-Μιλούν και θυμούνται τα συγκλονιστικά γεγονότα του αποτυχημένου πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής στη Μεγαλόνησο, σε αποκλειστικές συνεντεύξεις ο Καθηγητής Στέλιος Περράκης, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Κυπρίων Ρόδου και διοικητής της διμοιρίας του 398 Τάγματος Πεζικού, Γιώργος Συμεωνίδης και η αντιστασιακή Τροοδία Αντωνιάδου
Στελιος Περρακης, στη «δ»: Απαιτείται αυθεντική συνεννόηση Αθήνας-Λευκωσίας και με άλλη στρατηγική
Πενήντα χρόνια συμπληρώνονται (1974-2024), από τα τραγικά γεγονότα της τουρκικής εισβολής του Αττίλα στην Μαρτυρική Κύπρο, που σημάδεψαν την ιστορία του Κυπριακού Ελληνισμού. Είναι, η μεγαλύτερη εθνική τραγωδία, μετά την Μικρασιατική εκστρατεία (1922) για τον Ελληνισμό, τα όσα συνέβησαν το δραματικό καλοκαίρι του 1974 στην Μεγαλόνησο.
Την 15η Ιουλίου, η χούντα των Αθηνών, αποφάσισε την ανατροπή του εκλεγμένου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου με το αποτυχημένο πραξικόπημα.
Ο Ελληνισμός ανακαλεί στη μνήμη του, κάθε χρόνο αυτές τις μέρες, την αποτρόπαιη τουρκική εισβολή της 20ής Ιουλίου 1974, η οποία οδήγησε στην επί μισό αιώνα συνεχιζόμενη τουρκική κατοχή του ενός τρίτου και πλέον του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας, κατά παράβαση κάθε έννοιας διεθνούς νομιμότητας. Πέντε δεκαετίες αργότερα, η Κύπρος παραμένει, δυστυχώς, ημικατεχόμενη χώρα.
«Σε μια σύνθετη/δύσκολη διεθνή συγκυρία και ύστερα από πολύχρονο -μετά την αποτυχία στο Crans Montana, το 2017- πάγωμα εξελίξεων, είναι απαραίτητο να υπάρξουν «κινήσεις» επαναδιεθνοποίησης του Κυπριακού», τονίζει χαρακτηριστικά ο Στέλιος Περράκης στην εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτησή μας στη «δ».
Ο ομότιμος καθηγητής Διεθνών και Ευρωπαϊκών Θεσμών και πρώην αντιπρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Διεθνούς Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων, πρώην πρέσβης και μόνιμος αντιπρόσωπος της Ελλάδος στο Συμβούλιο της Ευρώπης, και πρώην γ.γ. του ΥΠΕΞ, είναι ένας από τους κορυφαίους Έλληνες στη διεθνή διπλωματία.
Ανοίγουμε τον «φάκελο» της Κύπρου, το πώς φθάσαμε στη διχοτόμηση του νησιού, ποια είναι η κατάσταση σήμερα, καθώς είναι το μοναδικό διχοτομημένο κράτος της Ε.Ε., αλλά και ως προς τη διευθέτηση του Κυπριακού τι εκτιμά και ποια είναι η προοπτική.
Αναλυτικά η συνέντευξη:
• Μία πρώτη σκέψη σας για το Κυπριακό, λίγες ημέρες πριν από την επέτειο των γεγονότων ανατροπής στην Κύπρο και την εισβολή της Τουρκίας που οδήγησε στην de facto διαίρεση του νησιού;
Τα 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και κατοχή του 36,2% του νησιού, ως «επέτειος» μιας τραγωδίας με συνέπειες στο σήμερα, και ως πρόσληψη εθνικού τραύματος, ασφαλώς κινητοποιεί Μνήμη και Χρέος για Αγώνα.
Δεν είναι απλά ασκήσεις μνήμης, κριτικής, αναστοχασμός για «λάθη» και «χαμένες ευκαιρίες», αλλά μια σύνθετη προσέγγιση για δράση, μπροστά στην «ακινησία» μιας κατάστασης που δεν συνάδει με βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου και βρίσκεται προκλητικά επέκεινα της διεθνούς νομιμότητας, όπως έχει διατυπωθεί και από διεθνείς θεσμούς και όργανα (στα ΗΕ: το Συμβούλιο Ασφαλείας, η Γενική Συνέλευση, το Διεθνές Δικαστήριο, στο Συμβούλιο της Ευρώπης: τα πολιτικά όργανά του και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και, βέβαια, η ΕΕ και οι θεσμοί της).
Σε μια εξαιρετικά σύνθετη/δύσκολη διεθνή συγκυρία (Πόλεμος Ουκρανίας, Πόλεμος στη Γάζα κ.λπ.) και ύστερα από πολύχρονο -μετά την αποτυχία στο Crans Montana, το 2017- πάγωμα εξελίξεων, είναι απαραίτητο να υπάρξουν «κινήσεις» επαναδιεθνοποίησης του Κυπριακού, σε συνέχεια της πρωτοβουλίας του ΓΓ/ΗΕ και της αποστολής της προσωπικής απεσταλμένης του στην Κύπρο κας Ολγκίν Κουέγιαρ, προκειμένου να διερευνήσει την κατάσταση και τις διαθέσεις των ενδιαφερομένων μερών, αλλά και των εγγυητριών Δυνάμεων. Η Έκθεσή της επίκειται άμεσα. Άρα, απαιτείται πολλαπλή κινητικότητα. Όχι μόνο σε διεθνές, αλλά και σε εθνικό επίπεδο, όπου κυριαρχεί μάλλον μελαγχολία, απογοήτευση, αμηχανία και αβεβαιότητα.
