Του Νίκου Κωνσταντινίδη (Οικονομολόγου, κοινωνιολόγου, συγγραφέα)
Μας καίνε τα τεκμήρια, οι υπεραξίες από την μεταβίβαση κεφαλαίων, τα εισοδήματα τα δικαιώματα και τα μερίσματα αλλοδαπής.
Παγίδες οι τόκοι καταθέσεων, εκπλήξεις για τα εισοδήματα από μπλοκάκια και τα αγροτικά εισοδήματα.
Νέες περικοπές φοροαπαλλαγών.
Στη χώρα των δεινών, τους επόμενους μήνες, όλοι θα συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να συνεισφέρουμε όχι με βάσει αυτά που αποκτήσαμε τον προηγούμενο χρόνο, αλλά κυρίως με βάσει αυτά που είχαμε την ατυχία να αποκτήσαμε τα προηγούμενα χρόνια, ανεξάρτητα του τρόπου κτήσης και τα οποία ήδη έχουν φορολογηθεί επανειλημμένα.
Το νέο φορολογικό σύστημα βυθίζει τις ελπίδες για ανάπτυξη και ανάκαμψη. Οι περισσότεροι θα πληρώσουν με βάσει τα σπίτια που μένουν, τα αυτοκίνητα που έχουν, τα χρήματα που επένδυσαν, τους τόκους που εισέπραξαν. Ευνοημένοι είναι μόνο αυτοί που δεν έχουν απολύτως τίποτα, αποδεδειγμένα φιλοξενούνται και δεν δραστηριοποιούνται.
Τα τεκμήρια:
Η μεγάλη «παγίδα» της φετινής δήλωσης κρύβεται στον πίνακα των τεκμηρίων. Ο Πίνακας 5 για τον προσδιορισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης αποτελεί κλειδί για την τελική φορολογική επιβάρυνση. Αν ένας φορολογούμενος δηλώνει εισόδημα Χ αλλά από τον πίνακα 5 προκύπτει άθροισμα τεκμηρίων (σπίτια, αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, πισίνες κ.λπ.) και δαπανών απόκτησης αγαθών (έχουν αυξηθεί σημαντικά οι δαπάνες που αποτυπώνονται και μετράνε) πολλαπλάσιο, τότε πέφτει στην παγίδα του τεκμαρτού εισοδήματος άρα και του τεκμαρτού υψηλότερου φόρου.
Κάθε ευρώ που δαπάνησαν οι φορολογούμενοι στη διάρκεια του 2014 για ανέγερση οικοδομών, αγορές ακινήτων, μετοχών (εισηγμένων ή μη στο Χρηματιστήριο), ομολόγων και εντόκων γραμματίων του ελληνικού Δημοσίου, για σύσταση επιχειρήσεων και για συμμετοχή σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου εταιρειών θεωρούνται πλέον «τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων» και λαμβάνονται υπόψη από την εφορία για τον τεκμαρτό προσδιορισμό του ετήσιου φορολογητέου εισοδήματος. Οι απαλλαγές που ίσχυαν για τις δαπάνες αυτές μέχρι και πέρυσι καταργήθηκαν.
Στο δεύτερο σκέλος του πίνακα 2 «από τη δαπάνη που καταβάλατε», έχουν προστεθεί νέοι κωδικοί:
* 743–744 θα πρέπει να αναγράφουν «δαπάνες για την αγορά επιχειρήσεων, εταιρικών μεριδίων και χρεογράφων γενικά»
* 735–736 όπου καταχωρούνται δαπάνες «για την αγορά ή χρονομεριστική μίσθωση ακινήτων ή ανέγερση οικοδομών ή κατασκευή δεξαμενής κολύμβησης»
* 759-760 «για χορήγηση δανείων προς οποιονδήποτε» ενώ στον επόμενο κωδικό (725-726) φέτος δηλώνονται δωρεές, γονικές παροχές ή χορηγίες χρηματικών ποσών άνω των 300 ευρώ (εκτός από το Δημόσιο). Μέχρι πέρυσι, δεν υπήρχε το όριο των 300 ευρώ.
Οι κλασικοί κωδικοί που αφορούν στην καταχώρηση των αναλυτικών στοιχείων ακινήτων, αυτοκινήτων, σκαφών κ.λπ., δεν παρουσιάζουν κάποια μεταβολή εκτός από τα στοιχεία που αφορούν στις πισίνες. Στους κωδικούς 740 – 749 φέτος θα πρέπει να αναγράφουν οι μήνες κυριότητας της πισίνας. Για τις περιπτώσεις θανάτου ή μεταβίβασης/απόκτησης κατοικίας μέσα στο έτος, το τεκμήριο υπολογίζεται στους μήνες χρήσης.
