Η οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έχει διαμορφωθεί από διάφορες πολιτικές και οικονομικές συνθήκες, με σημαντικές διακυμάνσεις στους ρυθμούς ανάπτυξης, κατά τις θητείες των εκάστοτε κυβερνήσεων.
Παρακάτω παρουσιάζονται οι μέσοι ετήσιοι ρυθμοί ανάπτυξης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), κατά τις θητείες των πρωθυπουργικών κυβερνήσεων.
1950-1963: Κυβερνήσεις Νικολάου Πλαστήρα, Αλέξανδρου Παπάγου και Κωνσταντίνου Καραμανλή
Κατά την περίοδο αυτή είχαμε το γνωστό “Ελληνικό Οικονομικό Θαύμα”, όπου η Ελλάδα σημείωσε εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης, με το ΑΕΠ να αυξάνεται κατά μέσο όρο 7,7% ετησίως, δεύτερο παγκοσμίως μετά την Ιαπωνία. Αυτή η ανάπτυξη αποδίδεται σε παράγοντες, όπως η εφαρμογή του οικονομικού Σχεδίου Μάρσαλ, η υποτίμηση της δραχμής, η προσέλκυση ξένων επενδύσεων, η ανάπτυξη του τουρισμού και, κυρίως, η εκβιομηχάνιση και η ανάπτυξη των υποδομών.
1964-1966: Κυβερνήσεις Γ. Παπανδρέου και Ι. Παρασκευόπουλου
Την περίοδο αυτή η ανοδική πορεία της οικονομίας συνεχίστηκε με τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης 6-7%.
1967-1974: Κυβέρνηση των Συνταγματαρχών (Δικτατορίας)
Η οικονομία συνέχισε να αναπτύσσεται με μέσο ετήσιο ρυθμό ποσοστιαίας αύξησης του ΑΕΠ μεταξύ 6 – 8%. Ωστόσο, η ανάπτυξη αυτή συνοδεύτηκε το 1973 – λόγω της πετρελαϊκής κρίσης -, από αυξημένο δημόσιο χρέος και πληθωρισμό.
1974-1981: Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή
Μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, η οικονομία παρουσίασε επιβράδυνση, με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης περίπου 4%. Η περίοδος αυτή επηρεάστηκε από την πετρελαϊκή κρίση του 1973, και την προσπάθεια ένταξης της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα.
1981-1989: Κυβερνήσεις Ανδρέα Παπανδρέου
Κατά τη διάρκεια των κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου, η οικονομία χαρακτηρίστηκε από επεκτατικές κοινωνικές δημοσιονομικές πολιτικές, με αύξηση των δημόσιων δαπανών και του δημόσιου χρέους. Το δημόσιο χρέος αυξήθηκε από 26,7% του ΑΕΠ το 1981 σε 73,3% το 1990. Οι κοινωνικές αυτές πολιτικές, οδήγησαν σε αύξηση του πληθωρισμού και της ανεργίας.
Την περίοδο αυτή η οικονομία παρουσίασε ρυθμούς ανάπτυξης, με μέσο ετήσιο ρυθμό που κυμάνθηκε μεταξύ 1-2%.
1990-1993: Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη
Η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη εφάρμοσε πολιτικές λιτότητας, με στόχο τη μείωση του δημόσιου χρέους και του πληθωρισμού. Παρά τις προσπάθειες, η οικονομία συνέχισε να αντιμετωπίζει προκλήσεις, με πολύ χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, γύρω στο 1%.
1996-2004: Κυβερνήσεις Κώστα Σημίτη
Υπό την ηγεσία του Κώστα Σημίτη, η χώρα μας εστίασε την οικονομική πολιτική στην ένταξή της στην Ευρωζώνη. Η οικονομία παρουσίασε ανάπτυξη, με έμφαση στις ιδιωτικοποιήσεις και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Το ΑΕΠ αυξήθηκε, ενώ ο πληθωρισμός μειώθηκε, επιτρέποντας στη χώρα μας την υιοθέτηση του ευρώ το 2001.