• Ποια είναι η κατάσταση σήμερα στην Κύπρο και ποια η διεθνής θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας;
Η Κυπριακή Δημοκρατία ως κράτος σε επίπεδο εδαφικής κυριαρχίας παραμένει τυπικά αλώβητη. Το ελεγχόμενο από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις 36,2% του νησιού, βρίσκεται υπό κατοχή, μια παράνομη -προσωρινή- κατάσταση, και όλες οι ενέργειες/δράσεις στην κατεχόμενη Κύπρο, καταλογίζονται στην Τουρκία, ως κατέχουσα δύναμη, με άσκηση ορισμένων αρμοδιοτήτων. Οι υποχρεώσεις της κατέχουσας δύναμης ορίζονται από τις Συμβάσεις της Γενεύης του 1949 και τα συμπληρωματικά Πρωτόκολλά τους του 1977, ενώ εφαρμόζεται και το Δίκαιο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, που αποτέλεσε, εξάλλου, και το νομικό πλαίσιο προβολής των μαζικών παραβιάσεων από την Τουρκία, σε διεθνή όργανα όπως το Δικαστήριο του Στρασβούργου. Εκεί, στη διαχρονία της κατοχής, τέθηκαν οι παραβιάσεις των δικαιωμάτων των μετακινηθέντων πολιτών -των προσφύγων, των εγκλωβισμένων, των πεσόντων, των αγνοουμένων, των δολοφονημένων. Τέσσερις διακρατικές προσφυγές της Κύπρου κατά της Τουρκίας και εκατοντάδες ατομικές προσφυγές (σε αυτές οι υποθέσεις Λοϊζίδου, Αποστολίδης, Αρέστης, Βαρνάβας κ.λπ.) διαμόρφωσαν ένα κλίμα και μια νομική κατάσταση ως προς τις προβαλλόμενες αιτιάσεις και τις διαπιστώσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Και αν το κορυφαίο -και από ανθρωπιστικής πλευράς- ζήτημα των Αγνοουμένων θέτει επιτακτικά απαιτήσεις Αλήθειας, προκειμένου οι συγγενείς των θυμάτων να πληροφορηθούν τις συνθήκες θανάτου των προσφιλών τους, απέναντι σε μια υπεύθυνη μεν, πλην αδιάφορη Τουρκία και με «μπερδεμένη πολιτική» Κυπριακή Δημοκρατία, η προστασία της ακίνητης περιουσίας των Ελληνοκυπρίων στα κατεχόμενα προσλαμβάνει διαστάσεις «νομικού πολέμου» με τις αρνητικές εξελίξεις στα Βαρώσια, την Κερύνεια και αλλού, και τις αλλότριες παρεμβάσεις υπηκόων τρίτων χωρών (Ρώσων, Ισραηλινών, Κινέζων κ.λπ.) που αγοράζουν και «αξιοποιούν» ελληνοκυπριακές περιουσίες.
Σε αυτό το μείζον νομικό ζήτημα, προστίθεται και το «πληθωρικό» ζήτημα των εκατοντάδων χιλιάδων εποίκων, που δεν αλλάζουν μόνο το δημογραφικό στοιχείο, αλλά έμμεσα και πλάγια διαμορφώνουν το πλαίσιο της απόλυτης εξάρτησης της «ΤΔΒΚ» από την Άγκυρα, ως ιδιότυπης «προσάρτησης». Και, συνάμα, μια συνεχής συρρίκνωση των Τουρκοκυπρίων που μεταναστεύουν.
Γι’ αυτό και μετά την προσχώρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ, το 2004, το ευρωπαϊκό «κεκτημένο» βρίσκεται σε αναστολή εφαρμογής στην κατεχόμενη ζώνη. Το διεθνές status της Κύπρου παραμένει ακέραιο, παρά την παρατεταμένη κατοχή. Η μονομερής απόσχιση, το 1983, της λεγόμενης «ΤΔΒΚ», έτυχε αποδοκιμασίας και δεν αναγνωρίσθηκε διεθνώς, με χαρακτηριστικές τις θέσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας (αποφάσεις 541/1983, 550/1983), που σταθερά αναγνωρίζει μόνο την Κυπριακή Δημοκρατία και την Κυβέρνηση ως νόμιμο εκπρόσωπό της.
• Και ως προς την διευθέτηση του Κυπριακού; Ποια προοπτική;
Υπάρχουν συγκεκριμένα δεδομένα, αποτελέσματα θέσεων και απόψεων των βασικών διεθνών δρώντων. Από τη μια, τα ΗΕ που διαχειρίζονται τις σχετικές διαδικασίες προσέγγισης/διαπραγματεύσεων των δύο κοινοτήτων. Ανεξάρτητα από την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν το 2004, προωθούν ένα σχήμα ομοσπονδίας διζωνικής και δικοινοτικής, με ιδιότυπα χαρακτηριστικά, αλλά και με αναγνώριση πολιτικής ισότητας των δύο κοινοτήτων. Μετά την «ρήξη» στο Crans Montana υπήρξε απουσία πρωτοβουλίας και ένα επικίνδυνο status quo θέσεων.
Από την άλλη, η Τουρκία, που δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, της οποίας είναι (;) Εγγυήτρια Δύναμη, εμμένει σταθερά στην αντίληψη για δύο «κυρίαρχα» κράτη στη Κύπρο κάτι που αντίκειται στη θέση των ΗΕ.
Όσο για την Κυπριακή Δημοκρατία, ανήσυχη για την ενδεχόμενη «μετεξέλιξή» της, φαίνεται να συζητά τις ιδέες των ΗΕ, εφόσον διασφαλίζεται το αδιαίρετο της κυριαρχίας της Δημοκρατίας, η μόνη ιθαγένεια και η διεθνής εκπροσώπηση του κράτους της Κύπρου. Και τούτο, παρ’όλη την αμφιλεγόμενη βιωσιμότητά τους, αφού η λεγόμενη «ΔΔΟ» εμπεριέχει στοιχεία διαχωρισμού.
