Επιμόρφωση για τον τρόπο διδασκαλίας των θρησκευτικών, χωρίς να έχει αποφασιστεί αν θα είναι προαιρετικό ή υποχρεωτικό μάθημα
Στα θρανία για να «μάθουν» το νέο μοντέλο διδασκαλίας των Θρησκευτικών άρχισαν να κάθονται από την περασμένη εβδομάδα 3.000 θεολόγοι σε όλη τη χώρα, οι οποίοι κλήθηκαν από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) σε υποχρεωτική επιμόρφωση.
Η εντολή του υπουργείου Παιδείας που μετέφεραν οι επιμορφωτές στους θεολόγους και στους καθηγητές άλλων ειδικοτήτων που διδάσκουν το μάθημα αυτό ήταν η εξής:
¢ Το μάθημα των Θρησκευτικών θα είναι ένα μάθημα με ορθόδοξο άξονα αλλά εκσυγχρονίζεται, αποκτά ανοίγματα στα κοινωνικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα των μαθητών. Η ορθοδοξία δηλαδή μπαίνει δίπλα και απέναντι με τις άλλες χριστιανικές θρησκευτικές παραδόσεις. Συζητάει και συνδιαλέγεται μαζί τους.
¢ Στο μάθημα εισάγονται νέες εκπαιδευτικές μέθοδοι. Καταργείται ο τρόπος της «μετωπικής» διδασκαλίας και αντικαθίσταται με το μοντέλο της διδακτικής μέσω της έρευνας.
¢ Η διδασκαλία θα γίνεται με τη χρήση νέων τεχνικών μάθησης, με έμφαση στη βιωματική και διερευνητική προσέγγιση.
¢ Η προσέγγιση των θεμάτων αλλάζει ριζικά, καθώς οι μαθητές δεν θα παίρνουν «μασημένη τροφή» αλλά θα καλούνται να ερευνήσουν τα πάντα, με στόχο την καλύτερη κατανόηση της ύλης.
Το κρίσιμο ερώτημα
Το πιο κρίσιμο σημείο, αυτό για το οποίο το υπουργείο Παιδείας δεν έχει καταλήξει ακόμη, είναι αν το μάθημα των Θρησκευτικών θα έχει υποχρεωτικό ή προαιρετικό χαρακτήρα.
Υπέρ της προαιρετικότητας του μαθήματος με τη σημερινή του μορφή είχε ταχθεί ως γνωστόν ο τέως υπουργός Παιδείας κ. Νίκος Φίλης. Ο κ. Φίλης έχει ταχθεί με καθαρό λόγο υπέρ της αναμόρφωσης του μαθήματος ως προϋπόθεση για να παραμείνει υποχρεωτική η διδασκαλία του σε όλους τους μαθητές. Σε αντίθετη περίπτωση, είχε πει, αυτό θα μετατραπεί σε προαιρετικό.
Αυτά έλεγε ο κ. Φίλης. Επειδή όμως ο υπουργός Παιδείας άλλαξε, εξαιτίας αυτής της αντιπαράθεσής του με την Εκκλησία που πήρε μέγιστες πολιτικές διαστάσεις, το ευαίσθητο αυτό σημείο παραμένει μέχρι σήμερα ανοιχτό και επαφίεται πλέον στην κρίση του κ. Γαβρόγλου να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά, και μάλιστα χωρίς να κάψει κανέναν.
Με βάση τον σχεδιασμό που έχει κάνει το ΙΕΠ για τη νέα προσέγγιση στη διδασκαλία των Θρησκευτικών, έχει διαμορφωθεί ένα πρόγραμμα σπουδών το οποίο έχει επίκεντρο τη θρησκευτική παράδοση του τόπου, την παράδοση της ορθόδοξης χριστιανικής Εκκλησίας όπως αυτή αποτυπώνεται στη ζωή και στα μνημεία του πολιτισμού του.
Οι στόχοι του μαθήματος
Οπως είπαν στο «Βήμα της Κυριακής» επιμορφωτές που κλήθηκαν να μεταφέρουν στους θεολόγους τις ανάγκες του αναμορφωμένου προγράμματος σπουδών, το μάθημα των Θρησκευτικών θα είναι ένα μάθημα που θα υπερβαίνει την κατήχηση και την ομολογιακή ταυτολογία. Το μάθημα θα πρέπει πλέον να υπηρετεί τους εξής στόχους:
1 Κάθε μαθητής, ανεξαρτήτως της θρησκευτικής του ταυτότητας, οφείλει να γνωρίζει τη θρησκευτική παράδοση του τόπου καταγωγής αλλά και της μόνιμης διαμονής του. Αυτή είναι η πρώτη και βασική αρχή του μαθήματος.
