Στον αέρα βρίσκονται δαπάνες ύψους 10 εκατ. ευρώ που έχουν πραγματοποιηθεί από την Ελληνική Αστυνομία και το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη με απευθείας αναθέσεις για τη σίτιση των προσφύγων και των μεταναστών ύστερα από απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου που ζητά να μην καταβληθούν τα ποσά σε προμηθεύτριες εταιρείες γιατί δεν έχει πραγματοποιηθεί δημόσιος διαγωνισμός όπως προβλέπει ο νόμος.
Παράλληλα η απόφαση του κλιμακίου προληπτικού ελέγχου δαπανών του Ελεγκτικού Συνεδρίου κρίνει ως αντισυνταγματική τη διάταξη που έχει ψηφιστεί στη Βουλή από την προηγούμενη κυβέρνηση με τον νόμο 4320/2015 με την οποία νομιμοποιούνται όλες οι δαπάνες ύψους 10 εκατ. ευρώ για σίτιση των προσφύγων που πραγματοποιήθηκαν με απευθείας αναθέσεις και χρηματοδοτήθηκαν από κρατικά κονδύλια, κυρίως από την πάγια προκαταβολή του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη για την Ελληνική Αστυνομία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι για λίγες ημέρες είχε σταματήσει η σίτιση από εταιρείες κέιτερινγκ των προσφύγων αφού παραμένουν απλήρωτες από πέρυσι των Σεπτέμβριο και σε περιοχές όπως η Λέσβος η παροχή φαγητού πραγματοποιούνταν από τις λέσχες της Αστυνομίας.
Παρά το έκτακτο της κατάστασης το Ελεγκτικό Συνέδριο έκρινε ότι η διαδικασία απευθείας ανάθεσης για τη χορήγηση φαγητού στους πρόσφυγες δεν είναι σύννομη και ζητά από το υπουργείο να προχωρήσει στη διενέργεια διαγωνισμού προκειμένου να επιλεγεί μειοδότης καθώς ένα σημαντικό τμήμα των κονδυλίων που θα αξιοποιηθούν αφορούν κοινοτικά χρήματα που παραμένουν ανεκμετάλλευτα.
Υπόνοιες
Η διαδικασία που ακολουθείται σήμερα αφήνει υπόνοιες και περιθώρια για την πραγματοποίηση ατασθαλιών αφού η δικαιολόγηση των ποσών δεν γίνεται με παραστατικά αλλά με καταστάσεις αλλοδαπών που υπογράφουν ότι έχουν σιτιστεί από τις δημόσιες αρχές.
Από την πλευρά τους, στελέχη του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη επικαλούνται το έκτακτο των αναγκών για σίτιση και τις χρονοβόρες διαδικασίες των διαγωνισμών που μπορούν να κρατήσουν και έναν χρόνο με τις ενστάσεις και σημειώνουν ότι δεν έχουν πραγματοποιηθεί ατασθαλίες στην οικονομική διαχείριση αλλά έχει αξιοποιηθεί μία σύννομη χρηματοδότηση για την άμεση εξυπηρέτηση των προσφύγων.
Σύμφωνα με στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης που γνωρίζουν τη διαδικασία σίτισης των προσφύγων τα τελευταία χρόνια οι αστυνομικές αρχές δεν εμφανίζουν σε αρκετές περιπτώσεις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών σίτισης για τους μετανάστες που κρατούνται στα Προαναχωρησιακά Κέντρα όπως προβλέπεται από τον νόμο 4282/2014 περί προμηθειών του Δημοσίου.
Η σίτιση εφαρμόζεται με βάση το νομοθετικό διάταγμα 116 του 1969 που αφορούν τη σίτιση προσώπων που κρατούνται σε αστυνομικά κρατητήρια.
Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη διάταξη δικαιολογείται δαπάνη σίτισης 5,87 ευρώ ανά άτομο με αποτέλεσμα να μην πραγματοποιείται διαγωνισμός αλλά να πραγματοποιούνται απευθείας αναθέσεις σε εταιρείες με βάση τα άτομα που σιτίζουν. Οι δαπάνες σίτισης σε αρκετές περιπτώσεις δεν συνοδεύονται από παραστατικά αλλά από ονομαστικές καταστάσεις των σιτιζόμενων προσφύγων και μεταναστών οι οποίοι δεν έχουν καταγραφεί στο σύνολό τους, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ερωτηματικά για τον τελικό ακριβή αριθμό των σιτιζόμενων.
Ο διοικητής κάθε κέντρου αξιοποιούσε κρατικά κονδύλια από την πάγια προκαταβολή της Ελληνικής Αστυνομίας και για τη δικαιολόγησή τους απέστελλε στην κεντρική υπηρεσία καταστάσεις με ονόματα και υπογραφές των αλλοδαπών με βεβαιώσεις των ιδίων ότι έχουν σιτιστεί.
Στελέχη των ελεγκτικών μηχανισμών του Δημοσίου θέτουν ερωτηματικά για την πιστοποίηση των δαπανών αφού υπολογίζονται με βάση τον αριθμό των σιτιζόμενων επί τη δαπάνη κατ’ άτομο που είναι 5,87 ευρώ αφήνοντας υπόνοιες ότι υπάρχει περιθώριο ατασθαλιών αφού σε αρκετές περιπτώσεις, λόγω του μεγάλου αριθμού των προσφύγων, υπάρχει περίπτωση το κόστος σίτισης να είναι μικρότερο από την προβλεπόμενη δαπάνη.