Η θέση αυτή δεν είναι απαραίτητα πλειοψηφική στην Κύπρο, που διαβλέπουν μια διολίσθηση προς μια «τουρκοποίηση» του νησιού, κάτι που ούτως ή άλλως συμβαίνει ήδη στα «Κατεχόμενα», με μέσο -μεταξύ άλλων- τη διάγνωση του αριθμού των εποίκων και την μετατροπή τους σε πολίτες της «ΤΔΒΚ». Σε αυτό «συμβάλλει» και η μεταβολή σε επίπεδο ιδιοκτησιών, με επιπτώσεις και στο εδαφικό. Στο πλαίσιο αυτό, υπάρχει και το ζήτημα της Αμμοχώστου και της υλοποίησης των σχετικών προνοιών του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Η Αθήνα, από την πλευρά της, ακολουθεί μια «εφεκτική» στάση, στη λογική ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δε θα έπρεπε να επιβαρυνθούν από τα «βάρη» του Κυπριακού. Ασφαλώς, μια αντίληψη σε απόσταση από τη δέουσα θέση του εθνικού κέντρου, αλλά του τυπικού ρόλου της ως Εγγυήτριας Δύναμης.
Στο ίδιο πλαίσιο, θα πρέπει να υπολογίζεται -δυνητικά- η βαρύνουσα θέση της ΕΕ, αφού η Κύπρος ως μέλος της δεν μπορεί να αφίσταται του «ευρωπαϊκού κεκτημένου». Η περίπτωση της ΕΕ έχει ιδιαίτερη σημασία, όχι μόνο γιατί συμπληρώθηκαν -άλλη επέτειος- 20 χρόνια συμμετοχής της Κυπριακής Δημοκρατίας ως μέλους του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ενοποιητικής διαδικασίας, αλλά και γιατί το λεγόμενο «ευρωπαϊκό κεκτημένο» -άθροισμα δικαιικών και πολιτικών ρυθμίσεων- συνιστά μια σημαντική ουσιαστική προοπτική στην διευθέτηση του «Κυπριακού». Μια θέση αξιωματική, αφού οποιαδήποτε λύση προταθεί -από ΗΕ ή άλλο δρώντα- δεν μπορεί να παρεκκλίνει των βασικών αρχών της ΕΕ, που ενδιαφέρουν ιδιαίτερα την Κύπρο. Δηλαδή τις βασικές ελευθερίες διακίνησης και εγκατάστασης, άσκηση αστικών δικαιωμάτων (περιουσίες). Επίσης, άσκηση ατομικών δικαιωμάτων του πολίτη, σε όλη την επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, χωρίς διακρίσεις κ.λπ.
Οι δηλώσεις Ερντογάν και οι διαθέσεις του για την «επέτειο»-παράσταση στα Κατεχόμενα δεν προδιαθέτουν για θετικές εξελίξεις, ιδίως στον εγγύς ορίζοντα. Ούτε διευκολύνουν «απειλές» σχετιζόμενες με τη σύρραξη στη Γάζα. Φυσικά, στην έκθεση της κας Κουέγιαρ, με τη γριφώδη θέση της, θα φανεί ίσως η συνέχεια που θα δώσει ο γ.γ. στην διαδικασία, όπως και για την ευθύνη της Τουρκίας στην όλη κατάσταση. Εξού και η αντίληψη μιας σοβαρής κινητοποίησης, πέρα από την ευκαιριακή ατελέσφορη ρητορική, με όλα τα διαθέσιμα μέσα -νομικά/πολιτικά- για την «επικαιροποίηση» του Κυπριακού. Στην κίνηση αυτή, η εμμονή στη διεθνή νομιμότητα στις Αρχές και Αξίες του Διεθνούς Δικαίου και της ευρωπαϊκής δικαιοταξίας, πρέπει να είναι οδηγός. Απαιτείται αυθεντική συνεννόηση Αθήνας-Λευκωσίας και με άλλη στρατηγική. Και τέλος η αλήθεια αφορά την εθνική αυτογνωσία για το τι συνέβη το 1974.
Έτσι, τιμάς την Μνήμη και δίνεις νόημα στο Χρέος του Αγώνα. Και αυτό αφορά όλους.
Τροοδία Αντωνιάδου: «Κάθε χρόνο, αυτές τις ημέρες, θυμόμαστε την προδοσία που άνοιξε τις κερκόπορτες στον Αττίλα»
Πενήντα χρόνια συμπληρώνονται από το πραξικόπημα στην Κύπρο και την τουρκική εισβολή. Μία Κύπρια γυναίκα που έζησε όλα αυτά τα γεγονότα είναι και η Τροοδία Αντωνιάδου, η οποία τιμήθηκε πριν από λίγους μήνες από τις παγκύπριες επιτροπές της ΓΟΔΗΚ και ΝΕΔΗΚ, για τα 50 χρόνια προσφοράς της στην Αντίσταση και σήμερα με τη συνέντευξή της στη «δ» ξεδιπλώνει τις στιγμές που έζησε στα τραγικά γεγονότα στη Μεγαλόνησο, που παρ’ ολίγον να της στοιχίσουν τη ζωή, περιγράφοντας το πώς γλίτωσε από τις σφαίρες στρατιωτικών.
Η ίδια νεαρή κοπέλα το 1974, με βαθιά πίστη στον Μακάριο, με τον οποίο είχε μία βαθιά σχέση φιλίας, δεν φοβήθηκε να ανέβει πάνω σε ένα αυτοκίνητο Land Rover και να βρεθεί έξω από τον Αστυνομικό Σταθμό Αγίου Ιωάννη Λεμεσού, φωνάζοντας πως «ο Μακάριος ζει!!».
Η κα Αντωνιάδου είναι αντιπρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος Λεμεσού κι επικεφαλής της δημοτικής ομάδας στον δήμο Λεμεσού και πρόεδρος της Πολιτιστικής Επιτροπής.
Με πολύχρονη παρουσία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ενώ παράλληλα έχει αναπτύξει πολύ σημαντικό φιλανθρωπικό και κοινωνικό έργο που επιτελεί εδώ και δεκαετίες. Η ίδια είναι αντιπρόεδρος του ΔΗΚΟ πόλης και Επαρχίας Λεμεσού και από τα ιδρυτικά στελέχη του ΔΗΚΟ το 1976, ενώ ήταν και στο συμβούλιο κατά την ίδρυση της ΓΟΔΗΚ.
Είναι στην επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού, του Επαρχιακού Συμβουλίου Εθελοντισμού, του Φιλοαστυνομικού Συνδέσμου, του Συμβουλίου Ευημερίας Ασθενών, στο Σπίτι του Μακαρίου και σε πολλές άλλες οργανώσεις.
