«Κίνημα» εναντίον της κατάργησης των Συμβουλίων των ΑΕΙ δημιουργείται από Έλληνες πανεπιστημιακούς σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Μέσα σε λίγα 24ωρα από την εξαγγελία της κυβέρνησης ότι θα καταργήσει τον ισχύοντα νόμο – πλαίσιο, ξεκινώντας από τα Συμβούλια, συγκεντρώθηκαν, μέσω του διαδικτύου, περισσότερες από 1.000 υπογραφές καταξιωμένων Ελλήνων καθηγητών που ζουν και εργάζονται σε όλο τον κόσμο: από την Αυστραλία, τον Καναδά και την Αμερική μέχρι την Κορέα, τη Ζάμπια και το Γιβραλτάρ.
Μεταξύ των «σοφών» της διεθνούς ακαδημαϊκής κοινότητας που τάσσονται υπέρ του θεσμού των Συμβουλίων είναι ο διευθυντής στο Εθνικό Ινστιτούτο κατά του Καρκίνου των ΗΠΑ, Γιώργος Παυλάκης, ο ομότιμος καθηγητής Ψυχιατρικής στο King΄s College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, Νίκανδρος Μπούρας και ο πρωτεργάτης της μεταβολικής μηχανικής και της Βιοτεχνολογίας, καθηγητής του ΜΙΤ και του Χάρβαρντ, Γρηγόρης Στεφανόπουλος.
«Η εξαγγελθείσα, και μάλιστα άμεσα, κατάργηση των Συμβουλίων των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων δεν έχει τη συναίνεση των καθηγητών και των καθηγητριών της χώρας.
Τα Συμβούλια εκλέχθηκαν με συντριπτική συμμετοχή της κοινότητάς μας και κοσμούνται από διεθνούς κύρους καταξιωμένους επιστήμονες που διαπρέπουν στο εξωτερικό. Παρά τον πόλεμο που δέχτηκαν από μειοψηφικά ρεύματα, συμβολίζουν για την πανεπιστημιακή κοινότητα το τέλος του κομματικού εναγκαλισμού των πανεπιστημίων.
Παράλληλα, συνάντησαν ευρεία αποδοχή από το κοινωνικό σώμα», αναφέρεται στο κείμενο που υπογράφουν οι Έλληνες πανεπιστημιακοί και προστίθεται: «Η κυβέρνηση ανήγγειλε την κατάργησή τους χωρίς ίχνος διαλόγου με τους άμεσα ενδιαφερόμενους. Η αξιολόγηση του έργου των Συμβουλίων, που δεν έχουν ολοκληρώσει ακόμα ούτε το μισό της θητείας τους, είναι ευθύνη της πανεπιστημιακής κοινότητας. Περιμένουμε, η κυβέρνηση να σεβαστεί τη βούληση των πανεπιστημιακών δασκάλων».
Από την πλευρά της, ωστόσο, η νέα ηγεσία του υπουργείου Παιδείας έχει διαμηνύσει ότι τα Συμβούλια των ΑΕΙ, με την υπάρχουσα μορφή, θα καταργηθούν άμεσα, ενώ δεν έχει καταθέσει συγκεκριμένη πρόταση για τον θεσμό που θα τα αντικαταστήσει.
«Ο νόμος Διαμαντοπούλου υπήρξε η απόλυτη καταστροφή για την ανώτατη εκπαίδευση. Κάποιος, πέρασε από την Αμερική, κάτι νόμισε πως κατάλαβε με τα Συμβούλια και ήρθε να τα επιβάλει εδώ. Κατεδάφισε ό,τι έμεινε όρθιο σε συνάρτηση με μια απόλυτα συστηματική διαδικασία κατασυκοφάντησης του οτιδήποτε είχε πετύχει το ελληνικό πανεπιστήμιο από το ’82 και μετά», δήλωσε ο υπουργός Παιδείας, Αριστείδης Μπαλτάς από το βήμα της Βουλής, χωρίς όμως να κάνει αναφορά στις στρεβλώσεις, με την αποθέωση της κομματοκρατίας στα πανεπιστήμια μέσω των φοιτητικών παρατάξεων, που παρήγαγε το θεσμικό πλαίσιο το οποίο ψηφίστηκε το 1982.
