Nέο θέμα, οι διαστάσεις του οποίου ακόμη δεν έχουν συγκεκριμενοποιηθεί λόγω της αοριστίας του, ανέκυψε στην Υπηρεσία Δόμησης του Δήμου Ρόδου και στην Επιτροπή Επικινδύνως Ετοιμόρροπων Κατασκευών μετά από παρέμβαση της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων και Κινητών Πολιτιστικών Αγαθών, που ανακοίνωσε την πρόθεσή της και μάλιστα άμεσα, της κήρυξης του παλαιού οικιστικού πυρήνα του 19ου αιώνα του Παραδεισίου, συμπεριλαμβανομένης και ομάδας ακινήτων προς κατεδάφιση, ως ιστορικού τόπου!
Σε έγγραφο της υπηρεσίας, που απεστάλη αρμοδίως στον Δήμο Ρόδου και κοινοποιήθηκε στο γραφείο του υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, στην Γενική Διεύθυνση Αναστήλωσης Μουσείων και Τεχνικών Εργων αναφέρονται τα εξής:
ΘΕΜΑ: Σχετικά με την κήρυξη ως ιστορικού τόπου περιοχής πλησίον του ναού του Αγ. Νικολάου στην είσοδο του οικισμού, στον οικισμό Παραδείσι του Δήμου Ρόδου.
ΣΧΕΤ.: 1. Το με Α.Π. ΥΠΠΟΑ/93787/04-04-2022 έγγραφο της ΥΝΜΤΕΔ
2. Ο Ν. 4858/2021 (ΦΕΚ220/Α/19-11-2021) «Κύρωση Νομοθεσίας για την Προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς».
3. Το Άρθρο 4 της Υ.Α. ΥΠΠΟΑ/ΓΡΥΠ/136505/3066 «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων των προϊσταμένων Γενικών Δ/νσεων προς στους προϊσταμένους των Περιφερειακών και Ειδικών Περιφερειακών Υπηρεσιών αρμοδιότητας της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς και στους προϊστάμενους των Περιφερειακών Υπηρεσιών αρμοδιότητας της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού» (ΦΕΚ 912/Β/17-3-2020).
Σε συνέχεια των παραπάνω σχετικών εγγράφων καθώς και πρόσφατων δημοσιευμάτων στον τοπικό τύπο, σας ενημερώνουμε για τα ακόλουθα.
Ο παλαιότερος πυρήνας του σημερινού Παραδεισίου αναπτύχθηκε στην περιοχή πλησίον του ναού του Αγ. Νικολάου στην είσοδο του οικισμού στα μέσα του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, ως αποτέλεσμα της μετεγκατάστασης των κατοίκων του προγενέστερου οικισμού της περιόδου της Ιπποτοκρατίας, ονομαζόμενου Βιλλανόβα.
0 νέος οικισμός δημιουργήθηκε με επανάχρηση οικοδομικού υλικού από τον παλαιότερο οικισμό και την εκτεταμένη χρήση πωρόλιθου από τα λατομεία που βρίσκονται στο ύψωμα Παραδεισίου κου οριοθετεί προς νότο τον οικισμό.
Τα κτήρια του οικισμού ακολούθησαν τον χαρακτηριστικό τύπο της λαϊκής αγροτικής κατοικίας της Δωδεκανήσου, δηλαδή του απλού ισόγειου μονόχωρου σε πλατυμέτωπη διάταξη, με λιτό, κυβικό σχήμα και κάλυψη με οριζόντιο δώμα από αργιλόχωμα. Η σχεδόν τετράγωνη κάτοψη των χώρων υποδιαιρείται από μεγάλο τοξωτό άνοιγμα -ενίοτε οξυκόρυφα- σε δύο χώρους, οι οποίοι διαθέτουν στις πλαϊνές πλευρές υπερυψωμένες ενότητες με σταθερό ξύλινο εξοπλισμό. Προς την πλευρά του δρόμου σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχει επιμήκης αυλή μικρού πλάτους με χαμηλές πεζούλες. Η επανάληψη αυτής της οικιστικής μονάδας σε συνεχές σύστημα, προσέδωσε την αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του οικισμού. Στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αι. εμφανίζονται επίσης διώροφα κτίσματα με νεοκλασικές επιρροές και χρήση δίρριχτης ή τετράρριχτης στέγης.