Η κα Αντωνιάδου έχει επισκεφθεί τη Ρόδο ως αντιδήμαρχος Πολιτισμού, εκπροσωπώντας τον Δήμο Λεμεσού Κύπρου στα 30χρονα από την ένταξη της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco το 2018 και στην υπογραφή της νέας προγραμματικής σύμβασης της Μεσαιωνικής Πόλης.
Αναλυτικά η συνέντευξη:
• 14/7/2024-15/7/1974. Θα σας πάω 50 χρόνια πίσω, όπου ζήσατε τα γεγονότα με το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Εσείς μένατε Λεμεσό και εργαζόσασταν στο Διοικητήριο. Περιγράψτε μας τις συγκλονιστικές στιγμές που βιώσατε τότε.
15 Ιούλη 1974, 8.20 το πρωί, ουρλιάζουν οι σειρήνες και το ραδιόφωνο ανακοινώνει ότι ο Μακάριος είναι νεκρός… Ήμουν ήδη στη δουλειά μου, στο Διοικητήριο της Λεμεσού. Γονάτισα κι έκλαιγα με λυγμούς γιατί πίστευα ότι με τον θάνατο του Μακαρίου χάνεται και η Κύπρος. Και δυστυχώς, η αλήθεια είναι πως εδώ και 50 ολόκληρα χρόνια, χάθηκε η μισή. Ήρθε ο συναγωνιστής Πάμπος Παζόχας και μας ενημερώνει, μαζί με άλλους συναδέλφους μου που ανήκαμε όλοι σε μια ομάδα Μακαριακών ονομαζόμενη από μέλος της οικογένειας του Μακαρίου, «Σύλλογος Χαράλαμπος Μούσκος», πως έγινε πραξικόπημα…
Επικρατεί πανικός, προσπαθούμε ν’ αντισταθούμε. Γίνονται μάχες στην Αστυνομία. Ο άντρας μου ήταν αστυνόμος και έτσι έτρεξα προς την Αστυνομία. Στην Τζαμούδα, στο κέντρο της Λεμεσού, μαζεύτηκε κόσμος. Μια μεραρχία στρατιωτών πήγαινε εναντίον της Αστυνομίας.
Πιάσαμε τα όπλα από μερικούς στρατιώτες και τους φωνάξαμε με οργή, «Πού πηγαίνετε ρε; Να κτυπήσετε τους πατεράδες σας, τους συγγενείς σας;». Απτόητοι, ήταν σαν να μην μας ακούν, στάθηκαν πίσω από ένα στρατιωτικό αυτοκίνητο και πυροβολούσαν ενάντια στην Αστυνομία.
Οι αστυνομικοί ανταπόδωσαν από ψηλά, οπότε τραυματίστηκαν πολλοί από τους προδότες της Δημοκρατίας, στρατιωτικοί. Αναγκάστηκαν να οπισθοχωρήσουν σηκώνοντας μαντήλι κι οι αστυνομικοί οδήγησαν τους τραυματισμένους στρατιωτικούς στο νοσοκομείο. Όσοι στρατιωτικοί δεν τραυματίστηκαν κατέφυγαν σ’ ένα σπίτι απέναντι από την είσοδο του Αστυνομικού Τμήματος, οργανώνοντας ενέδρα ενάντια των αστυνομικών. Χωρίς σκέψη, ούρλιαξα στους αστυνομικούς, «Είναι εδώ! Προσέχετε!».
Οι στρατιωτικοί με έβρισαν και έστρεψαν τα όπλα τους προς το μέρος μου, πυροβολώντας με ανεπιτυχώς. Γλίτωσα πηδώντας στο γκαράζ του πρατηρίου καυσίμων του Λεύκιου Ροδοσθένους και οι δράστες συνελήφθηκαν από τους αστυνομικούς. Αργότερα, επιστρέφοντας σπίτι μου, είδα μια μεραρχία στρατού να έρχεται προς την κατεύθυνση του Αστυνομικού Τμήματος. Τηλεφώνησα στην Αστυνομία και έμαθα ότι ο Μακάριος ζει, βρίσκεται στην Πάφο και θα μιλήσει από τον σταθμό του Κυριακίδη (Ράδιο Πάφος).
• Σε συζητήσεις μας, μου είχατε περιγράψει πως κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος δεν φοβηθήκατε να ανεβείτε πάνω σε ένα Land Rover για να βρεθείτε έξω από τον Αστυνομικό Σταθμό Αγίου Ιωάννη, φωνάζοντας πως ο Μακάριος ζει. Τι σας έλεγε ο κόσμος;
Χωρίς δεύτερη σκέψη, ένας γείτονάς μου ηλεκτρολόγος που είχε land rover, ο Σάββας, έβαλε τηλεβόα στο αυτοκίνητό του και άντρες και γυναίκες γυρίζαμε στους δρόμους και προτρέπαμε τον κόσμο να γυρίσει το ραδιόφωνο στο Ράδιο Πάφος, γιατί ο Μακάριος ζει και θα μας μιλήσει. Δεχθήκαμε και πυροβολισμούς, αλλά καταφέραμε και τους διαφύγαμε από τον ποταμό Γαρύλλη.
• Ποια ήταν η σχέση σας με τον Μακάριο;
Με τον Μακάριο είχαμε μια σχέση σχεδόν συγγενική. Είμαστε και οι δύο Παφίτες. Τον θαύμαζα για τα ιδανικά του και τον ακέραιο χαρακτήρα του. Όχι μόνο εγώ βέβαια, αλλά το 97% του Κυπριακού λαού. Δυστυχώς όμως, αυτό το 3%, ήταν αρκετό να δημιουργήσει όλα τα δεινά του τόπου μας. Όπου πήγαινε ο Μακάριος, τον ακολουθούσα κι εγώ πιστή. Όταν περνούσε από τη Λεμεσό κατέβαινα στη Λεωφόρο Μακαρίου να του φιλήσω το χέρι του. Αδιαμφισβήτητα, ήταν μια ιδιαίτερη, ξεχωριστή, μοναδική, ηγετική φυσιογνωμία που όταν τον έβλεπες ήθελες να γονατίσεις και να τον προσκυνήσεις, όπως εύστοχα αποτύπωσε και η Οριάνα Φαλάτσι.
