Εντυπωσιακοί και περίτεχνοι ήταν και φέτος οι Επιτάφιοι στις εκκλησίες της Ρόδου. Την Μεγάλη Πέμπτη αμέσως μετά το πέρας της ακολουθίας των Παθών, δεκάδες πιστοί συμμετείχαν στον στολισμό των επιταφίων χρησιμοποιώντας πανέμορφα, πολύχρωμα και ευωδιαστά λουλούδια. Όπως πάντα, πολλές χιλιάδες λουλούδια προσφέρθηκαν για να στολίσουν τους Επιτάφιους, ως επί το πλείστον από τους ενορίτες αλλά και από οικογένειες.
Σε πολλές περιοχές της πόλεως Ρόδου αλλά και στα χωριά, πολύς κόσμος συγκεντρώθηκε στους ναούς, όπου παρέμειναν μέχρι και τα ξημερώματα. Η ατμόσφαιρα κατανυκτική και οι πιστοί προσέρχονταν για να προσκυνήσουν τους Επιτάφιους. Να σημειωθεί πως οι ναοί παρέμειναν ανοιχτοί όλη τη νύχτα από την Μεγάλη Πέμπτη προς την Μεγάλη Παρασκευή, που τιμούμε την ταφή του Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού.
Η «δ» και φέτος σε ένα διαφορετικό οδοιπορικό, πέρασε από όλους σχεδόν τους ιερούς ναούς της πόλεως Ρόδου, αποτύπωσε τους πανέμορφους επιτάφιους που δημιούργησαν οι πιστοί με ελπίδα και προσμονή για ένα καλύτερο αύριο. Πανέμορφα λουλούδια, όμορφα υφάσματα, κρύσταλλα, ξεχωριστά υλικά, μα πιο πολύ η πίστη και η αγάπη των πιστών, «έντυσαν» και φέτος τους επιτάφιους σε όλους τους ιερούς ναούς του νησιού στην πόλη και στα χωριά μας. Κάθε επιτάφιος έχει τη δική του χάρη, κάθε ένας είναι ξεχωριστός και ιδιαίτερος.
Κοιμητήριο – Ταξιάρχης
Ο στολισμός του Επιταφίου στον Ι.Ν. του Ταξιάρχη στο Κοιμητήριο Ρόδου ήταν προσφορά των οικογενειών των κ.κ. Κωνσταντίνου Σπανού, Ευστρατίου Σπανού και Ιωάννη Πάππου.
Τα λουλούδια ήταν ρόz με χρυσά φυλλώματα. Στον στολισμό πήραν μέρος οι: Αφροδίτη Νουαράκη, Κώστας Τρούμπας, Βασίλης Μανθέος, Ρένα Σπανού, Πόπη Μάλτα, Χριστίνα Πάχου, Ελευθερία Μαριοπούλου, Ευδοκία Χατζηνικήτα, Καλλιόπη Παπουτσή, Ιωάννης Πάχος και Κυριάκος Πάχος.
Επίσης μοιράστηκαν πάρα πολλά εδέσματα προσφορά του ζαχαροπλαστείου ‘Συμιακός’ αλλά και των κυριών που στόλισαν όλη νύχτα: γλυκά, μοσχοπούγκια, ασουρές, αμυγδαλωτά, άρτος και καραμέλες.
Άγιος Νεκτάριος (Ρόδος)
Ο στολισμός του Επιταφίου στον Ι.Ν. του Αγίου Νεκταρίου ήταν προσφορά του ανθοπωλείου “Ζέρμπερα”. Τα λουλούδια ήταν: ολλανδικό χρυσάνθεμο, ορχιδέα, γυψόφυλλο φτέρη εισαγωγής και μυριόκλαδο.
Στον στολισμό έλαβαν μέρος: Φωτεινή Μαγκαφά, Χρήστος Χατζημανέτας.
Άγιος Γεώργιος Άνω
Ο στολισμός του Επιταφίου στον Ι.Ν. του Αγίου Γεωργίου Άνω ήταν προσφορά των ενοριτών.
Στον στολισμό πήραν μέρος οι: Γιάννης Μισός, Τσαμπίκα Αμπελά και Αναστάσης Κεράτσης.
Άγιος Φανούριος
Ο στολισμός του Επιταφίου στον Άγιο Φανούριο έγινε από την Αναστασία Κυρίτση με επιμέλεια του εφημέριου πατέρα Μιχαήλ Κρητικού. Τα λουλούδια ήταν άσπρα και ροζ φυλλώματα και κρίνοι.
