλά δεν θέλουμε να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι. Μιλάμε για δημοκρατία όταν ρίχνουμε στην «πυρά» κάθε έναν που θέλει να υπερασπιστεί το δικαίωμά του στη διαφορετικότητα, στην άλλη άποψη, στον άλλον τρόπο ζωής.
Ο αρχαίος Ελληνας φιλόσοφος Δημόκριτος έλεγε πως «ανθρώποις πάσι ταυτό αγαθόν και αληθές. Ηδύ δε άλλω άλλο». Ότι δηλαδή, για όλους τους ανθρώπους, το καλό και το αληθινό είναι το ίδιο. Αυτό που προκαλεί ευχαρίστηση όμως είναι διαφορετικό στον καθένα.
Τα πράγματα είναι περισσότερο απλά απ΄όσο νομίζουμε ή απ΄οσο τα έχουμε εμείς οι ίδιοι περιπλέξει. Οι εποχές αλλάζουν, η κοινωνία εξελίσσεται, οι ανάγκες διαφοροποιούνται, οι επιλογές πολλαπλασιάζονται.
Η αποδοχή της διαφορετικότητας δεν θα έπρεπε καν να αποτελεί θέμα συζήτησης σήμερα. Της όποιας διαφορετικότητας. Το δικαίωμα στην επιλογή δεν θα έπρεπε να είναι διαπραγματεύσιμο. Η ανάγκη μας να κατηγοριοποιούμε ανθρώπους θα έπρεπε να είχε ήδη εξαλειφθεί.
Αντ΄αυτού, απομονώνουμε ό,τι δεν αποτελεί συνέχεια της κοινής συνισταμένης του κοινωνικού συνόλου και ζούμε ευτυχισμένοι στον μικρόκοσμό μας, που δεν είμαστε σαν τους άλλους. Μόνο που ξεχνάμε να βάλουμε απέναντί μας έναν καθρέφτη για να κρίνουμε τόσο αυστηρά αυτό που αντικατοπτρίζει, όσο αυστηρά κρίνουμε τους γύρω μας ως άλλοι άμεμπτοι μικροί θεοί.
Κι όλα αυτά όταν το μοναδικό μέτρο και κριτήριο θα έπρεπε να είναι η καλοσύνη που κρύβει ή δεν κρύβει ο καθένας μας μέσα του…
«Ας μπορούσα να περάσω όλο το ταξίδι τούτο αμίλητος! Μια κούρα πυθαγόρεια. Να καθαρίσω απ’ όλα τα λόγια που άκουσα και είπα, ν’ αφήσω τη σιωπή ν’ απλωθεί δροσάτη, καταπράσινη, σαν περιπλοκάδα στα σωθικά μου! Μα οι άνθρωποι είναι κοπάδι, δε σε αφήνουν. Ζητούν να πιαστούν ο ένας από τον άλλον, ν’ ακουμπήσουν σαν τα πρόβατα λαιμό με λαιμό. Φοβούνται τη σιωπή. Η φλυαρία μονάχα μπορεί να στερεώσει την καρδιά τους».
Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Ιαπωνία –Κίνα