• Κυρία Αντωνιάδου είχατε συγγενείς ή φίλους που είτε σκοτώθηκαν, είτε είναι στους αγνοούμενους της Κύπρου;
Ναι, είχα συμμαθητές και συγχωριανούς που σκοτώθηκαν στην εισβολή, αλλά την ίδια ώρα είχα και φίλους που δολοφονήθηκαν από πραξικοπιματίες. Με τις οικογένειες των θυμάτων πάντα είχα, και όσο ζω θα έχω, σχέση (σήμερα 14 Ιουλίου θα κάνουμε το μνημόσυνό τους). Κάθε χρόνο, μισό αιώνα τώρα, στις 15 του Ιούλη, στις 8:20 το πρωί, ηχούν οι σειρήνες αφυπνίζοντας τη συνείδησή μας, ξυπνώντας τις μνήμες, αντηχώντας στα νεκροταφεία όπου αναπαύονται οι ηρωικοί πεσόντες μας ζητώντας δικαίωση.
Κάθε χρόνο, αυτές τις ημέρες θυμόμαστε την προδοσία που άνοιξε τις κερκόπορτες στον Αττίλα. Πέντε μέρες μετά τιμούμε τους νεκρούς μας, πηγαίνουμε στα μνημόσυνα, κάνουμε Τρισάγιο, εναποθέτουμε ευλαβικά λουλούδια στα μνήματά τους.
Είμαστε η τελευταία μοιρασμένη και υπό κατοχή χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κάθε χρόνο, λοιπόν, κάθε μέρα και στιγμή, δεν ξεχνούμε, αγωνιζόμαστε με σθένος για την επανένωση του νησιού μας σε συνθήκες ειρήνης κι ασφάλειας, για το σύνολο του Κυπριακού λαού.
• Μαχητική και αγωνίστρια από μικρή. Ιδρυτικό μέλος με τον Σπύρο Κυπριανού του ΔΗΚΟ, ενώ τον χειμώνα αναγνωρίσθηκαν οι αγώνες σας και τιμηθήκατε για τα 50 χρόνια προσφοράς στην Αντίσταση από τις Παγκύπριες Επιτροπές της ΓΟΔΗΚ και της ΝΕΔΗΚ…
Αναντίλεκτα, ήταν πολύ συγκινητικό να επιλεγούν 10 γυναίκες παγκύπρια και να είμαι μία εξ αυτών. Με τίμησαν για την αντίσταση, για τους αγώνες μου για την πατρίδα, για το ΔΗ.ΚΟ και προπάντων για τον συνάνθρωπο. Όλη μου τη ζωή είμαι δίπλα στον απλό άνθρωπο της μικρής-μεγάλης μου πατρίδας.
• Τι σήμαινε για σας ο Τάσσος Παπαδόπουλος;
Ο Τάσσος Παπαδόπουλος ήταν ο αγωνιστής, ο μαχητής, ο ήρωας που διαφύλαξε την ελληνική αξιοπρέπεια. Αντηχεί για πάντα στην καρδιά και την εθνική μου μνήμη το κάλεσμά του τον Απρίλιο του 2004, να υπερασπιστούμε το δίκαιο, την αξιοπρέπεια και την ιστορία μας, απέναντι στο Σχέδιο Ανάν που θα έθετε εν αμφιβόλω την επιβίωση του Κυπριακού Ελληνισμού και μάλιστα με την υπογραφή μας.
Σε ηλικία 23 χρονών είχε την τόλμη να διαφωνήσει έντονα με τη Συνθήκη Ζυρίχης-Λονδίνου, που οι πρόνοιες της φέρουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης για τα μετέπειτα δεινά της Κύπρου. Σε ηλικία μόλις 24 χρονών διορίστηκε από τον εθνάρχη Μακάριο, στο πρώτο του υπουργικό συμβούλιο, υπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων και εισήγαγε στην Κύπρο το πρωτοποριακό για την τότε εποχή Σύστημα Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Ήταν έξυπνος, εύστροφος, δυναμικός, ιδιοφυής, θα έλεγα, και ιδιαζόντως δουλευταράς και πρόθυμος να αγωνιστεί με πάθος για τα ιδανικά και τα πιστεύω του. Έτσι παρέμεινε σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.
• Με την αυτοδιοίκηση και τον εθελοντισμό πόσα χρόνια ασχολείστε; Θυμίζω ότι επί δημαρχίας του αείμνηστου Φώτη Χατζηδιάκου είχατε παραστεί στη Ρόδο, ως αντιδήμαρχος Πολιτισμού, εκπροσωπώντας το Δήμο Λεμεσού Κύπρου στα 30χρονα από την ένταξη της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco και στην υπογραφή της νέας προγραμματικής σύμβασης της Μεσαιωνικής Πόλης.
Υπηρέτησα με ειλικρινή αφοσίωση και όραμα την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την Σχολική Εφορεία του Δήμου Λεμεσού για 12,5, πολύ έντονα, χρόνια. Η εκπροσώπηση της Κύπρου στο πρόγραμμα της UNESCO “Πόλεις με λιμάνια, πολιτιστική κληρονομιά”, στο οποίο εκπροσώπησα την Κύπρο ως πρόεδρος της πολιτιστικής επιτροπής/αντιδήμαρχος πολιτισμού Λεμεσού, ήταν για μένα μία αξέχαστη εμπειρία, από τις πιο εκλεκτές κατά την πολύχρονη θητεία μου ως δημοτική σύμβουλος. Αποκόμισα τις καλύτερες εντυπώσεις, μοιραστήκαμε έντονες στιγμές, βίωσα τη ζεστή ροδίτικη φιλοξενία του Δήμου Ρόδου, ειδικότερα του τότε αντιδημάρχου Πολιτισμού και Μεσαιωνικής Πόλης, καλού μου φίλου, Τέρη Χατζηιωάννου και της δικής σου (συζύγου του), αγαπημένη μου, Νατάσα.
