Πριν 50 και πλέον χρόνια πολλές χιλιάδες ήταν οι Ελληνίδες νύφες που μετανάστευσαν στην Αυστραλία.
Νέες κοπέλες που ήρθαν εδώ για να παντρευτούν έναν άνδρα που γνώρισαν μόνο από μια… φωτογραφία.
Ένας ομογενής εκπαιδευτικός, ο Παναγιώτης Φωτάκης, από την Αδελαΐδα, έφτασε στην Αυστραλία, μ’ ένα γερασμένο πλοίο που μετέφερε 900 Ελληνίδες νύφες.
Την ιστορία του αυτή, μέρος της οποίας δημοσίευσε παλαιότερα ο «Νέος Κόσμος», ο κ. Φωτάκης την διηγήθηκε, πριν λίγες μέρες, σε πυκνό ακροατήριο σε εκδήλωση που έγινε πρόσφατα στο λιμάνι της Μελβούρνης (Piers Festival).
Τίτλος της ομιλίας του ήταν «Από τη Σιάνα στην Αδελαΐδα». O ομογενής αναφέρθηκε διεξοδικά στις «νύφες» με τις οποίες συνταξίδευσε στην Αυστραλία πριν 59 χρόνια, όταν οκτώ χρόνων έφευγε με την οικογένειά του από το χωριό Σιάνα της Ρόδου για την Αυστραλία.
Του χρόνου, που θα συμπληρώσει 60 χρόνια στην Αυστραλία, θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο του αφιερωμένο σε κάποιες απ’ αυτές τις νύφες, όπως δήλωσε στο «Νέο Κόσμο».
Ο ομογενής εκπαιδευτικός, εδώ και χρόνια ξεκίνησε να συγκεντρώνει στοιχεία για να βρει τις 900 νύφες με τις οποίες έφτασε στην Αυστραλία, να δει τι απέγιναν και να καταγράψει την ιστορία τους, πιστεύοντας ότι «πρόκειται για μια συγκλονιστική ιστορία που δεν έχει ειπωθεί σε όλη της την έκταση».
Όπως είπε στο «Νέο Κόσμο», ήταν Μάιος και Ιούνιος του 1957 όταν το πλοίο «Begona» μετέφερε εκατοντάδες μετανάστες στην Αυστραλία. Ανάμεσά τους και τις 900 νύφες που ερχόταν εδώ για να παντρευτούν άνδρες, που γνώριζαν μόνο από φωτογραφίες.
Για την εμπειρία αυτή του κ. Φωτάκη, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, Μιχάλης Δαμανάκης, έγραψε πριν λίγα χρόνια, μεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα:
«Για τις νύφες μού είχε μιλήσει ο φίλος μου ο Παναγιώτης από την Αδελαΐδα, πριν ακόμα γυρίσει ο Βούλγαρης την ομώνυμη κινηματογραφική ταινία και γίνουν της μόδας. Ο Παναγιώτης ταξίδευσε σε ηλικία μόλις οκτώ χρόνων με εννιακόσιες νύφες από τον Πειραιά για τη Μελβούρνη, με το καράβι «Begona».
Οι νύφες, επομένως, αποτελούσαν μέρος των βιωμάτων και των αναμνήσεών του. Γι’ αυτό, όσο πιο πολύ έσκαβε στο παρελθόν και στη βιογραφία του -τώρα πια που πέρασε τα εξήντα και ένιωθε την ανάγκη να προχωρήσει σε ένα είδος απολογισμού-, τόσο περισσότερο τον απασχολούσε και το θέμα των νυφών, τόσο και πιο πλούσια πηγή πληροφοριών γινόταν ο ίδιος για μένα. Τουλάχιστον έτσι νόμιζα, μέχρι που γνώρισα τη Χαρίκλεια.
Η Χαρίκλεια, μια μάλλον κοντή παρά κανονικού αναστήματος γυναίκα, στρουμπουλή, γελαστή, εύθυμη και καλοστεκούμενη, παρά την ηλικία της, μού συστήθηκε αυθόρμητα, με τη λήξη της συζήτησης που ακολούθησε μετά τη δημόσια διάλεξή μου τον Ιούνιο του 2009 στην Αδελαΐδα.