Άγιος Παντελεήμονας Π. Πόλη
Ο στολισμός του Επιταφίου στον Άγιο Παντελεήμονα ήταν προσφορά δύο οικογενειιών που ήθελαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους.
Τα λουλούδια ήταν από το ανθοπωλείο “Εντερφλάουερ”, με τριαντάφυλλα, λευκές ορχιδέες, χρυσάνθεμα και γυψόφυλλο.
Άγιος Δημήτρης (κοιμητήριο)
Στον Άγιο Δημήτρη (παλιό κοιμητήριο) τα λουλούδια ήταν προσφορά της οικογένειας Χατζηνικήτα. Ο στολισμός ήταν με χρυσάνθεμα και ορχιδέες.
Στον στολισμό πήραν μέρος οι: Ευδοκία Χατζηνικήτα, Ειρήνη Χατζηνικήτα, Ελευθερία Αναστασίου, Στέλλα Μπάρκα, Σέβα Παπασταματίου και Κυριακή Μπαρμπουλή.
Αγία Ειρήνη (Πανεπιστήμιο Αιγαίου)
Στην Αγία Ειρήνη χρησιμοποιήθηκαν για τον στολισμό του επιταφίου μωβ και άσπρες ορχιδέες, λευκά κρίνα, γυψόφυλλο και φυλλώματα. Τα άνθη ήταν δωρεά των Αναστασίου και Ιωάννας Κωνσταντάρου από το ανθοπωλείο των Κατερίνας και Μαίρης Χατζημανέττα.
Στον στολισμό και στη διατήρηση των εθίμων συνέβαλαν ο ενδοκρινολόγος Γεώργιος Γεωργάς, ο ξενοδόχος Χρήστος Παπακυριακού, ο Τσαμπίκος Κοζάς, οι Γεράσιμος και Φαίδρα Κοζά, οι οικογένειες Τσαμπίκου και Δέσποινας Γιώργαλλου, Γεωργίου-Στεργούλας Ελευθερίου, Νικολέτας Ελευθερίου.
Τον επιτάφιο στόλισαν υπό την επίβλεψη του εφημέριου, Κυριάκου Μανέττα και της πρεσβυτέρας Μαργαρίτας Παναγή-Μανέττα, οι κυρίες Τσαμπίκα Αραμπαζή, Αλεξία Κατσιμπράκη, Καλλιόπη Ζαχαριάδη, Τσαμπίκα Γρύλλη, Ματίνα Πατσουράκη, Μαρία Ψαρομπά, Κυριακή Κωνσταντάρου, Ρηγοπούλα Κωνσταντάρου, Μαίρη Κόντου Κωνσταντάρου, Κωνσταντίνα Τσάρπα, Χρυσάνθη Φωτίου και Ιωάννα Θεολόγου.
Στους πιστούς προσφέρθηκαν νηστίσιμα κεράσματα και το πατροπαράδοτο ρόφημα (κριμίζι).
Μητρόπολη
Στην Μητρόπολη τον επιτάφιο στόλισε το ανθοπωλείο “Λενακάκη”. Τα λουλούδια ήταν άσπρα και μωβ τριαντάφυλλα, ορχιδέες και γυψόφυλλο.
Αγία Αναστασία
Στην Αγία Αναστασία ο στολισμός έγινε υπό την επίβλεψη της εκκλησιαστικής επιτροπής και της Ανθούλας Βελιάδη. Τα λουλούδια ήταν ορχιδέες, τριαντάφυλλα και βιολέτες.
Ιερός Ναός Μεταμορφώσεως Σωτήρος Ιαλυσού
Τον επιτάφιο στόλισαν οι: Μαίρη Παπασταματίου, Σέβη Μίγκλη, Τσαμπίκα Αμπελιώτη, Κρίστα Χαραλαμπάκη, Άννα Κοτσάκη.
Για τον στολισμό χρησιμοποιήθηκαν λευκά και μωβ τριαντάφυλλα, λευκές ορχιδέες, γυψόφυλο και φυλλώματα. Τα άνθη ήταν δωρεά των ενοριτών/ενοριτισσών.