Γιώργος Συμεωνίδης: «Το μόνο που έχω πριν το ‘74 είναι τα στρατιωτικά ρούχα, τον σταυρό μου, ένα ραδιοφωνάκι και το κύπελλο»
Αποκαλυπτικά και άκρως συγκλονιστικά είναι τα όσα εξιστορεί ο πρόεδρος του Συλλόγου Κυπρίων Ρόδου, γιατρός, Γιώργος Συμεωνίδης στη συνέντευξή του στη «δ», με αφορμή τα όσα έζησε τις δραματικές μέρες το καλοκαίρι του 1974, με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Ο ίδιος, τότε διοικητής διμοιρίας του 398 Τάγματος Πεζικού, περιγράφει τα γεγονότα και με πόνο ψυχής αναφέρει ότι το χωριό του, η Κυθρέα, είναι 50 χρόνια κατεχόμενο.
Όταν πηγαίνει στην Κύπρο, πάντα το επισκέπτεται και πηγαίνει στο σπίτι του, που μένουν Τουρκοκύπριοι. Όταν η γυναίκα που κατοικεί μέσα είναι μόνη της, τον καλεί να περάσει και μάλιστα σε μία συγκινητική και ανθρώπινη στιγμή, του επέστρεψε ένα έπαθλο-κύπελλό του, το οποίο είχε κερδίσει σε αγώνες στο τρέξιμο και του το είχε φυλάξει, με την προσμονή ότι κάποια στιγμή θα το επέστρεφε στον κάτοχό του!
«Στην Κύπρο η ευημερία εμποδίζει πολλές φορές ….να βλέπουν τη σημαία της ντροπής στο βιασμένο Πενταδάχτυλο. Και περιμένουν να φύγει και η τελευταία δική μου γενιά, που ακόμη ένα κομμάτι της αγωνίζεται για μια δικαίωση, που δεν ξέρει αν θα έρθει», αναφέρει, ενώ από την άλλη -όπως σημειώνει- «στην Ελλάδα, πολλές φορές υπάρχει η αίσθηση ότι η Κύπρος είναι το βαρίδι του Ελληνισμού», όπως λέει.
Αναλυτικά η συνέντευξη:
• Κύριε Συμεωνίδη σήμερα συμπληρώνονται 50 ολόκληρα χρόνια από την εισβολή στην Μεγαλόνησο. Πού σας βρήκε το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου και μετά από λίγες μέρες η εισβολή του Αττίλα 1;
Το 1974 ήμουν πρωτοετής φοιτητής της ιατρικής σχολής στην Αθήνα. Στις 8 Ιουλίου επέστρεψα στη Κύπρο στο χωριό μου, την Κυθρέα, που απέχει 10 χιλιόμετρα από την Λευκωσία προς τα βόρεια στις παρυφές του Πενταδαχτύλου. Τη Δευτέρα 15 Ιουλίου στις 8.20 πμ ξεκίνησε το πραξικόπημα. Το σπίτι μου ήταν περίπου 300 μέτρα από το στρατόπεδο του 398 τπ όπου υπηρετούσα το 1973 ως ανθυπολοχαγός. Περίπου κατά τις 10 πμ χτύπησε η πόρτα και ένας στρατιώτης μου είπε ότι είχε διαταγή από τον διοικητή του τάγματος να με μεταφέρει στο τάγμα. Πράγμα που έγινε. Φόρεσα τη στολή μου και παρουσιάστηκα στο τάγμα. Όλοι οι έφεδροι αξιωματικοί έπρεπε να παρουσιαστούν στις μονάδες τους, διότι τα χρόνια εκείνα, δυστυχώς, ένα μεγάλο ποσοστό αξιωματικών ήταν αντιμακαριακοί.
Έμεινα στο στρατόπεδο για 5 μέρες και την Παρασκευή 19 Ιουλίου ο διοικητής μας είπε ότι το πρωί της επομένης μπορούμε να φύγουμε. Πραγματικά στις 5 πμ έφυγα για το σπίτι, ένα γρήγορο μπάνιο, και κατευθείαν στο κρεβάτι. Στις 6 το πρωί η μητέρα μου με ξύπνησε γεμάτη φόβο. Τα πρώτα τούρκικα μεταγωγικά περνούσαν πάνω από το σπίτι μου. Γρήγορα ντύθηκα ξανά, μια αγκαλιά στη μάνα και αμέσως στο στρατόπεδο. Εκεί γινόταν χαμός, φύγαμε για το χώρο διασποράς του τάγματος όπου οργανωθήκαμε σε τρείς λόχους και εγώ ανέλαβα την τρίτη διμοιρία του τρίτου λόχου η οποία αποτελείτο από τρεις ομάδες των επτά ατόμων κάθε ομάδα. Από το χωριό μου και ανατολικά υπήρχαν 13 τουρκοκυπριακά αμιγή χωριά που από το 1963 δημιούργησαν ένα μεγάλο τουρκοκυπριακό θύλακα και μέχρι τότε δεν άφηναν Ελληνοκύπριους να περάσουν μέσα και ήταν πλήρως εξοπλισμένοι. Το απόγευμα ξεκινήσαμε για την κατάληψη όλου του θύλακα. Το βάφτισμα του πολέμου άρχισε.
Λόγω της υπεροχής μας οι Τούρκοι αδυνατούσαν να αμυνθούν και υποχωρούσαν συνεχώς. Με συνεχείς επιθέσεις σε δύο μέρες είχαμε καταλάβει τα περισσότερα χωριά και φτάσαμε στο μεγαλύτερο, το Τζιάδος, με ελάχιστες απώλειες. Στις 22 Ιουλίου η διμοιρία μου, κατόπιν διαταγής, μεταφέρεται στην περιοχή του Δικώμου όπου υπήρχε μεγάλη πίεση, λόγω της προσπάθειας των Τούρκων αλεξιπτωτιστών να εγκαταστήσουν προγεφύρωμα Κερύνειας- Αγύρτας- Κιόνελι. Διοικητής μας τότε ήταν ο ήρωας Τάσος Μάρκου, αγνοούμενος μέχρι σήμερα. Λόγω της μεγάλης διαφοράς σε αριθμό και υλικό οπισθοχωρούμε και η εκεχειρία μας βρίσκει στη Μιά Μηλιά. Αρχές Αυγούστου επιστρέφουμε στο Τζιάδος, όπου το μισό το είχαμε καταλάβει και η διμοιρία καταλαμβάνει θέσεις έξω από το Τζιάδος, σε ένα μήκος 1,5 χιλιομέτρου στηρίζοντας το τάγμα.