Την περίοδο αυτή η οικονομία ανέκαμψε, με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης μεταξύ του 3-4%. Η Ελλάδα, με την προσπάθεια αυτή, εντάχθηκε στην Ευρωζώνη το 2001, γεγονός που ενίσχυσε την οικονομική της σταθερότητα μέχρι και το 2009.
2004-2009: Κυβερνήσεις Κώστα Καραμανλή
Η οικονομία συνέχισε αρχικά να αναπτύσσεται με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταξύ του 2-3%. Ωστόσο, το δημόσιο χρέος και τα δημοσιονομικά ελλείμματα αυξήθηκαν υπερβολικά τα τελευταία έτη, οδηγώντας τη χώρα σε μελλοντικά δημοσιονομικά προβλήματα.
2009-2011: Κυβέρνηση Γιώργου Παπανδρέου
Η παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ επηρέασε σοβαρά την Ελλάδα, οδηγώντας την σε ύφεση και σε αύξηση του δημόσιου χρέους. Η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου εφάρμοσε μέτρα λιτότητας και υπέγραψε το πρώτο μνημόνιο με τους διεθνείς δανειστές. Η οικονομία εισήλθε σε ύφεση, με αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης, φτάνοντας το 2010 στο -4,9% και το 2011 στο -8,7% .
.2011-2015: Κυβερνήσεις Λουκά Παπαδήμου και Αντώνη Σαμαρά
Κατά την περίοδο αυτή, η οικονομία παρέμεινε σε ύφεση, με περαιτέρω δυσμενή μέτρα λιτότητας και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, εξαιτίας της υπογραφής του δεύτερου μνημονίου. Το ΑΕΠ μειώθηκε σημαντικά, γύρω στο 7%, ενώ η ανεργία έφτασε σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.
Η ύφεση συνεχίστηκε με αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης, αν και το 2014 σημειώθηκε μικρή ανάκαμψη με ρυθμό 0,7%.
2015-2019: Κυβέρνηση Αλέξη Τσίπρα
Η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα διαπραγματεύτηκε και υπέγραψε το τρίτο μνημόνιο, εφαρμόζοντας μέτρα λιτότητας. Η οικονομία σταθεροποιήθηκε σταδιακά, αρχικά με μηδενικούς ρυθμούς ανάπτυξης και στη συνέχεια με ήπιους ρυθμούς ανάπτυξης, προς το τέλος της θητείας.
Η οικονομία παρουσίασε μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης περίπου 1-2%. Συγκεκριμένα, το 2017 σημειώθηκε ανάπτυξη 1,5% και το 2018 1,9%.
2019 – Σήμερα: Κυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη
Η οικονομία παρουσίασε σημάδια ανάκαμψης, με έμφαση στις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο, η πανδημία του κορονοϊού επηρέασε αρνητικά την ανάπτυξη, με την κυβέρνηση να λαμβάνει μέτρα στήριξης της οικονομίας.
Πριν την πανδημία του COVID, το 2019, η οικονομία παρουσίασε ανάπτυξη 1,9% . Το 2020, λόγω της πανδημίας, σημειώθηκε ύφεση 9%, ενώ το 2021 η οικονομία ανέκαμψε με ρυθμό ανάπτυξης 8,3%. Το 2022, η ανάπτυξη συνεχίστηκε και διαμορφώθηκε στο 6,1%, το 2023 κατέβηκε στο 2,5%, ενώ και το 2024 η ανάπτυξη αναμένεται να κυμανθεί μεταξύ του 2,3 και 2,5% (τα οριστικά στοιχεία θα δημοσιοποιηθούν το Μάρτιο του 2025).
Αυτή ήταν, σε γενικές γραμμές, μεταπολεμικά, η πορεία της ελληνικής οικονομίας, κατά την οποία πέρασε από έντονες διακυμάνσεις, με περιόδους ραγδαίας ανάπτυξης και οικονομικές κρίσεις, λόγω δημοσιονομικής κακοδιαχείρισης, εξωτερικού δανεισμού, και μειωμένων παραγωγικών δυνατοτήτων, με τα εμπορικά ελλείμματα να επιβαρύνουν διαχρονικά μέχρι και σήμερα, το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών.
