«Μια νέα κανονικότητα που θα συναντάμε στο άμεσο και στο απώτερο μέλλον με ολοένα και αυξανόμενη συχνότητα», χαρακτηρίζει τα έντονα καιρικά φαινόμενα ο καθηγητής Δυναμικής, Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών και πρόεδρος του ΟΑΣΠ κ. Ευθύμιος Λέκκας.
«Υπάρχει μια νέα πραγματικότητα που διαφέρει από την παλιά εποχή και συνίσταται, μεταξύ άλλων, στην πολυπλοκότητα των κινδύνων, την εμφάνιση νέων μορφών κρίσεων και περισσοτέρων ακραίων γεγονότων, στη μεγαλύτερη κλίμακα καταστροφών» αναφέρει και προσθέτει λέγοντας πως απαιτείται νέος σχεδιασμός σε περιφερειακό επίπεδο για όλη την χώρα, ενώ από τις επερχόμενες αλλαγές δεν θα μπορούσαν να λείψουν οι νησιωτικές περιοχές, που ενέχουν τους δικούς τους κινδύνους.
Σε συνέντευξή του στην «δημοκρατική» μιλάει για την κλιματική κρίση, την επερχόμενη κλιματική αλλαγή ενώ εκτιμά, πως η συνάντηση στην Γλασκώβη έγινε περισσότερο για λόγους…. επικοινωνιακούς και λιγότερο για ουσιαστικούς.
• Ολοκληρώνονται οι εργασίες της Διεθνούς Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα που διεξάγεται στη Γλασκώβη και μάλιστα με νέο προσχέδιο συμφωνίας μεταξύ των χωρών που συμμετέχουν ώστε να καταρτίσουν πιο φιλόδοξα σχέδια για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, αλλά και τις ισορροπίες όσον αφορά στα αιτήματα ανεπτυγμένων και πλουσιότερων κρατών. Τελικά, τι βγήκε από αυτή τη Διάσκεψη;
Κοιτάξτε, στο επικοινωνιακό κομμάτι και στο κομμάτι της ευαισθητοποίησης, έχουμε κάποια θετικά αποτελέσματα. Στο κομμάτι της πρακτικής εφαρμογής όλων αυτών που πρέπει να εφαρμοστούν, ώστε να αναστείλουμε όσο μπορούμε καλύτερα τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, θεωρώ ότι έχουν γίνει πολύ λίγα –τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά. Αφενός δεν ελήφθησαν υπόψη όλες οι παράμετροι που μας οδήγησαν στην σημερινή κατάσταση με τον πλανήτη να βρίσκεται αντιμέτωπος με την κλιματική κρίση και ποσοτικά, αφορούν στη συμμετοχή των μεγάλων χωρών.
• Έχετε δηλώσει ότι βιώνουμε την κλιματική κρίση. Αυτή είναι ο προάγγελος της κλιματικής αλλαγής και τι πρέπει να περιμένουμε;
Ακριβώς. Ουσιαστικά για την κλιματική αλλαγή (για όσους έχουν πολύ καλή γνώση της ιστορίας του πλανήτη γη), γιατί για τον δικό μας πλανήτη συζητάμε, γνωρίζουμε ότι η ηλικία του είναι 4,6δις έτη. Από τα 2δις έτη μέχρι τώρα, το κλίμα έχει αλλάξει στην γη, πάρα πολλές φορές σε διάφορες συνθήκες. Ωστόσο, ‘αλλαγή’ σημαίνει ότι έρχονται αλλαγές στο κλίμα της γης σε πολύ μεγάλα σχονικά διαστήματα. Συνεπώς, η κλίμακα είναι εντελώς διαφορετική σε σχέση με ό,τι γινόταν μέχρι σήμερα. Όταν έχουμε μια διαφοροποίηση από 10.000 έως 30.000 χρόνια τότε μιλάμε για αλλαγή. Όταν όμως, μιλάμε για μια διαφοροποίηση λίγων ετών, τότε πρέπει να ανησυχούμε σοβαρά, αφού μιλάμε για ‘κρίση’. Η κρίση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε κλιματική αλλαγή, μπορεί και όχι. Πρόκειται για μια επιταχυνόμενη διαδικασία που προϋποθέτει νέες προσεγγίσεις. Στα τελευταία δύο χρόνια δεν μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα στοιχεία και το υλικό που συλλέγουμε από την Ελλάδα και το εξωτερικό γιατί μας προλαβαίνει ένα καινούργιο γεγονός.
• Εμείς τι μπορούμε να κάνουμε; Σίγουρα οι αποφάσεις ξεκινούν από την κορυφή (κυβερνήσεις χωρών) αλλά μας αγγίζουν όλους. Θα ήθελα το σχόλιό σας. Τι μπορεί να κάνει η Ελλάδα;
Να σας πω κατ’ αρχάς ότι αυτά που μπορούμε να κάνουμε στην Ελλάδα, είναι πάρα πολύ λίγα σε σχέση με τις παγκόσμιες νέες τάσεις του προβλήματος. Είμαστε σαν μια σταγόνα στον ωκεανό, αριθμώντας περίπου 11εκ. κατοίκους σε σχέση με τα 10δις άτομα που θα φτάσει ο πληθυσμός της γης στα επόμενα χρόνια. Κατά δεύτερον, οι δραστηριότητες που αναπτύσσει η χώρα μας, είναι ακόμη μικρότερες κατ’ αναλογία του πληθυσμού της γης αφού οι τεράστιες ζημιές στο περιβάλλον, προκαλούνται από βιομηχανικές δράσεις πολύ μεγάλης κλίμακας.