• Στις 14 Αυγούστου ως διοικητής διμοιρίας του 398 Τάγματος Πεζικού, βρεθήκατε να κρατάτε θέσεις σε υψώματα κοντά στο χωριό Τζιάος. Τι συνέβη και οι πέντε συμπολεμιστές σας βρέθηκαν μακριά από την διμοιρία και συνελήφθησαν από Τούρκους;
Στις 13 Αυγούστου, περίοδος εκεχειρίας, ο διοικητής με ειδοποιεί ότι μπορώ να δώσω άδεια σε τρία άτομα από την επομένη μέρα. Έτσι δίνω σε ένα από κάθε ομάδα και το επόμενο πρωί φεύγουν από τις πέντε για να βγουν στο δρόμο Αμμοχώστου-Λευκωσίας να βρουν μεταφορικό μέσο. Σε λίγο, τα πρώτα τουρκικά αεροπλάνα κάνουν την εμφάνισή τους πάνω από τις θέσεις μας, οι δύο, Κορέλλης και Καλλένος, επιστρέφουν και ο τρίτος, Μιχαήλ, φεύγει για το μέρος του. Επικοινωνώ με τον διοικητή να μάθω τι συμβαίνει και το μόνο που μου λέει είναι ότι η ομάδα πρέπει να αρχίσει πυρά για να οπισθοχωρήσει το τάγμα. Στην επιμονή μου τι γίνεται, δεν παίρνω απάντηση και έτσι ρωτώ πότε να οπισθοχωρήσουμε και μείς, διότι λόγω απόστασης δεν είχα καλή ορατότητα και μου λέει στη 1 μμ. Έτσι ξεκίνησαν και οι τρεις ομάδες να βάλλουν. Στις 11.30 με 12.00 περίπου άρματα μάχης έρχονται από τα νώτα μας και κόβουν την οδό διαφυγής μας.
Προσπαθώ να πάρω τηλέφωνο το τάγμα να μάθω τι γίνεται, αλλά ήταν όλα νεκρά, καμία επικοινωνία. Τότε αρχίζουν να μας χτυπούν τα άρματα και καταλαβαίνουμε ότι είναι τούρκικα. Εγώ ήμουν στη μεσαία ομάδα, φωνάζω την πρώτη ομάδα που ήταν πιο κοντά μου να έρθουν προς εμένα και κατάφεραν να έρθουν μόνο δύο. Οι άλλοι πέντε καθηλώθηκαν από τα πυρά των αρμάτων και αργότερα συνελήφθησαν και είναι οι ήρωες της γνωστής φωτογραφίας σύμβολο: ΚΟΡΕΛΛΗΣ ΑΝΤΩΝΑΚΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΑΝΙΚΟΣ, ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΣΚΟΡΔΗΣ, ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ, ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ, οι οποίοι εκτελέστηκαν εν ψυχρώ με μία σφαίρα στο κεφάλι και βρέθηκαν το 2009 σε πηγάδι στο Τζιάδος.
Με την τρίτη ομάδα που ήταν σε απόσταση περίπου ενός χιλιομέτρου από εμάς, δεν μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε και το 2009 βρέθηκαν και αυτοί εκτελεσμένοι στο ίδιο πηγάδι.
Εμείς αναγκαστικά φύγαμε προς Πενταδάχτυλο που ήδη οι Τούρκοι είχαν προελάσει και το βράδυ της 14ης Αυγούστου αλλάξαμε πορεία και ξεκινήσαμε να βγούμε στις γραμμές μας. Μετά από αρκετές περιπέτειες και μία πορεία πάνω από 60 χιλιόμετρα καταλήξαμε στις αγγλικές βάσεις στη Λάρνακα όπου οι Άγγλοι μας πήραν το όπλα και μας μετέφεραν στο δασάκι της Αχνας, όπου είχαν καταφύγει χιλιάδες πρόσφυγες.
• Μετά τις αποκαλύψεις που μεσολάβησαν, θεωρείτε ότι θα μπορούσαν να είχαν σωθεί όλα τα μέλη της διμοιρίας σας; Διάβασα παλαιότερη συνέντευξή σας, που λέτε ότι η τηλεφωνική γραμμή ήταν νεκρή και οι σφαίρες που σας έδωσαν δεν ταίριαζαν στο πυροβόλο της ομάδας Κορέλλη.
Σίγουρα θα είχαν σωθεί όλοι. Αν είχαμε ειδοποιηθεί ότι έσπασε το μέτωπο της Μιάς Μηλιάς και ότι οι Τούρκοι προέλαυναν προς εμάς που ήμασταν περίπου 20 χιλιόμετρα μακριά, θα είχε φύγει το τάγμα, όπως κι έγινε και θα φεύγαμε αι εμείς. Η τηλεφωνική γραμμή όπως ανέφερα πιο πάνω και η επικοινωνία με τον ασύρματο από τις 11.30 ήταν αδύνατη, διότι το τάγμα οπισθοχώρησε. Οι σφαίρες που είχαμε ήταν αγγλικής προέλευσης και δυστυχώς το πολυβόλο που είχε η ομάδα Κορέλλη ήταν λάφυρο που είχαμε πάρει από τους Τούρκους και δεν δεχόταν τις σφαίρες μας.