Επιπλέον, εξακολουθούν να θεωρούνται «τεκμήρια» προσδιορισμού εισοδήματος και οι δαπάνες των φυσικών προσώπων για αγορές ή χρηματοδοτική μίσθωση ΙΧ αυτοκινήτων και λοιπών οχημάτων, για αγορές κινητών αντικειμένων αξίας άνω των 10.000 ευρώ, για αποπληρωμή στεγαστικών, καταναλωτικών, προσωπικών δανείων και πιστωτικών καρτών, για δωρεές και χορηγίες και για χορήγηση δανείων προς άλλα φυσικά πρόσωπα ή προς επιχειρήσεις.
Κατά τη διαδικασία υπολογισμού του φόρου επί των εισοδημάτων του 2014, θα συναθροίζονται όλα τα ποσά των δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων και των δαπανών για δωρεές και δάνεια με τα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης (κατοικίες, αυτοκίνητα, πισίνες, σκάφη αναψυχής, κ.λπ.) και τα συνολικά ποσά τεκμηρίων που θα προκύπτουν θα προσδιορίζουν τα ελάχιστα όρια φορολογητέων εισοδημάτων πάνω από τα οποία θα πρέπει να έχουν δηλώσει οι φορολογούμενοι.
Οι τόκοι καταθέσεων:
Κάθε ευρώ τόκου καταθέσεων είτε σε τράπεζες της Ελλάδας, είτε του εξωτερικού, μερίσματα και δικαιώματα αποτυπώνονται φέτος αναλυτικά στον υποπίνακα Δ1 του βασικού πίνακα 4.
Οι προ φόρων τόκοι καταθέσεων από τράπεζες του εσωτερικού θα πρέπει να εμφανιστούν προσυμπληρωμένοι στους κωδικούς 667-668, ενώ στους κωδικούς 669-670 θα πρέπει να εμφανιστούν οι τόκοι καταθέσεων από τράπεζες του εξωτερικού.
Οι φόροι που παρακρατήθηκαν επί των τόκων καταθέσεων θα πρέπει επίσης να εμφανιστούν προσυμπληρωμένοι στους κωδικούς 675-676 (για τις τράπεζες εσωτερικού) και 679-680 (για τις τράπεζες εξωτερικού).
Όπως διευκρινίζουν αρμόδιες πηγές της ΓΓΔΕ, η διαδικασία απόδοσης των φόρων επί των τόκων καταθέσεων εξωτερικού από φέτος έχει αλλάξει. Ο φορολογούμενος θα πρέπει να περιλάβει τους τόκους καταθέσεων εξωτερικού, όπως και τους τόκους καταθέσεων εσωτερικού, στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος προκειμένου να διενεργηθεί παρακράτηση φόρου με συντελεστή 15%. Η διαδικασία σύμφωνα με την οποία, οι φορολογούμενοι πήγαιναν στη Δ.Ο.Υ. τους προκειμένου να υποβάλλουν τη σχετική δήλωση και να αποδώσουν το φόρο επί των τόκων καταθέσεων εξωτερικού, καταργήθηκε.
Όσον αφορά στα μερίσματα αλλοδαπής προέλευσης αποτυπώνονται στους κωδικούς 295–296. Εφόσον έχουν εισπραχθεί από φυσικό πρόσωπο φορολογικό κάτοικο Ελλάδας ανεξάρτητα αν έχουν εισαχθεί ή παραμένουν στο εξωτερικό, πρέπει να συμπεριληφθούν στο Ε1.
Στους 671–672 και 673–674 αποτυπώνεται το εισόδημα και από δικαιώματα ημεδαπής και αλλοδαπής προέλευσης αντίστοιχα. Το εισόδημα από δικαιώματα (royalties), που αποκτάται από φυσικά πρόσωπα φορολογείται με συντελεστή 20%.
Τέλος, στους κωδικούς 293–294 καταγράφεται το εισόδημα από ελεγχόμενες αλλοδαπές επιχειρήσεις. Αφορά εισόδημα ελεγχόμενης αλλοδαπής εταιρείας το οποίο δεν έχει διανεμηθεί και φορολογείται με την κλίμακα φόρου επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Η υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου:
Στο Ε1 προστέθηκε φέτος και ένας ολοκαίνουργιος πίνακας. Είναι ο υποπίνακας Ε στον πίνακα 4 για το εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου. Οι φορολογούμενοι καλούνται να συμπληρώσουν το καθαρό εισόδημα από μεταβίβαση ακίνητης περιουσίας, την αγοραία αξία κτίσματος σε γη του εκμισθωτή με δαπάνες του μισθωτή, το κέρδος ή τη ζημιά από μεταβίβαση τίτλων ημεδαπής ή αλλοδαπής καθώς και τους φόρους που παρακρατήθηκαν κατά περίπτωση.