Άρα, εμείς ρυπαίνουμε λιγότερο. Ωστόσο, εάν θελήσουμε να κοιτάξουμε με σοβαρότητα τις δράσεις που επιβαρύνουν το περιβάλλον της χώρας μας, είναι υπαρκτές. Από εκεί και πέρα, μπορούν να ελεγχθούν σε περιφερειακό – τοπικό επίπεδο ανά περιοχή.
• Σε ατομικό επίπεδο τι μπορούμε να κάνουμε;
Μπορούμε να συμβάλλουμε κι εμείς στην πρόληψη της κλιματικής κρίσης επιλέγοντας τις δραστηριότητές μας. μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο διαβίωσής μας, προκειμένου να επιτύχουμε στόχους. Π.χ. να ελαττώσουμε την υπερ-κατανάλωση, τις δράσεις μας, την ποιότητα του φαγητού, τις μετακινήσεις, την καταστροφή από τις πυρκαγιές των δασών, τα απορρίμματα, τη σπατάλη ενέργειας. Γι αυτό μιλάμε για μηδενική και πράσινη ενέργεια.
Θα επικαλεστώ την αρχαία ρήση: Πᾶν μέτρον ἄριστον! Ας το σκεφτούμε καλύτερα!
• Να περάσουμε στα διάφορα έντονα καιρικά φαινόμενα που παρατηρούνται σε πολλές χώρες, αλλά και στην Ελλάδα. Πώς το σχολιάζετε; Τι πρέπει να περιμένουμε;
Έχουμε μια νέα πραγματικότητα που τείνει να γίνει κανονικότητα. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η δουλειά που πρέπει να κάνουν οι δήμοι γνωρίζοντας πως να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους και να σχεδιάσουν ασφαλείς χώρους καταφυγής -εκτιμώντας την τρωτότητα έπειτα από φυσικές καταστροφές. Τα φράγματα γίνονται κάποιες φορές άτεχνα στις πλαγιές για τη συγκράτηση των εδαφών. Υπάρχει μια νέα πραγματικότητα που διαφέρει από την παλιά εποχή και συνίσταται, μεταξύ άλλων, στην πολυπλοκότητα των κινδύνων, την εμφάνιση νέων μορφών κρίσεων και περισσοτέρων ακραίων γεγονότων, στη μεγαλύτερη κλίμακα καταστροφών που σημειώνονται και σε νέες γεωγραφικές περιοχές και στις τεράστιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Όλα τα επιμέρους προβλήματα που δημιουργούνται σε κάθε περιοχή έρχεται να τα μειώσει, ο μηχανισμός άμεσης απόκρισης (που έχει ετοιμάσει η ΚΕΔΕ) για τη διαχείριση κινδύνων, καταστροφών και κρίσεων που δεν αντικαθιστά τη δημοτική αρχή αλλά την υποβοηθεί σε όλα τα επίπεδα.
Καλό είναι να μην λέμε: ‘δεν θα τύχει σ’ εμένα’! όμως αυτό είναι λάθος. Πρέπει να προετοιμαζόμαστε αφού υπάρχουν πολλά περιθώρια ασφάλειας τα οποία μπορούμε να αξιοποιήσουμε.
Οι ευθύνες και οι υποχρεώσεις ξεκινούν από την κεντρική διοίκηση και ακολουθούν οι περιφέρειες και οι δήμοι που μπορούν να προετοιμαστούν με ειδικά σχέδια για κάθε περιοχή.
• Συμπερασματικά, όλη αυτή η κρίση που βιώνουμε απαιτεί έναν καλό σχεδιασμό από τώρα. Τι θα λέγατε για τα νησιά μας;
Υπάρχει μια νέα πραγματικότητα που διαφέρει από την παλιά εποχή και συνίσταται, μεταξύ άλλων, στην πολυπλοκότητα των κινδύνων, την εμφάνιση νέων μορφών κρίσεων και περισσοτέρων ακραίων γεγονότων, στη μεγαλύτερη κλίμακα καταστροφών που σημειώνονται και σε νέες γεωγραφικές περιοχές και στις τεράστιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Θα έχουμε πιο πολλά έντονα καιρικά φαινόμενα, πιο ακραία φαινόμενα που θα διαρκούν πιο πολύ, φαινόμενα που θα συνδυάζονται μεταξύ τους και θα δημιουργούν πολλαπλούς κινδύνους. Όλα αυτά, προϋποθέτουν έναν νέο σχεδιασμό, με μια νέα φιλοσοφία σε όλα τα επίπεδα.
Τα νησιά μας, θα αντιμετωπίσουν τον ίδιο κίνδυνο. Μπορεί να είναι πιο όμορφες περιοχές, αλλά είναι και πιο ευάλωτες! Δυστυχώς, η ομορφιά ενέχει και περισσότερους κινδύνους…
«Εχουμε μια νέα πραγματικότητα που τείνει να γίνει κανονικότητα»
