Παρά τις αλλαγές που έχει προκαλέσει η κρίση στις συνήθειες των Ελλήνων, το Πάσχα παραμένει για αυτούς η περίοδος με τη μεγαλύτερη θρησκευτική κατάνυξη αλλά και η γιορτή που τους φέρνει πιο κοντά στην Εκκλησία. Αλλά όσο διατηρείται η ύφεση και η μείωση του εισοδήματός τους αρχίζουν να απομακρύνονται και από την Εκκλησία, ενώ θα περίμενε κανείς να συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Ολο και περισσότεροι Ελληνες αρχίζουν να αντιμετωπίζουν αδιάφορα τις μεγάλες γιορτές του χριστιανισμού. Προσεύχονται λιγότερο απ’ ό,τι στο παρελθόν, πηγαίνουν σπανιότερα στην εκκλησία και αρχίζουν να γίνονται περισσότερο δεκτικοί σε μεταφυσικά φαινόμενα και θεωρίες για υπερφυσικές δυνάμεις.
Οπως καταγράφει η διαχρονική έρευνα της Κάπα Research, από το 2006 ως σήμερα το ποσοστό των Ελλήνων που δηλώνουν θρησκευόμενοι έχει μειωθεί κατά 34%! Το ποσοστό των πιστών που πηγαίνουν τουλάχιστον μία φορά στην εκκλησία μειώθηκε κατά 16%. Και το ποσοστό εκείνων που δηλώνουν ότι το Πάσχα δεν τους λέει τίποτα το ιδιαίτερο και που δεν τους γεννά κανένα συναίσθημα αυξήθηκε κατά 13%. Σταδιακά η γενιά της κρίσης μεταβάλλεται σε γενιά της κατάθλιψης και το Πάσχα δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση στα δυσάρεστα συναισθήματα που δηλώνουν ότι νιώθουν οι Ελληνες κάθε φορά που πλησιάζουν γιορτές, όπως η κούραση, η απογοήτευση και η απαισιοδοξία. Συναισθήματα που πριν από οκτώ χρόνια κατέγραφαν σχεδόν μηδαμινά ποσοστά αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο τα τελευταία χρόνια. Και επιπλέον κάθε χρόνο όλο και περισσότεροι Ελληνες που παλαιότερα αντιμετώπιζαν το Πάσχα ως μια ευκαιρία για διακοπές, ξεκούραση και ευκαιρία επιστροφής στη γενέτειρά τους δηλώνουν τώρα ότι θα το περάσουν στο σπίτι, προφανώς λόγω της κακής οικονομικής κατάστασής τους.
Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της Κάπα Research, οι Ελληνες εξακολουθούν να τηρούν τα πατροπαράδοτα έθιμα, με κυρίαρχο το βάψιμο των κόκκινων αβγών, το ψήσιμο του αρνιού και της μαγειρίτσας. Το 75,2% δηλώνει ότι πηγαίνει στην εκκλησία την Ανάσταση, ενώ το 42,5% δηλώνει ότι νηστεύει τη Μεγάλη Εβδομάδα. Από εκείνους όμως που νηστεύουν μόνο το 20,8% μεταλαμβάνει, ενώ μόνο ένα ποσοστό 9,9% νηστεύει ολόκληρη τη Σαρακοστή.
Από το σύνολο των ερωτηθέντων στην έρευνα το 57% δηλώνει ότι εφέτος θα κάνει Πάσχα στο σπίτι, το 23,3% στον τόπο καταγωγής του και το 16,6% σε κάποιο άλλο μέρος. Ως το 2008 στην ίδια έρευνα δήλωνε ότι θα κάνει Πάσχα στο χωριό το 41,6% και σε τόπους διακοπών το 19,4%, ενώ στο σπίτι έμενε μόνο το 38%.
Ταυτόχρονα το 51,3% δηλώνει ότι το Πάσχα έχει αλλάξει και δεν είναι πια το ίδιο με το Πάσχα που ζούσαν οι Ελληνες παλαιότερα και ιδίως στα παιδικά τους χρόνια. Και όπως εξηγούν, έχουν αλλοιωθεί τα έθιμα και οι παραδόσεις (11,6%), τα οικονομικά δεν επιτρέπουν πολλά πράγματα (20,4%) και έχει χαθεί η ανθρώπινη επικοινωνία (11,3%).