Τις παθογένειες αυτές θέλησαν να αντιμετωπίσουν ο νόμος 4009/2011, ο οποίος καταρτίστηκε επί υπουργίας Άννας Διαμαντοπούλου με βασικό συγγραφέα τον αείμνηστο καθηγητή του ΕΜΠ Βασίλη Παπάζογλου και ψηφίστηκε με ευρεία πλειοψηφία από περισσότερους από 255 βουλευτές, αλλά και ο προηγούμενος, του 2007, επί υπουργίας Μαριέττας Γιαννάκου. Με το νόμο Διαμαντοπούλου θεσμοθετήθηκε ως νέο όργανο διοίκησης, δίπλα στον πρύτανη και τη Σύγκλητο, το Συμβούλιο Ιδρύματος το οποίο αποτελείται από 15 μέλη (8 εσωτερικά, 6 εξωτερικά και έναν εκπρόσωπο φοιτητών) και έχει εποπτικές και ελεγκτικές αρμοδιότητες. Η φοιτητική συμμετοχή στα όργανα διοίκησης των ΑΕΙ καταργήθηκε και, πλέον, η εκλογή πρυτάνεων γίνεται μόνο από τα μέλη διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού μεταξύ τριών υποψηφίων που έχει προεπιλέξει το Συμβούλιο από το σύνολο των υποψηφιοτήτων.
Ο «πόλεμος» εναντίον των Συμβουλίων
«Θα άξιζε, πράγματι, μια απόπειρα αποτίμησης του ρόλου των Συμβουλίων αν αυτή γίνονταν καλοπροαίρετα, δηλαδή προς την κατεύθυνση βελτίωσής τους. Είναι τουλάχιστον άδικο να εξαγγέλλει η κυβέρνηση ότι θα καταργήσει τον θεσμό μόλις στα δύο χρόνια λειτουργίας του και χωρίς να έχει προηγηθεί διάλογος με την πανεπιστημιακή κοινότητα», τονίζουν πανεπιστημιακοί που υπογράφουν το κείμενο.
Πόσω, μάλιστα, όταν τα Συμβούλια υπονομεύθηκαν από το εσωτερικό των πανεπιστημίων, αφού πρυτάνεις οι οποίοι είχαν εκλεγεί με το παλαιό καθεστώς ήταν εχθρικοί απέναντί τους και στην ουσία τα «αντιπολιτεύονταν», ενώ πολεμήθηκαν από μειοψηφίες που προσπαθούσαν με κάθε μέσο -καταλήψεις, εξαφάνιση κάλπης, αλλά και ιούς στο σύστημα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας- να παρεμποδίσουν τις διαδικασίες εκλογής των μελών τους.
Τελικά, υιοθετώντας τη μέθοδο της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας, η πλειονότητα της πανεπιστημιακής κοινότητας έδωσε «ψήφο εμπιστοσύνης» στα Συμβούλια, συμμετέχοντας μαζικά στις διαδικασίες εκλογής των μελών τους. Εντυπωσιακή ήταν η συμμετοχή στα πανεπιστήμια Πειραιά (98,4), Πελοποννήσου (96,9%), Χαροκόπειο (96,7%) και Μακεδονίας (96,4%). Και στα κεντρικά ιδρύματα, όμως, η συμμετοχή ήταν υψηλή: στο Πανεπιστήμιο Αθηνών έφθασε στο 79,3%, στο Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης στο 76,6%, στο Πάντειο το 75,7% και στο ΕΜΠ στο 65,5%.
Οι αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν για τα Συμβούλια Ιδρύματος αποτέλεσαν το «άλλοθι» για να προχωρήσει ο πρώην υπουργός Παιδείας, Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος σε αλλαγές που αλλοίωναν τον βασικό κορμό του νόμου 4009/2011. Έτσι, με δικό του νόμο (τον 4076/2012) παρατάθηκε κατά δύο έτη η θητεία των πρυτάνεων που είχαν εκλεγεί με το παλιό καθεστώς, ενώ αφαιρέθηκε από τα Συμβούλια η αρμοδιότητα να εκλέγουν κοσμήτορες και μεταφέρθηκε στα μέλη ΔΕΠ της σχολής.