Οι επτά αλλαγές:
Οι φόροι φέτος θα προσδιοριστούν στη βάση επτά διαφορετικών πηγών εισοδήματος που αφορούν μισθωτή υπηρεσία και συντάξεις, εισοδήματα Αξιωματικών και Κατώτερου Πληρώματος Εμπορικού Ναυτικού, αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα , επιχειρηματική δραστηριότητα, εισοδήματα από μερίσματα, τόκους και δικαιώματα, από ακίνητη περιουσία καθώς και εισοδήματα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου.
Κάθε κατηγορία εισοδήματος έχει τον δικό της φορολογικό συντελεστή. Ο χαμηλότερος συντελεστής 11%επιβάλλεται στα εισοδήματα από ενοίκια (έως 12.000 ευρώ) ο υψηλότερος 42% στα εισοδήματα από μισθούς και συντάξεις εφόσον υπερβαίνουν τα 42.000 ευρώ.
Οι αγρότες για πρώτη φορά φέτος θα φορολογηθούν με συντελεστή 13% από το πρώτο ευρώ, τα δε κέρδη τους θα προσδιοριστούν λογιστικά.
Στη δήλωση σε κάθε κατηγορία εισοδήματος αποτυπώνονται και οι φόροι που αναλογούν και παρακρατήθηκαν. Για το λόγο αυτό έχει καταργηθεί ο περυσινός πίνακας 8 στον οποίο αναγράφονταν αναλυτικά όλοι οι προκαταβληθέντες και παρακρατηθέντες φόροι.
Πλέον, οι φόροι αυτοί αποτυπώνονται σε κάθε ξεχωριστή κατηγορία εισοδήματος.
Οι φοροαπαλλαγές:
Φέτος, οι φορολογούμενοι χάνουν δύο ακόμα από τις ελάχιστες φοροαπαλλαγές που είχαν απομείνει. Καταργήθηκε ο κωδικός (αφού νωρίτερα είχε καταργηθεί και η σχετική φοροαπαλλαγή) βάσει του οποίου εκπίπτει από το φόρο το ποσό διατροφής που κατέβαλε ο ένας σύζυγος στον άλλον, ενώ παρελθόν αποτελεί και η έκπτωση φόρου για δωρεές ιατρικών μηχανημάτων.
Οι μοναδικές ουσιαστικές δαπάνες που μειώνουν το φόρο για όλους τους φορολογούμενους και όχι μόνο για τους μισθωτούς και συνταξιούχους είναι οι ιατρικές δαπάνες και τα νοσήλια, οι αποδείξεις δαπανών, οι δωρεές και η μείωση φόρου λόγω αναπηρίας.
Οι δαπάνες που αφαιρούνται από το συνολικό εισόδημα ή το φόρο αποτυπώνονται στον πίνακα 7.
Οι μειώσεις φόρου λόγω αναπηρίας, αποτυπώνονται στον πίνακα 3 και συγκεκριμένα στους κωδικούς:
* 001-002. Ο φορολογούμενος καλείται να συμπληρώσει ΝΑΙ αν δικαιούται μείωση φόρου 200 ευρώ λόγω αναπηρίας από 67% και πάνω
* 005-006. Καταγράφεται ο αριθμός των εξαρτώμενων μελών (όπως αποτυπώνονται στον πίνακα 8) με αναπηρία άνω του 67%
* 009-010. Ο φορολογούμενος συμπληρώνει ΝΑΙ αν δικαιούται μείωση 200 ευρώ (ανάπηροι πολέμου, θύματα τρομοκρατικών ενεργειών, μέλη εθνικής αντίστασης).
Ο πίνακας μισθών- συντάξεων:
Ο πίνακας 4 στον οποίο αποτυπώνονται εισοδήματα από μισθωτή εργασία και συντάξεις πέρυσι είχε οκτώ κωδικούς. Φέτος έχει δεκαεννέα.
Η βασική αιτία για την αύξηση των κωδικών είναι το γεγονός ότι ενσωματώθηκαν στον συγκεκριμένο πίνακα και τα εισοδήματα αλλοδαπής προέλευσης ενώ υπάρχει πλέον εξονυχιστική καταγραφή των φόρων που αναλογούν σε κάθε κατηγορία εισοδήματος, των φόρων που παρακρατήθηκαν αλλά και τα καθαρά ποσά.