• Το 2009 οι αγνοούμενοι συμπολεμιστές σας, μαζί με οστά άλλων αιχμαλώτων, βρέθηκαν σε πηγάδι σε περιοχή του χωριού Τζιάος στα κατεχόμενα. Τελικά οι μαρτυρίες ότι ενδεχομένως να είναι ζωντανοί ήταν στο πλαίσιο προπαγάνδας των Τούρκων που αρνούνταν τα διαβήματα της ελληνοκυπριακής πλευράς;
Όπως αναφέρθηκα και πιο πάνω, στο πηγάδι στο Τζιάδος βρέθηκαν εκτελεσμένοι όλοι οι συλληφθέντες στρατιώτες μου, εκτός από τον δεκανέα Λαμπή Μιχαήλ, που είναι ακόμη αγνοούμενος. Οι πέντε της ομάδας Κορέλλη υπήρχαν αδιάψευστα στοιχεία ότι συνελήφθησαν, διότι Τούρκος πολεμικός ανταποκριτής φωτογράφησε τη σύλληψή τους και λίγες μέρες μετά συνελήφθη από στρατιώτες μας και βρέθηκαν στην κατοχή του τα φιλμ. Οι Τούρκοι συντηρούσαν το ό,τι είναι ζωντανοί μέχρι που βρέθηκαν στο πηγάδι, διότι ήταν η μόνη περίπτωση που υπήρχαν απτά στοιχεία ότι συνελήφθησαν ζωντανοί και άρα ήταν αιχμάλωτοι πολέμου και φυσικά η εκτέλεση αιχμαλώτων αποτελεί έγκλημα πολέμου. Γνωρίζουμε όμως όλοι ότι, οι βάρβαροι πάντα βάρβαροι είναι και δεν σκοτίζονται για ηθική και κανόνες αιχμαλωσίας.
• Έχει κλείσει το Κυπριακό ζήτημα για τον Ελληνισμό; Σας ρωτώ γιατί τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Κύπρο οι πολιτικές δυνάμεις δείχνουν σαν να έχουν συμβιβαστεί…
Δυστυχώς όσο περνούν τα χρόνια και πέρασαν ήδη 50, η κατάσταση παγιώνεται και οι κυβερνήσεις και της Ελλάδας και της Κύπρου έχουν τις ευθύνες τους. Η τουρκική πολιτική στο Κυπριακό είναι αμετάβλητη εδώ και 80 χρόνια, ανεξάρτητα κυβερνήσεων και ο στόχος ένας: η ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΟΛΟΚΛΗΡΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ. Σε μας κάθε κυβέρνηση τη δική της πολιτική. Στην Ελλάδα πολλές φορές υπάρχει η αίσθηση ότι η Κύπρος είναι το βαρίδι του Ελληνισμού και πολλές φορές ….κείται μακράν. Στην Κύπρο η ευημερία εμποδίζει πολλές φορές ….να βλέπουν τη σημαία της ντροπής στο βιασμένο Πενταδάχτυλο. Και περιμένουν να φύγουμε και η τελευταία δική μου γενιά, που ακόμη ένα κομμάτι της αγωνίζεται για μια δικαίωση που δεν ξέρει αν θα έρθει. Ίσως μια τελευταία ευκαιρία να είναι η ύπαρξη του φυσικού αερίου, πάντα όμως η ύπαρξη μιας λύσης απαιτεί και τις κατάλληλες διεθνείς συμμαχίες.
• «Μαλακώνει» πενήντα χρόνια μετά η καρδιά του ανθρώπου και τι αισθάνεστε όταν ακούτε περί της διακήρυξης της ελληνοτουρκικής φιλίας;
Η καρδιά πάντα μαλακώνει, το μυαλό, όμως, ποτέ δεν ξεχνά και η ψυχή θέλει πάντα δικαίωση. Δεν είμαι κα Παμπρή εναντίον της φιλίας των λαών, είμαι υπέρ της ελληνοτουρκικής φιλίας και μακάρι να γίνονται βήματα και από τους δύο λαούς για να μπορέσουμε, αφού ο Θεός όρισε να είμαστε γείτονες για να ευημερούμε και οι δύο. Το χωριό μου η Κυθρέα είναι 50 χρόνια κατεχόμενο. Όταν πηγαίνω Κύπρο, πάντα το επισκέπτομαι και πηγαίνω στο σπίτι μου που μένουν Τουρκοκύπριοι. Όταν η γριά είναι μόνη της μου φωνάζει να ανεβαίνω να το βλέπω και μου λέει για το δικό της που είναι στη Λάρνακα. Όταν είναι ο άντρας της μου γνέφει να φύγω, αφού την πρώτη φορά που πήγα με έδιωξε. Και την πρώτη φορά -μιλάμε μετά από 30 χρόνια εισβολής- μου έδωσε η γριά ένα κύπελλο που είχα πάρει στους σχολικούς μαθητικούς αγώνες στο τρέξιμο. Μου είπε «σου το φύλαξα, αν κάποτε ερχόσουνα να έχεις κάτι από πριν τον πόλεμο». Έκλαιγα μία μέρα, διότι, το μόνο που έχω πριν το ‘74 είναι τα στρατιωτικά μου ρούχα, ο σταυρός μου, ένα μικρό ραδιοφωνάκι που είχα στον στρατό και το κύπελλο. Η ελληνοτουρκική φιλία φτιάχνεται με τέτοιους αγνούς ανθρώπους και όχι με ανθρώπους που γαλουχούνται από ηγέτες φασίστες και στρατοκράτες.
Τον Σεπτέμβριο του 1999 θα ερχόταν αντιπροσωπεία… φιλίας… από την Τουρκία στη Ρόδο με επικεφαλής τον Κενάν Εβρέν, στρατηγό που το 1980 ηγήθηκε πραξικοπήματος κι έγινε πρόεδρος της Τουρκίας και το 1977 ηγείτο της 4ης στρατιάς στη διοίκηση της οποίας υπαγόταν το 11ο σώμα στρατού που κατέχει το βόρειο τμήμα της Κύπρου. Αυτό δεν είναι ελληνοτουρκική φιλία, ήμουν μέλος του δημοτικού συμβουλίου τότε, με δήμαρχο τον Γιώργο Γιαννόπουλο. Αντέδρασα τότε όπως και ο δήμαρχος και τελικά η επίσκεψη δεν έγινε και ήταν η μοναδική φορά που δυστυχώς λοιδορήθηκα.
