Πρόσφατα γιορτάσαμε την επέτειο της Ενσωματώσεως της Δωδεκανήσου με τη μητέρα Ελλάδα. Ιστορικές τοποθεσίες και ιστορικά κτίρια, «δένουν» την αλυσίδα της ιστορίας μας με γεγονότα, στιγμές ή ακόμα και αφηγήσεις που μας θυμίζουν τα βασανιστήρια των Δωδεκανησίων μέχρι την απελευθέρωσή τους.
Μια επίσκεψη στη μυστηριώδη πλέον Villa Cappuccina είτε Villa del Ritrovo η γνωστή σε όλους μας Villa de Vecchi στις παρυφές του Προφήτη Ηλία στη Σάλακο της Ρόδου και το ομότιτλο video στο youtube «Επεισόδιο 41» https://youtu.be/o-ttL9mbozM του Καναλιού του Γιώργου Τζεδάκη «Μια σταγόνα Ροδιακής Ιστορίας».
Το μυστήριο παραμένει για την εγκατάλειψη του παλιού αρχοντικού που χρόνια με τα χρόνια καταρρέει και έχουν αφαιρεθεί μέχρι και τα ιταλικά θερμαντικά σώματα, τα πόμολα και οι ηλεκτρικοί διακόπτες κ.λπ.
Η σημερινή εικόνα μας δημιουργεί ένα συνονθύλευμα συναισθημάτων. Αφενός οι αγγελίες για αξιοποίηση του συγκεκριμένου ακινήτου και αφετέρου οι εικόνες από το παρελθόν μέσα από τα βιβλία με το τζάκι και τα κέρατα του ελαφιού στολισμένα επάνω που μαρτυρούν τα αισθήματα κατωτερότητας απέναντι στα υπόλοιπα πλάσματα όπως τα Ελάφια της Ρόδου. Σήμερα το κτίριο μοιάζει με στοιχειωμένο. Ένα μονοπάτι φυτεμένο με πικροδάφνες, σπασμένα παράθυρα και πόρτες που τρίζουν. Σίγουρα αν υπήρχε κανένα ξεχασμένο πιάνο θα το ακούγαμε κι αυτό… Αναφέρεται στο βιβλίο «Ρόδος» Θ.Γ. Παπαμανώλη 1957 sic “Πλησίον εις τα ξενοδοχεία, κρυπτόμενον σχεδόν εξ ολοκλήρου μέσα εις το δάσος, οι Ιταλοί είχον κτίσει πολυτελεστάτην βασιλικήν έπαυλιν, εις την οποίαν διέμενε ενίοτε ο Ντε-Βέκκι, φιλοξενών τους φίλους του. Η έπαυλις και τα ξενοδοχεία έχουν στέγας οξειάς, ωσάν να επρόκειτο να δεχθούν τόννους χιόνος, αν και εις τον Προφήτην Ηλίαν σπανιώτατα (σχεδόν ποτέ) χιονίζει. Αλλά οι Ιταλοί τα έκαμαν έτσι και τους προσέθεσαν και αφθόνως ξυλείαν (κλίμακες εξωτερικαί, εξώσται κλπ.), δια να δώσουν εις τα κτίρια την μορφήν chalets της Ελβετίας». Φανταστήκαμε μέσα στα ερείπια της Villa De Vecchi τον διοικητή αφενός να δίνει εντολές και να συντάσσει σχέδια υποταγής των Δωδεκανησίων και αφετέρου να διασκεδάζει με τους διάσημους φίλους του εκ των οποίων και ο Μουσολίνι, προσφέροντας λουκούλλεια γεύματα με υλικά πρώτης ποιότητας από ντόπια προϊόντα και ελάφια.. την εποχή της κατοχής για τους Δωδεκανησίους.
Τα συμπεράσματά μας είναι αμφίσημα σχετικά με το αν η εγκατάλειψη των ιστορικών κτιρίων της Ιταλοκρατίας στη Δωδεκάνησο οφείλεται στην κρατική αναλγησία είτε πρόκειται για ένα υποσυνείδητο αίσθημα της τιμωρίας των Δωδεκανησίων προς την ανάμνηση των βασανιστηρίων που υπέστησαν από τους κατακτητές.