Επιπλέον προστέθηκε νέος κωδικός (325-326) για τις αμοιβές μελών Δ.Σ (θεωρούνται εισόδημα από μισθωτή εργασία) καθώς και για τις εισφορές σε ασφαλιστικούς οργανισμούς υποχρεωτικής ασφάλισης που αποδίδονται από τον ίδιο τον εργαζόμενο (κωδικοί 351-352) ενώ αναλυτικά θα πρέπει να καταγραφούν και τα εισοδήματα τα οποία δεν έχουν αποτυπωθεί σε ηλεκτρονικές βεβαιώσεις αποδοχών.
Στον συγκεκριμένο πίνακα οι φορολογούμενοι θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στους κωδικούς:
• 301-302 άθροισμα καθαρών ποσών από μισθούς και ημερομίσθια
• 303-304 άθροισμα καθαρών ποσών από κύριες συντάξεις
• 321-322 άθροισμα καθαρών ποσών από επικουρικές συντάξεις
• 325-326 αμοιβές μελών Δ.Σ
• 307-308 εισόδημα από μπλοκάκια το οποίο φορολογείται με την κλίμακα των μισθωτών (υπό την προϋπόθεση έγγραφης σύμβασης με έως τρεις εργοδότες ή για περισσότερους εφόσον το 75% του εισοδήματος προέρχεται από έναν εργοδότη).
Παρά το γεγονός ότι η αναπληρώτρια υπουργός Οικονομικών Ν. Βαλαβάνη είχε δηλώσει ότι θα αλλάξει η ισχύουσα διάταξη η οποία ορίζει ότι στην περίπτωση εισοδήματος και από μισθούς και από μπλοκάκι, θα φορολογούνται και τα δύο εισοδήματα με την κλίμακα των μισθωτών, μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει αλλαγή.
Επομένως σε αυτή την περίπτωση το εισόδημα από μισθό φορολογείται με την κλίμακα των μισθωτών και το μπλοκάκι με συντελεστή 26% για τα πρώτα 50.000 ευρώ και 33% για υψηλότερα εισοδήματα.
• 309-310 εισόδημα από οικοδομικά ένσημα και αυτασφάλιση
• 343-344 εισόδημα από μισθούς, ημερομίσθια, συντάξεις, μπλοκάκια χωρίς ηλεκτρονικές βεβαιώσεις αποδοχών
• 351-352 εισφορές σε ασφαλιστικά ταμεία κύριας ασφάλισης που καταβάλλονται από τον ίδιο τον φορολογούμενο
• 313-314 φόρος που αναλογεί σε μισθούς, συντάξεις, αμοιβές μελών Δ.Σ
• 315-316 φόρος που παρακρατήθηκε για μισθούς, συντάξεις κ.λπ.
• 333-334 ειδική εισφορά αλληλεγγύης που παρακρατήθηκε
• 345-346 φόρος που αναλογεί σε εισοδήματα για τα οποία δεν υπάρχουν ηλεκτρονικές βεβαιώσεις αποδοχών
• 347-348 φόρος που παρακρατήθηκε σε εισοδήματα για τα οποία δεν υπάρχουν ηλεκτρονικές βεβαιώσεις
• 349-350 ποσό ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης που παρακρατήθηκε για τα εισοδήματα χωρίς ηλεκτρονικές βεβαιώσεις
• 389-390 καθαρό ποσό από μισθούς και συντάξεις αλλοδαπής προέλευσης για τα οποία η Ελλάδα έχει δικαίωμα φορολόγησης
• 651-652 φόρος που καταβλήθηκε στην αλλοδαπή για τα παραπάνω εισοδήματα (389-390)
• 391-392 καθαρό ποσό από μισθούς, συντάξεις κ.λπ. αλλοδαπής προέλευσης για τα οποία η Ελλάδα έχει αποκλειστικό δικαίωμα φορολόγησης βάση Συμφωνιών Αποφυγής Διπλής Φορολογίας
• 393-394 αποδοχές για υπηρεσίες που παρέχονται στην αλλοδαπή από φορολογικό κάτοικο Ελλάδας και καταβάλλονται από ημεδαπές εταιρείες.
Η προθεσμία υποβολής των δηλώσεων είναι έως 30 Ιουνίου 2015 και ο φόρος θα πληρωθεί σε τρεις διμηνιαίες δόσεις αρχής γενομένης από τη 30η Ιουλίου.
Επειδή όμως καθυστέρησε η οριστικοποίηση των εντύπων θεωρείται βέβαιο ότι θα δοθεί παράταση.
Νίκος Κωνσταντινίδης