Ιερός Ναός Παναγίας Φανερωμένης (Ιξιά)
Στο στολισμό του επιταφίου συμμετείχαν οι Αναστασία Μαυροθαλασσίδη, Μαρία Γιακουμάτου, Στέλλα Βλαχάκη, Νίκος Ελευθεριάδης, Μοσχούλα Θεουλάκη, Παρασκευή Μαρτάκη, Μιχαλίτσα Σακάτη, Πόπη Σακάτη
Ιερός Ναός Αναλήψεως του Κυρίου (Ανάληψη)
Τον στολισμό του επιταφίου επιμελήθηκαν οι Ειρήνη Κέλλη, Ειρήνη Σκουρμαλά, Σταματία Ζαράκη, Δικαία Πανόγλου, Νεκταρία Παναγιά, Διαμάντω Αποστολίδη, Εμμανουέλα Μαντικού, Δικαία Πανόγλου.
Χρησιμοποιήθηκαν για τον στολισμό λευκές ορχιδέες, μωβ αθάνατα, γυψόφυλλο και κούμαρα.
Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννη
Στο στολισμό του Επιταφίου συμμετείχαν οι Αναστασία, Στυλιανή, Ευτυχία και Φιλιώ Ξεπαπαδάκη, Βασιλική Κρητικού και Μαρία Κρητικού.
Χρησιμοποιήθηκαν για τον στολισμό ροζ τριαντάφυλλα, λευκές ορχιδέες, σιμπίντιουμ και γυψόφυλλο.
Ιερός Ναός Αγίων Αναργύρων
Οι γυναίκες της ενορίας του Ιερού Ναού Αγίων Αναργύρων, επιμελήθηκαν τον στολισμό του επιταφίου μαζί με το ανθοπωλείο «Γαρδένια».
Τριαντάφυλλα λευκά, μωβ ορχιδέες και διάφορα φυλλώματα χρησιμοποιήθηκαν για τον στολισμό.
Ιερός Ναός Εισοδίων της Θεοτόκου-Νιοχώρι
Στον Ιερό Ναό Εισοδίων της Θεοτόκου στο Νιοχώρι ανέλαβε τον στολισμό το ανθοπωλείο “Νάρκισσος”. Χρησιμοποιήθηκαν κόκκινα τριαντάφυλλα, λευκές ορχιδέες, γυψόφυλλα και περίτεχνοι σταυροί σε τρισδιάστατη εκτύπωση.
Ιερός Ναός Ευαγγελισμού της Θεοτόκου
Οι Νίκος Γεωργιάδης, Φωτεινή Γεωργιάδη, Μάρκος Παγώνης και Βίκυ Σιάφλα επιμελήθηκαν τον στολισμό του επιταφίου χρησιμοποιώντας λευκές ορχιδέες και φυλλώματα.
Αγία Σκέπη
Τον στολισμό του επιταφίου ανέλαβε το ανθοπωλείο “Λενακάκη”. Χρησιμοποιήθηκαν λευκά και ροζ τριαντάφυλλα, λευκές ορχιδέες, γυψόφυλλα και φυλλώματα.
Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου στο Ροδίνι
Τον επιτάφιο στόλισαν η Μαρουλία Σαββατιανού, η Ειρήνη Κετσέ και η κα Κατερίνα. Επιλέχθηκαν για τον στολισμό τριαντάφυλλα κόκκινα, ζέρμπερες κόκκινες, λίλιουμ, γαρύφαλλα, άσπρα, κόκκινα και μωβ, γυψόφυλλα και πρασινάδες.
Αγία Παρασκευή, Ιαλυσός
Τον στολισμό ανέλαβε το ανθοπωλείο “Αράλια”. Χρησιμοποιήθηκαν μωβ και λευκές ορχιδέες, σομόν τριαντάφυλλα, ροζ λίλιουμ και φυλλώματα.
Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ιαλυσού
Το ανθοπωλείο “Αράλια” ανέλαβε το στολισμό του επιταφίου, ενώ συμμετείχαν και οι Κούλα Μπαρδακά, Κατερίνα Τούμπα, Αργυρώ Αρναουτάκη. Το Σώμα του Χριστού, φρόντισε η κυρία Αναστασία Μαστροβασίλη.
Για το στολισμό του επιταφίου χρησιμοποιήθηκαν λευκές και μωβ ορχιδέες, τριαντάφυλλα σωμόν και λευκά, ανθούρια, γυψόφυλλα και φυλλώματα.