Η προβλεπόμενη από το σχέδιο πόλης κατεδάφιση των ιστορικών κτισμάτων της αναφερόμενης περιοχής, αφορά λοιπόν ένα ενιαίο πολεοδομικό σύνολο με κοινά ιστορικά, μορφολογικά και αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά. Εντός του οικιστικού πυρήνα βρίσκεται και το κτίσμα που αποτέλεσε την οικία του τοπικού ήρωα Παπαλουκά, ο οποίος φονεύθηκε κατά το αιματηρό Πάσχα του 1919 από τις ιταλικές κατοχικές αρχές, αλλά και ο λαδόμυλος της ίδιας οικογένειας, στο εσωτερικό του οποίου διατηρείται ακόμα μέρος του εξοπλισμού. Ο απλός εξάλλου τρόπος κατασκευής του κτηριακού ιστορικού αποθέματος καθιστά δυνατή την αντιμετώπιση των όποιων βλαβών, χωρίς να θίγονται τα μορφολογικά και κατασκευαστικά χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με το άρθρο 6 «Διακρίσεις ακινήτων μνημείων – Χαρακτηρισμός» αρ. 10, του αρχαιολογικού νόμου,
«Η κατεδάφιση νεότερων ακινήτων που είναι προγενέστερα των εκάστοτε εκατό τελευταίων ετών ή η εκτέλεση εργασιών για τις οποίες απαιτείται η έκδοση οικοδομικής άδειας, ακόμα και αν τα ακίνητα αυτά δεν έχουν χαρακτηρισθεί μνημεία, δεν επιτρέπεται χωρίς την έγκριση της Υπηρεσίας».
Στο πλαίσιο αυτό και καθώς η υπηρεσία μας προτίθεται να προχωρήσει άμεσα στην κήρυξη του παλαιού οικιστικού πυρήνα του 19ου αι. του Παραδεισίου, συμπεριλαμβανομένης της συγκεκριμένης ομάδας κτισμάτων προς κατεδάφιση, ως ιστορικού τόπου σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4858/2021, καμία εργασία ή κατεδάφιση δεν μπορεί να γίνει χωρίς την έγκριση της υπηρεσίας μας.
Παραμένουμε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε άλλη πληροφορία ή διευκρίνιση.
Ο αναπληρωτής
προϊστάμενος της Υπηρεσίας
Ντέλλας Γιώργος
Μόλις διάβασα για την επικείμενη κατεδάφιση είπα ” Ήμουν νιά και γέρασα . Αλλά η ελπίδα πεθαίνει τελευταία ” . Εφήμερη ήταν δλδ η χαρά που πήρα ; Που μπαίνω στο χωριό και με πιάνει κατάθλιψη,που ντρέπομαι πια να πω από που κατάγομαι,που από κάθε ταξίδι που επιστρέφω από το εξωτερικό με την είσοδο στο χωριό μου προσγειώνομαι ανώμαλα ; Αυτά τα κτίρια στοιχειώνουν το χωριό ,απειλούν την ασφάλεια και βρέθηκε κάποιος να εμποδίσει την κατεδάφιση τους με τι ; Με αυτά που διάβασα παραπάνω ; Σε ένα τόπο που βρίσκουν αρχαία και χτίζουν από πάνω; Όλα γύρω μας τα χαλάσματα εν δυνάμει είναι στοιχεία πολιτιστικής κληρονομιάς . Πως θα μπορούσαν άλλωστε να μην είναι όταν με λίγη φαντασία αναζωπυρωνουν τον τρόπο ζωής ανθρώπων άλλης εποχής . Αλλά να χάνουμε τα μέτρα και τα σταθμά και να βαφτίζουμε κάθε χάλατο πολιτιστική κληρονομιά σε βάρος των κατοίκων ολόκληρου του χωριού και της ασφάλεια τους ; Απορώ πισω από την αυτήν την απόφαση ποιοι έβαλαν πάλι το χεράκι τους .