Η απόφαση
Το σκεπτικό του Ελεγκτικού Συνεδρίου
Το Ελεγκτικό Συνέδριο στην απόφασή του υποστηρίζει ότι η αξιοποίηση χρηματοδότησης κρατικών κονδυλίων θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί για μία φορά έως ότου ολοκληρωθεί διαγωνισμός για την προμήθεια υπηρεσιών κέτερινγκ.
Σημειώνεται επίσης στην απόφαση του κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου ότι μέχρι το 2013 υπήρχε νομοθετική πρόβλεψη για διαγωνισμό με απ’ ευθείας διαπραγμάτευση με προμηθευτές ενώ αμφισβητεί την ορθότητα της χρηματοδότησης ημερήσιας αποζημίωσης με βάση το ν.δ. 116/1969, καθώς αφορά κρατουμένους και όχι πρόσφυγες ή μετανάστες και από την άλλη πλευρά υποστηρίζει ότι οι δαπάνες μετά τη συστηματική εισροή προσφυγικών κυμάτων στη χώρα έχουν απολέσει τον χαρακτήρα του άμεσου και κατεπείγοντος και πρέπει να ενταχθούν στη διαδικασία των δημόσιων προμηθειών.
Παράλληλα στο σκεπτικό του κλιμακίου σχετικά με την τροπολογία του νόμου 4320/2015 που νομιμοποιεί τις δαπάνες αυτού του είδους από το 2013, χαρακτηρίζεται ως αντισυνταγματική αφού έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο 98 παρ 1 του Συντάγματος αλλά «αντίκειται και στις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης των οικονομικών φορέων στην πρόσβαση της αγοράς που απορρέουν από τις διατάξεις των άρθρων 4 παρ. 1 και 5 παρ 1 του Συντάγματος», όπως αναφέρει η απόφαση.
Λ. Ρακιντζής στο «Εθνος»
Η διαδικασία δεν αρκεί να είναι τίμια, πρέπει και να φαίνεται
Ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης Λ. Ρακιντζής δήλωσε στο «Εθνος» για το θέμα της σίτισης των προσφύγων: «Κάθε δημόσια διαχείριση χρημάτων εκτός του ότι πρέπει να είναι τίμια πρέπει και να φαίνεται τίμια.
Αυτό επιτυγχάνεται μόνο με την πιστή τήρηση των διατάξεων του Δημόσιου Λογιστικού. Σαφώς και σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση των θεμάτων. Οταν μπορεί να προνοήσεις το πρόβλημα πρέπει να σχεδιάσεις τη δαπάνη, ούτως ώστε να ανταποκρίνεται στις ισχύουσες διατάξεις. Το θέμα της σίτισης προσφύγων και μεταναστών χρήζει ανθρωπιστικής αντιμετώπισης, αλλά λόγω του μεγέθους των δαπανών και της νομολογίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου χρειάζεται περαιτέρω έρευνα».
Ορθή η αξιοποίηση των πόρων, λέει το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη
Μετά την απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου έχουν παγώσει οι χρηματοδοτήσεις για τη σίτιση των προσφύγων από την Ελληνική Αστυνομία, καθώς οι διαχειρίσεις των υπηρεσιών της ελληνικής Αστυνομίας δεν νομιμοποιούνται πλέον να σιτίζουν μετανάστες και πρόσφυγες που φιλοξενούνται στα Προαναχωρησιακά Κέντρα.
Η σίτιση πραγματοποιείται είτε από εταιρείες που δεν έχουν συμβάσεις με το κράτος είτε από κοινωνικούς φορείς των περιοχών που λειτουργούν τα κέντρα των προσφύγων και μεταναστών. Σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, η διαδικασία που έχει ακολουθηθεί μέχρι τώρα, παρά τα προβλήματα που είχε στην εφαρμογή της, ήταν διαφανής και δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολιών για την ορθή αξιοποίηση των κονδυλίων.
Η Διεύθυνση Αλλοδαπών Αττικής της ΕΛ.ΑΣ. και το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη καταθέτουν ένσταση στην απόφαση του κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και απευθύνονται στην Ολομέλεια της Ελεγκτικής Αρχής για να αναθεωρήσει την απόφασή της. Στελέχη της Ελληνικής Αστυνομίας αναφέρουν ότι οι διαγωνιστικές διαδικασίες με τη μορφή του ανοιχτού διαγωνισμού είναι χρονοβόρες και μπορούν να κρατήσουν -όπως έχει συμβεί- πέραν του ενός έτους λόγω των ενστάσεων, οπότε απαιτήθηκε άμεση παρέμβαση για τη σίτιση των προσφύγων για να αποφευχθούν καταστάσεις βίαιης συμπεριφοράς από την πλευρά των αλλοδαπών, σε περίπτωση που δεν είχε εξασφαλιστεί φαγητό για την περίοδο της παραμονής τους στα κέντρα.
ΕΘΝΟΣ
