Την Τρίτη, 16 Μαρτίου θα διεξαχθεί στην Αθήνα ο 62ος γύρος των διερευνητικών επαφών.
Οι διερευνητικές επαφές ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία ξεκίνησαν την άνοιξη του 2002. Δεν είναι διαπραγματεύσεις, αλλά άτυπες, μη δεσμευτικές συζητήσεις, στις οποίες δεν τηρούνται κοινά πρακτικά (δεν συμφωνούνται κοινώς αποδεκτά πρακτικά από τις δύο πλευρές) και είναι αυστηρά εμπιστευτικές. Οι θέσεις που διατυπώνονται στις συζητήσεις δεν δεσμεύουν τη νομική επιχειρηματολογία που θα παρουσιάσει η μία ή η άλλη πλευρά ενώπιον διεθνούς δικαστηρίου ή άλλου διεθνούς δικαιοδοτικού οργάνου.
Σκοπός τους είναι η διερεύνηση σημείων σύγκλισης σε ό,τι αφορά την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία, προκειμένου να καθοριστεί το πλαίσιο πάνω στο οποίο είναι δυνατόν να γίνει η διαπραγμάτευση για το συγκεκριμένο ζήτημα.
Αν οι δύο πλευρές συμφωνήσουν επί του πλαισίου, τότε ξεκινούν επίσημες διμερείς διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση. Σε διαφορετική περίπτωση, θα πραγματοποιηθούν εκ νέου διαπραγματεύσεις για την κατάθεση συνυποσχετικού, με το οποίο οι δύο χώρες θα προσφύγουν σε ανώτατο διεθνές δικαιοδοτικό όργανο για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ.
Σύμφωνα με την έως τώρα εμπειρία αλλά και τις δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων, η Αγκυρα επιθυμεί τη διεύρυνση της ατζέντας των διερευνητικών. Ωστόσο, η ελληνική πλευρά υπογραμμίζει ότι οι διερευνητικές αφορούν αποκλειστικά την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ ανάμεσα στις δύο χώρες και ότι η επέκταση των χωρικών υδάτων είναι κυριαρχικό δικαίωμα κάθε κράτους βάσει του διεθνούς δικαίου της θάλασσας (το οποίο η Τουρκία δεν έχει υπογράψει). Λόγω της γεωμορφολογίας του Αιγαίου, στο τραπέζι μπαίνει αναπόφευκτα και το εύρος των χωρικών υδάτων και η εναρμόνιση του εναέριου χώρου με αυτά. Σύμφωνα με σειρά άρθρων του πρώην υφυπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας, Χρήστου Ροζάκη, εξαιτίας της ιδιομορφίας που παρουσιάζει η περίπτωση του Αιγαίου και της γεωγραφικής εγγύτητας των δύο χωρών, τα παραπάνω ζητήματα συζητούνται ως «προκαταρκτικά», καθώς όπως εξηγεί «τα εξωτερικά όρια των χωρικών υδάτων αποτελούν τα εσωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ».
Οι θέσεις των δύο χωρών
Όπως έχει προαναφερθεί, η Τουρκία επιδιώκει στις διερευνητικές επαφές να ανοίξει η ατζέντα και να θέσει στο τραπέζι όλα τα θέματα που θεωρεί διμερείς διαφορές. Αυτά περιλαμβάνουν, εκτός από την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ, τα χωρικά ύδατα, τον εναέριο χώρο, τις «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο και τα «αποστρατιωτικοποιημένα» νησιά.
Από την πλευρά της, η Ελλάδα απορρίπτει τα συγκεκριμένα ζητήματα ως μέρος των διερευνητικών, θεωρώντας αυθαίρετες τις τουρκικές διεκδικήσεις. Ενδεικτική η ρηματική διακοίνωση της Ελλάδας, τον Ιανουάριο του 2015, όπου κατατέθηκε ρήτρα εξαίρεσης θεμάτων εδαφικής κυριαρχίας και θεμάτων άμυνας από οποιαδήποτε μελλοντική προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Η αιγιαλίτιδα ζώνη, τα 12 μίλια, φαίνεται να είναι το σημαντικότερο ζήτημα της τουρκικής πλευράς. Η Άγκυρα υποστηρίζει ότι τυχόν επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια σε όλο το Αιγαίο, το καθιστά «ελληνική λίμνη», αποκλείοντας την ίδια ουσιαστικά από την έξοδο στη θάλασσα. Για αυτό το λόγο, και επικαλούμενη τη Συμφωνία της Μαδρίτης του 1977, υποστηρίζει ότι έχει «νόμιμα και ζωτικά συμφέροντα» και απειλεί βάσει απόφασης του τουρκικού κοινοβουλίου με casus belli.
Η Αθήνα ανταπαντά ότι η επέκταση των χωρικών υδάτων αποτελεί κυριαρχικό δικαίωμα, το οποίο δεν τίθεται υπό διαπραγμάτευση και χαρακτηρίζει την απειλή πολέμου από την Τουρκία ως εκ μέρους της παραβίαση της Χάρτας του ΟΗΕ. Αναφορικά με τις «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο, η Ελλάδα σημειώνει ότι οι τουρκικές θέσεις παραβιάζουν κατάφωρα σειρά Συνθηκών (το Δίκαιο της Θάλασσας ως εθιμικό δίκαιο, τη Συνθήκη της Λωζάνης, τη Συνθήκη των Παρισίων, τη Συνθήκη του Μοντρέ και την Ιταλοτουρκική Συμφωνία του 1932 κλπ) και άρα ασφαλώς δεν μπορούν να συζητηθούν.
Πηγή: iefimerida.gr