Ιερός Ναός Παναγίας Καθολικής Κρεμαστής
Στην Κρεμαστή, τους σταυρούς του επιταφίου στόλισαν οι οικογένειες των Μιχάλη Σοκορέλου, Κώστα Δράκου και Κατερίνας Καρδούλια με την επιμέλεια του Νίκου Στεργενάκη. Τον υπόλοιπο στολισμό επιμελήθηκε το ανθοπωλείο “Αράλια”. Επιλέχθηκαν για τον στολισμό μωβ και λευκές ορχιδέες, ροζ λίλιουμ, γυψόφυλλο και φυλλώματα.
Ο στολισμός του Επιταφίου στον Αρχάγγελο
Ο επιτάφιος στον Αρχάγγελο στολίζεται το πρωί στις 8 της μεγάλης Παρασκευής και τελειώνει στις 1 το μεσημέρι, οπότε αρχίζει η ακολουθία των μεγάλων ωρών και της αποκαθήλωσης. Τηρείται πιστά η παράδοση της εκκλησίας στον Αρχάγγελο, καθώς η σταύρωση του Χριστού έγινε στις 9 το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής και κατέληξε στις 3 το απόγευμα (την ένατη ώρα).
Προηγούνται σύμφωνα με το έθιμο οι άντρες στο στόλισμα του επιταφίου. Με σφιχτοκέφαλα (λεβάντα) και δεντρολίβανο στολίζουν το κουβούκλιο του επιταφίου και ακολουθούν οι γυναίκες για τον τελικό διάκοσμο.
Τις πρώτες πρωινές ώρες του μεγάλου Σαββάτου γίνεται η έξοδος του επιταφίου που σχετίζεται με την θεόσωμο ταφή του.
Μόνο μια φορά απαγορεύτηκε η έξοδος του επιταφίου κατά το έτος 1926 από τους Ιταλούς κατακτητές οι οποίοι εδέχθησαν σωματική βία από τους προγόνους μας Αρχαγγελίτες με αποτέλεσμα να μην μπορέσει να γίνει η επιθυμία τους πράξη. Εκτοτε γίνεται η έξοδος του επιταφίου στις 04:30 το πρωί του μεγάλου Σαββάτου σε ολόκληρο τον οικισμό του Αρχαγγέλου. Όλοι παραμένουν ξάγρυπνοι για να ζήσουν το τελετουργικό.
Οι νέοι του Αρχαγγέλου αναβιώνουν το έθιμο και συνεχίζουν πιστά να ζουν το θείο δράμα και να προσδοκούν την Ανάσταση συμμετέχοντας σε όλα τα έθιμα της μεγάλης εβδομάδας, για αυτό και θεωρείται η …γιορτή των Νέων.
Μαλώνα
Το στόλισμα του Επιταφίου στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Μαλώνας έγινε χθες το πρωί, υπό την επίβλεψη του Αναστασίου Κούκουλα και τη συμμετοχή των κυριών Τουλής Τσάτσου, Γεωργίας Σαρρή, Ανθής Καραγιάννη, Ειρήνης Τοτουλίδη, Μαρίας Μαχραμά – Κιέκα, Γεωργίας Αταλιώτη, Χρυσάνθης Αγγιού, Φιφής Χατζημανώλη και Φλώρας Πετρά.
Χρησιμοποιήθηκαν λουλούδια που έφεραν νοικοκυρές από τα σπίτια τους καθώς και ποικιλία από τα θερμοκήπια του Μανώλη Χατζημανώλη μεταξύ των άλλων τριαντάφυλλα, γαρύφαλλα, βιολέτες και κρίνοι.
Μάσαρη
Ο Επιτάφιος στο χωριό των Μασάρων “ντύνεται” από τα ξημερώματα της Μεγάλης Παρασκευής και φέτος στολίστηκε με διάφορα λουλούδια. Βασικό είναι το γαρύφαλλο σε χρώμα λευκό και σε διάφορες αποχρώσεις. Επίσης υπάρχει άσπρο χρυσάνθεμο, λευκές και μοβ ορχιδέες στην καμάρα, πρασινάδα στην κορυφή και τα χαρακτηριστικά στεφάνια από ανθούς πορτοκαλιάς στον Σταυρό.
Τον Επιτάφιο στόλισαν μικροί και μεγάλοι του χωριού, άντρες και γυναίκες υπό την καθοδήγηση των Παπανικόλα Σταμάτη, Κατσουρού Τσαμπίκας & Μουδάτσου Ειρήνης που αναπληρώνουν τον αείμνηστο Βασίλειο Κουρζάκη.