“Το θέμα της ταυτότητας στη διασπορά είναι μεγάλο” μου είπε. “Δεν είναι απλώς θέμα, είναι ζήτημα. Και αυτό σου το λέω εγώ, που έχω ασχοληθεί μ’ αυτά και που ήμουν μια από τις πολλές νύφες που ήλθαν στην Αυστραλία”.
Ανταλλάξαμε μερικές κουβέντες, για να καταλήξουμε σύντομα στο κλείσιμο ενός ραντεβού για το επόμενο πρωί στις εννέα. Όλα εξελίχθηκαν πολύ γρήγορα, γιατί και αυτή ήθελε να δώσει και εγώ ήθελα να πάρω. Και μιλώ για πάρε-δώσε και όχι για συζήτηση ή για συνέντευξη, γιατί η Χαρίκλεια μού υποσχέθηκε, πως ό,τι είχε να μου πει θα μου το έδιδε σε ντοκουμέντα.
Το ίδιο κιόλας βράδυ πληροφορήθηκα από τον Παναγιώτη, ότι η Χαρίκλεια ήταν μια από τις εννιακόσιες νύφες, που κατέπλευσαν μαζί του τον Ιούνιο του 1957 στο Port Philip Bay της Μελβούρνης, και ότι επί σειράν ετών έκανε ραδιοφωνικές εκπομπές σε έναν τοπικό ελληνόφωνο σταθμό, το Ράδιο “Δορυφόρος”.
Μια από τις δυο κασέτες που μού έδωσε την επόμενη μέρα περιείχε τις δικές της εκπομπές για τις νύφες και η άλλη μια συνέντευξη για τη δική της βιογραφία.
“Σας τις εμπιστεύομαι, αξιοποιήστε τις όπως νομίζετε” μου είπε. “Εγώ, βέβαια, δεν ήμουν στην κυριολεξία νύφη, εμένα με είχε προσκαλέσει ο αδελφός μου στη Αυστραλία»” λέει στη συνέντευξή της η Χαρίκλεια. “Στο καράβι όμως υπήρχαν πάρα πολλές κοπέλες που ήταν πράγματι αρραβωνιασμένες και που τις περίμεναν οι γαμπροί στο λιμάνι, με ανθοδέσμες στα χέρια. Όμως, αυτή την εποχή όποια γυναίκα πήγαινε στην Αυστραλία ήταν νύφη. Οι άνδρες περίμεναν με αγωνία την κάθε καραβιά με γυναίκες και οι γυναίκες μάθαιναν το αργότερα στο καράβι ότι μόλις φθάσουν μπορούν να βρουν άνδρα. Εγώ καθυστέρησα τρεις μήνες να παντρευτώ και όλοι έλεγαν, ‘αυτή κάτι έχει για να μην παντρεύεται’. Ε, μετά γνώρισα τον Α…, τον γλεντζέ, και…”
Ακούγοντας τη Χαρίκλεια να αφηγείται, θυμήθηκα τα αποτελέσματα των ερευνών του Παναγιώτη. Αυτός είχε κατατάξει τις νύφες σε κατηγορίες. Μια μεγάλη κατηγορία αποτελούσαν οι “αρραβωνιασμένες με φωτογραφία”, κάποιες άλλες γνώριζαν ήδη τον γαμπρό και υπήρχαν και οι “ελεύθερες”. Τις αποκαλούσαν ελεύθερες, γιατί, όπως λέει και η Χαρίκλεια, είχαν την ελευθερία να επιλέξουν μόνες τους τον γαμπρό, ενώ οι αρραβωνιασμένες ζούσαν με την αγωνία, θα αρέσουν στον γαμπρό; Θα τους αρέσει ο γαμπρός; Θα είναι όπως στη φωτογραφία ή θα είναι γεροντότερος και καταπονημένος από την πολύ δουλειά;
Για τις ελεύθερες γίνονταν ολόκληρες τελετουργίες και νυφοπάζαρα, μέσα από οικογενειακές συναντήσεις, μέσα από γλέντια, κοινωνικές συνάξεις και εκκλησιασμούς, όπου παρατηρούνταν συνωστισμός και διαγκωνισμός υποψήφιων γαμπρών.
neoskosmos.com