Στο βιβλίο «Οδοιπορικό στην ιστορία της πόλης της Ρόδου μέσα από τα ονόματα των δρόμων της» του Νίκου Μ. Νικολάου εκδόσεως Δήμου Ροδίων 1998, αναφέρεται ότι sic “Τον Οκτώβρη του 1936 ένας Ιταλός αξιωματούχος του φασισμού, από τα ανώτατα κλιμάκια της φασιστικής ιεραρχίας, επισκέπτεται τη Ρόδο. Πρόκειται για τον τετράρχη του φασισμού Cesare Maria De Vecchi (μέλος της τετρανδρίας του φασισμού, γεννήθηκε στο Casale Menferrato το 1884 και πέθανε στη Ρώμη στις 23 Ιουνίου 1959)” σελ 111 Αμέσως μετά την εγκατάστασή του άρχισε να εκδίδει διατάγματα, για να εφαρμόσει τα δικά του σχέδια και να αναπληρώσει το “χαμένο χρόνο” αφού θεωρούσε σκανδαλώδες 24 συνολικά χρόνια ιταλικής Κατοχής, από τα οποία τα 15 επί φασιστικής περιόδου με τα αφομοιωτικά μέτρα του M. Lago, να μην είναι επαρκή, για να πάψει ο λαός να μιλά Ελληνικά.» με χαρακτηριστική φράση «Αν είναι ένας (ο απείθαρχος) λαός θα τον περιφρονήσω, αν είναι δύο θα τους φυλακίσω, αν είναι πολλοί θα τους τουφεκίσω»” σελ.112,113.
Ο De Vecchi έκανε πολλές αλλαγές και συμμετείχε σε πολλά Δημοτικά Συμβούλια, στόχος του ήταν η Ορθόδοξη Κοινότητα Ρόδου στο βιβλίο όμως αναφέρεται ότι sic “Το κορύφωμα των μέτρων του για τον αφελληνισμό του πληθυσμού της ελληνικής Δωδεκανήσου υπήρξε η έκδοση του υπ’ αριθμ. 149 Κ.Δ. της 21ης Ιουλίου 1937 με το οποίο εγκρίθηκε «ο Κανονισμός λειτουργίας των σχολείων στα ιταλικά νησιά του Αιγαίου» (Ordinamento sulle Scuole nelle Isole Italiane dell’ Egeo), που καταργεί πλέον όλα τα ελληνικά σχολεία και εξοστρακίζει πλήρως την ελληνική γλώσσα” σελ.115. Ο κυβερνήτης των νησιών De Vecchi με άδεια του Μουσολίνι έφυγε από τη Ρόδο το πρωί της 27ης Νοεμβρίου 1940 σε ένα ταξίδι χωρίς επιστροφή για τη Ρώμη.
Όσον αφορά την αρχιτεκτονική της περιόδου του De Vecchi αναφέρεται σελ.103 sic «ακολουθούν μορφολογικά την επίσημη κρατική ιταλική αρχιτεκτονική και χαρακτηρίζονται από πλήρη έλλειψη διακόσμου, μονοτονία ρυθμών στις σχέσεις πλήρων και κενών ως εξωτερικά στοιχεία και κυριαρχεί σ’ αυτά ο όγκος και η “επιβλητικότητα».
Η εγκατάλειψη της καθολικής εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου παραπλεύρως μας λύπησε ιδιαιτέρως γιατί πρόκειται για εγκαταλελειμμένη καθολική εκκλησία που έχει βεβηλωθεί και δεν αρμόζει κάτι τέτοιο στην ιδιοσυγκρασία μας και στον πολιτισμό μας.
Η αγωνία μας για το μέλλον του πολιτισμού μας διέρχεται διά μέσου των εικόνων της εγκατάλειψης των ιστορικών κτιρίων του τόπου μας. Τα κτίρια αποτελούν πηγές Ιστοριογραφίας που πρέπει να διατηρήσουμε για να βρουν οι επόμενες γενιές. Όπως και να χει όποιος κι αν έζησε μέσα σε αυτά την εποχή της Ιταλικής Κατοχής στα Δωδεκάνησα, τα ιστορικά κτίρια ανήκουν πλέον στο λαό της Δωδεκανήσου.
Ευχαριστίες στον Γιώργο Τζεδάκη για το κανάλι του στο youtube και στον Στέφανο Ξάνθη διακοσμητή εσωτερικού χώρου για το βιβλίο του «Ρόδος» Θ.Γ. Παπαμανώλη 1957. Ευχαριστίες και στα ΜΜΕ της τοπικής κοινωνίας της Ρόδου που συμμερίζονται τις αγωνίες μας.