Την ίδια ώρα, ανεφάρμοστες παραμένουν έως σήμερα άλλες βασικές διατάξεις του νόμου Διαμαντοπούλου. Για παράδειγμα, δεν έχει υπάρξει από την πολιτεία μια κινητροδότηση των ιδρυμάτων ώστε αυτά που προσπαθούν, μέσω των Συμβουλίων, να βρουν πόρους εκτός κράτους να έχουν πρόσθετη χρηματοδότηση. Ούτε, όμως, έγιναν οι τετραετείς προγραμματικές συμφωνίες μεταξύ πολιτείας και ΑΕΙ, όπως προβλέπει ο νόμος, προκειμένου να καθοριστούν κρίσιμα ζητήματα, όπως είναι τα οικονομικά των ιδρυμάτων και ο αριθμός των εισακτέων τους.
«Τα Συμβούλια δεν έπαιξαν τον ρόλο τους όχι γιατί δεν μπορούσαν, αλλά γιατί δεν τους το επέτρεψαν. Όμως, αυτό το οποίο δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει είναι ότι κατάφεραν να κόψουν τον «ομφάλιο λώρο» μεταξύ των κομμάτων και των πανεπιστημίων μέσω της συμμετοχής, στη διοίκηση, των φοιτητικών παρατάξεων.
Η σημαντικότερη, ίσως, συμβολή των Συμβουλίων είναι ότι κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα αν οι πρυτάνεις, οι οποίοι εξελέγησαν με το νέο καθεστώς, έχουν και τι είδους κομματικές δεσμεύσεις», αναφέρουν πανεπιστημιακοί. Εξαίρεση αποτελεί ο πρώην πρύτανης του πανεπιστημίου Αθηνών, Θεόδωρος Φορτσάκης που παραιτήθηκε από τη θέση του για να βρεθεί στην πρώτη θέση του ψηφοδελτίου Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας στις πρόσφατες εκλογές…
Ηχηρά ονόματα καθηγητών από Ευρώπη και Αμερική
Ποιοι «σοφοί» υποστηρίζουν τα Συμβούλια
Στο «κίνημα» των πανεπιστημιακών που τάσσονται εναντίον της κατάργησης των Συμβουλίων συμμετέχουν «ηχηρά» ονόματα.
Από το εξωτερικό, ξεχωρίζουν οι: Νίκανδρος Μπούρας, ομότιμος καθηγητής Ψυχιατρικής στο King΄s College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, Γιώργος Παυλάκης, διευθυντής του Τοµέα Ανθρωπίνων Ρετροϊών στο Εθνικό Ινστιτούτο κατά του Καρκίνου των ΗΠΑ, Θεόδωρος Δ. Μουστάκας, καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Βοστόνης, Σταμάτιος Κριμιζής ακαδημαϊκός – διαστημικός επιστήμονας, Ανδρέας Ακριβός, ομότιμος καθηγητής των πανεπιστημίων Μπέρκλεϊ και Στάνφορντ, Μιχάλης Μπλέτσας, διευθυντής πληροφορικής στο Media Lab του MIT και ένας από τους εφευρέτες του Υπολογιστή των Εκατό Δολαρίων, Γρηγόρης Στεφανόπουλος, καθηγητής του ΜΙΤ και πρωτεργάτης της μεταβολικής μηχανικής και της Βιοτεχνολογίας, καθώς και υπάρχοντα μέλη των Συμβουλίων, όπως είναι οι καθηγητές του ΜΙΤ, Δημήτρης Μπερτσιμάς (πρόεδρος του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου Αθηνών και Γιάννης Τσιτσικλής, (πρόεδρος του Συμβουλίου του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου). Από το εσωτερικό της χώρας, το κείμενο υπογράφουν, μεταξύ άλλων, οι: Δώρος Θεοδώρου από το ΕΜΠ, Βασίλης Διγαλάκης, πρύτανης του πολυτεχνείου Κρήτης, Λουκάς Τσούκαλης, πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ και Νίκος Αλιβιζάτος, καθηγητής της Νομικής σχολής Αθηνών.
Η συλλογή υπογραφών συνεχίζεται στον ιστότοπο:
