“Χαλιά και…χάλια”-Γράφει η Μπέτυ Φουτούλη

Περνώντας καθημερινά από την εκκλησία της Παναγιάς Τσαμπίκας στον πηγαιμό για τη δουλειά παρακολουθούσα τις τελευταίες μέρες την προετοιμασία για το στήσιμο του μεγάλου πανηγυριού που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στον Αρχάγγελο, για τη θρησκευτική γιορτή της Παναγίας Τσαμπίκας στις 8 Σεπτέμβρη. Δεκάδες ξύλινες παλέτες περίμεναν και πλήθαιναν και συνωστίζονταν στην πλαγιά του ναού: προορίζονταν να γίνουν πάγκοι για την έκθεση εμπορευμάτων. Και έγιναν. Μόνο αυτό. Από μέρα σε μέρα τα πανηγυριώτικα εκθέματα στοιβάζονταν το ένα πλάι στο άλλο, μπόλικα χαλιά, μεγάλα και μικρά, τυλιγμένα σε ρολά με νάυλον. Πολλά χαλιά, πολλά πατάκια, κουρελούδες και άλλα παρόμοια, προορίζονταν να γίνουν ατραξιόν στο πανηγύρι της Παναγίας . Και έγιναν. Μόνο αυτά…Και το «πανηγύρι», όπως γίνεται κάθε χρόνο, διήρκεσε σχεδόν μια βδομάδα..και το βράδυ της παραμονής, στα φόρτε του εορτασμού, πέρασα με την παρέα μου μια βόλτα και είδα ορισμένα πράγματα, που ήταν αδύνατο να περάσουν από το βλέμμα κάποιου δίχως να αφήσουν μέσα του ένα μελαγχολικό λεκέ. Το πανηγύρι ,όπως θα του άξιζε να είναι για να λέγεται έτσι, έχει πλέον μεταλλαχτεί σε μία μεγάλη εμποροπανήγυρη με χαρακτηριστικά χυδαίας αισθητικής: ατελείωτοι πάγκοι κάθε λογής εμπόρων και μικροπωλητών, όπου δέσποζαν χαλιά, τηγάνια, εσώρουχα και πλαστικοποιημένες αρβύλες, ενώ ακριβώς δίπλα ο κόσμος έτρωγε σουβλάκια και κρέπες. Ούτε καν το λούνα-παρκ που έχει μια παιδική ομορφιά και χάρη δεν έσωζε τον αλλοπρόσαλλο αχταρμά.(Αλήθεια πέρασε από το μυαλό κανενός η πιθανότητα μη λειτουργίας του λούνα παρκ φέτος, ως ένδειξη συμπαράστασης για το χαμό του 14χρονου κοριτσιού σε παρόμοια εγκατάσταση στο Βόλο, μόλις λίγες ημέρες πριν;…)Οι επισκέπτες, ντόπιοι και τουρίστες, πηγαινοέρχονταν σαστισμένοι, σκόνταφταν, στέκονταν, σχεδόν κανένας δεν έδειχνε να ενδιαφέρεται για τα πωλούμενα είδη, πλην όσων σχετίζονταν με το φαγητό. Γενικά, μια απάθεια και αποχαύνωση στα πρόσωπα των διερχομένων, που πιθανά άναψαν ένα κερί, πλάι στους εξαθλιωμένους επαίτες στην είσοδο του ναού, και διεκπεραίωναν την εθιμοτυπική τους βόλτα, χωρίς ίχνος ψυχικής συμμετοχής στην κατ’επίφαση γιορτή. Πράγμα, βέβαια, φυσιολογικό, αν αναλογιστεί κανείς ότι μια εμποροπανήγυρη δεν έχει καμία απολύτως σχέση με το αυθεντικό παραδοσιακό πανηγύρι που θα ταίριαζε να διοργανώνεται στο πλαίσιο μιας τόσο ξακουστής θρησκευτικής γιορτής που αγκαλιάζεται από όλο το νησί και τον τουρισμό του, και θα είχε τα φόντα να ψυχαγωγεί, να προσφέρει ακόμα και γλέντι και αξιόλογα προϊόντα ντόπιας παραγωγής στους επισκέπτες της. Ο Αρχάγγελος έχει μεγάλη παράδοση και αξιόλογα έθιμα, στον τομέα της αγγειοπλαστικής, της μουσικής, των τοπικών προϊόντων και εδεσμάτων. Έχει, επίσης, δύο πολιτιστικούς φορείς, τον «Αίθωνα» και τον «Φαέθωνα», που θα μπορούσαν να διοργανώνουν εκδηλώσεις στο πλαίσιο της γιορτής αυτής σε συνεννόηση και συνεργασία με την εκκλησία, φέρνοντας τον κόσμο σε επαφή με το ντόπιο στοιχείο και τον πλούτο της αρχαγγελίτικης, και όχι μόνο, εθιμοτυπίας. Το γλέντι με αληθινή ζωντανή ορχήστρα είναι κάτι που ο κόσμος ανομολόγητα περιμένει και θέλει…Διαφορετικά, δε θα υπήρχε λόγος να σχολιάζονται με ενθουσιασμό οι γιορτές, τα τραγούδια και οι χοροί μέχρι το χάραμα στα όμορφα πανηγύρια που γίνονται στα ξωκλήσια μικρών χωριών, όπως το Βάτι και το Ασκληπειό της Ρόδου. Είναι γεγονός ότι ο κόσμος διαρκώς αναπολεί νοσταλγικά τον γνήσιο παραδοσιακό εορτασμό που γινόταν σε παλαιότερες εποχές. Τα ηχεία που κακοποιούν τα αυτιά με σκυλάδικα πλάι στις καντίνες με λουκουμάδες μάλλον δε γοητεύουν τόσο και δεν ξεγελούν. Η κακογουστιά ξεχειλίζει από παντού…Στο όνομα του κέρδους όσων διαχειρίζονται την εκμίσθωση πόστων στην ευρύτερη περιοχή της Παναγιάς Τσαμπίκας, και μπροστά στο στόχο, που δεν είναι άλλος από τη ροή χρήματος στα ταμεία, θυσιάζονται όλα στη φτήνια, με αργό και μεθοδικό τρόπο. Η έμπνευση υποχωρεί, όπως τα αμέτρητα σκουπίδια που άφησε το πανηγύρι πίσω του σε ολόκληρη την πλαγιά μαζί με ξηλωμένες παλέτες. Όταν όλα τα αποκαϊδια απομακρυνθούν, τίποτε δε θα θυμίζει τα χαλιά και ….τα χάλια.

Μπέτυ Φουτούλη-Δικηγόρος