Παρ’ όλα αυτά, οι Ελληνες δηλώνουν ακόμη στην πλειονότητά τους θρησκευόμενοι, που προσεύχονται τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα σε ποσοστό 6,7% (το 2006 το ποσοστό αυτό ήταν 22,7%) και από μία ως τρεις φορές τον μήνα σε ποσοστό 10% (24,6% το 2006). Αντιθέτως, το 36,7% δηλώνει ότι δεν προσεύχεται ποτέ, ποσοστό που ήταν μόλις 6,9% το 2006. Το 58,1% των ερωτηθέντων κατατάσσουν τον εαυτό τους στους αμαρτωλούς, ενώ ένα ποσοστό 13,7% στους αναμάρτητους!
Σχετικά µε άλλους λαούς του σύγχρονου κόσμου οι Ελληνες παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα πίστης και θρησκευτικής συνείδησης. Το 81,4% αισθάνονται χριστιανοί ορθόδοξοι, ενώ πάνω από επτά στους δέκα δηλώνουν την πίστη τους στον Θεό. Οσον αφορά τις θρησκευτικές συνήθειες, 55,8% συνηθίζουν να κάνουν τον σταυρό τους όταν περνούν από εκκλησία.
Η πλειονότητα των ερωτηθέντων τάσσεται υπέρ της διατήρησης των θρησκευτικών συμβόλων στα σχολεία (51,3%) αλλά αυξάνεται προοδευτικά το ποσοστό εκείνων που προτιμούν να παραμείνει ως προαιρετικό και ως μάθημα επιλογής το μάθημα των Θρησκευτικών στα σχολεία. Από 23,1% το 2006 τάσσεται σήμερα υπέρ αυτής της άποψης το 40,8%, ενώ το 44,3% δηλώνει ότι προτιμά να παραμείνει υποχρεωτικό αλλά να διδάσκονται όλα τα δόγματα. Ταυτόχρονα το 65,6% δηλώνει ότι η ομοφυλοφιλία είναι ένας τρόπος ζωής που πρέπει να γίνει αποδεκτός από την κοινωνία, αλλά ταυτόχρονα το 50,5% τάσσεται κατά του γάμου μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου.
Σε σχέση µε δέκα χρόνια πριν η πίστη και οι θρησκευτικές συνήθειες των Ελλήνων δείχνουν να βρίσκονται σε γενική πτώση. Συγκεκριµένα το ποσοστό εκείνων που δήλωναν χριστιανοί ορθόδοξοι το 2006 ήταν σηµαντικά υψηλότερο σε σχέση µε σήµερα (96,9%), ενώ σηµαντική άνοδος φαίνεται να υπάρχει στο ποσοστό εκείνων που δηλώνουν άθεοι (14,7% από µόλις 2% το 2006). Επίσης η πίστη στον Θεό παρουσιάζεται µειωµένη κατά 17,5% σε σχέση µε το 2005.
Η πίστη σε υπερφυσικές ή μεταφυσικές δυνάμεις
Ο Σατανάς και οι… εξωγήινοι
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο πίνακας της έρευνας της Κάπα Research για το τι πιστεύουν οι Ελληνες ανά πολιτική ιδεολογία και ανά κόμμα.
Σύμφωνα με τις απαντήσεις των ερωτηθέντων, στον Θεό πιστεύει το 74,2% των ερωτηθέντων. Σε αυτούς που δηλώνουν ότι πιστεύουν συμπεριλαμβάνονται το 34,2% της Αριστεράς, το 79,1% του Κέντρου και το 89,1% της Δεξιάς, καθώς και το 63,7% του ΣΥΡΙΖΑ και το 87,4% της ΝΔ.
Αυτό όμως που δείχνει εντυπωσιακό είναι η πίστη σε υπερφυσικές ή μεταφυσικές δυνάμεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα πάντα με την έρευνα, πιστεύει στο μάτι και στο ξεμάτιασμα το 62,5% του συνόλου, ανάμεσά τους και το 42,4% της Αριστεράς και το 57,4% του ΣΥΡΙΖΑ!
Εντυπωσιακό είναι και το ποσοστό αυτών που πιστεύουν σε υπερφυσικές δυνάμεις, που φτάνει το 44,1% του συνόλου, στον… Σατανά (43,8%) και στους εξωγήινους (37,8%). Στα ποσοστά αυτά συμπεριλαμβάνεται και σημαντικό ποσοστό ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε όσους αποδέχονται την ύπαρξη του Σατανά το 57,2% ανήκει στη Δεξιά, το 45,9% στο Κέντρο και το 38% στον ΣΥΡΙΖΑ!
