Αν κάτι έχει αναδείξει η πανδημία του κορωνοϊού στην Ελλάδα, είναι ότι ως κοινωνία αδυνατούμε να δράσουμε συλλογικά, αδυνατούμε να πειθαρχήσουμε, αδυνατούμε να υπακούσουμε σε κανόνες και νόρμες. Κι είναι αυτό το ίδιο χαρακτηριστικό για το οποίο επαίρεται ο Ελληνας το οποίο όμως – ο μη γένοιτο- δεν αποκλείεται να το πληρώσουμε πολύ ακριβά.
Πολλοί αποδίδουν την προτροπή να βγουν από τη βολή τους και να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους ή να κλείσουν τα καταστήματά τους σε «υπερβολές» των ΜΜΕ, σε θεωρίες συνωμοσιολογίας και σε ενέργειες αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης από άλλα πιο σοβαρά (!) ζητήματα.
Κι αν η Κίνα θεωρούμε ότι είναι πολύ μακριά από τη γειτονιά μας, η Ιταλία είναι δίπλα μας και ο αριθμός των κρουσμάτων αυξάνεται ραγδαία την ίδια ώρα που οι νεκροί ξεπερνούν τους 1.260.
Η έννοια της «ευθύνης», απορρέει από τη στάση ζωής και δεν υπάρχει μετρήσιμο μέγεθος. Η ατομική ευθύνη είναι έννοια δυσνόητη με δυσδιάκριτα όρια ωστόσο για πρώτη φορά – εξ όσων θυμάμαι- καλούμαστε να έρθουμε αντιμέτωποι πρωτίστως με τον εαυτό μας, σε μια περίοδο χαμηλής ατομικής και κοινωνικής υπευθυνότητας.
Είμαι υπεύθυνος σημαίνει ότι νιώθω υπόλογος, απέναντι στον εαυτό μου και στην κοινωνία, σημαίνει ότι αναλαμβάνω την ευθύνη που μου αναλογεί ως προς τις συνέπειες των πράξεών μου.
Η βαθιά ατομικιστική κοινωνία μας, αποδεικνύεται ότι δεν ήταν καθόλου προετοιμασμένη να δράσει συλλογικά, ακόμα κι αν τίθεται θέμα δημόσιας υγείας ή για να είμαστε πιο ρεαλιστές, ακόμα κι αν τίθεται θέμα ζωής ή θανάτου. Πιο επίκαιρη από ποτέ η Ιπποκράτειος ρήση: «Ασφάλεια εστί το προνοείν και προλαμβάνειν. Το δε προνοείν και προλαμβάνειν κρείττον εστί του θεραπεύειν».
Το ζητούμενο, σε αυτή την αβέβαιη περίοδο που διανύουμε, είναι να αναλάβουμε την ευθύνη ως πολίτες απέναντι στον εαυτό μας, απέναντι στους συγγενείς, στους φίλους, απέναντι στην κοινωνία.
Η δαιμονοποίηση της ατομικής ευθύνης είναι πολύ βολική τελικά για τις επιλογές μας, γιατί είναι πιο εύκολο να ρίχνουμε την ευθύνη στο «κράτος», στους «αρμόδιους», στους «άλλους», παρά στον εαυτό μας.
Ηρθε η ώρα που η ατομική ευθύνη μπορεί να εξελιχθεί σε εφιάλτη ή στο μοναδικό ανάχωμα απέναντι στην πανδημία. Ηρθε η ώρα που ο μοναδικός φταίχτης θα φανεί στον καθρέφτη.
* «…Να αγαπάς την ευθύνη. Να λες, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γη… αν δεν σωθεί, εγώ φταίω…». Ν. Καζαντζάκης