2 Κάθε μαθητής είναι αναγκαίο να γνωρίζει τις μεγάλες χριστιανικές παραδόσεις που συναντώνται στην Ευρώπη και γενικότερα στον κόσμο, εκτός της Ορθοδοξίας, όπως ο ρωμαιοκαθολικισμός και ο προτεσταντισμός με τις βασικές του ομολογίες.
3 Η διδασκαλία του μαθήματος θα περιλαμβάνει στοιχεία από τα μεγάλα θρησκεύματα και ιδίως όσα ενδιαφέρουν την ελληνική κοινωνία περισσότερο, δηλαδή τις μονοθεϊστικές παραδόσεις του ιουδαϊσμού και του ισλάμ, καθώς και άλλες θρησκείες που κατά τόπους ή κατά περίπτωση κρίνεται ότι παρουσιάζουν σήμερα αυξημένο ενδιαφέρον.
4 Η ορθόδοξη χριστιανική διδασκαλία καταλαμβάνει μεγάλο κομμάτι στο νέο πρόγραμμα σπουδών, καθώς κρίθηκε ότι δεν μπορεί σε ένα ελληνικό σχολείο να μην είναι κεντρικός ο λόγος της ορθόδοξης θεολογίας και παράδοσης.
Το νέο πρόγραμμα σπουδών για το μάθημα των Θρησκευτικών κινείται πάνω σε νέο μαθησιακό μοντέλο, που περιλαμβάνει μια πολυεπίπεδη πρόταση θρησκευτικής αγωγής η οποία οφείλει να ανταποκρίνεται στο σήμερα και στις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας. Στο επίκεντρο της πρότασης μπορεί μεν να βρίσκεται η ορθόδοξη παράδοση, αλλά αυτή διαφοροποιείται από την κατήχηση, που είναι καθαρά έργο της Εκκλησίας.
Το νέο πρόγραμμα σπουδών και τα βιβλία
Οι μεγάλες αλλαγές στο μάθημα των Θρησκευτικών αφορούν κυρίως τους τρόπους και τις τεχνικές διδασκαλίας, όχι το περιεχόμενό του. Η προσέγγιση των θεμάτων αλλάζει ριζικά, καθώς ο καθηγητής θα καλεί τον μαθητή να ερευνήσει το θέμα που πραγματεύεται κάθε φορά το μάθημα ώστε να το κατανοήσει μέσα από τη δική του προσωπική έρευνα.
Τα σημερινά βιβλία των Θρησκευτικών της Γ’ και της Δ’ Δημοτικού έχουν κατηχητικό τόνο. Οσο για τα βιβλία των τριών τάξεων του Γυμνασίου, αυτά δεν περιλαμβάνουν καμία αναφορά σε άλλα θρησκεύματα.
Πώς είναι λοιπόν δυνατόν, αναρωτιέται το υπουργείο Παιδείας, να φτάνει ο μαθητής στο Λύκειο και να συναντά εκείνη τη στιγμή, στα βιβλία των Θρησκευτικών, κάποια κεφάλαια για άλλες θρησκείες, όταν από την Α’ τάξη του Δημοτικού έχει στο διπλανό του θρανίο κάποιο παιδί με άλλον θρησκευτικό προσανατολισμό;
Τα νέα προγράμματα σπουδών θα μπουν για να δοκιμαστούν εφέτος στο σχολείο. Αλλωστε ούτε ο χρόνος επιτρέπει τη δυνατότητα συγγραφής νέων βιβλίων. Γι’ αυτό τα εγχειρίδια που θα μπουν στα σχολεία από τον Σεπτέμβριο του 2017 για το μάθημα των Θρησκευτικών θα έχουν χαρακτήρα φακέλου. Θα περιλαμβάνουν όλα τα υλικά που ανταποκρίνονται στον κορμό των καινούργιων προγραμμάτων σπουδών. Δηλαδή, πηγές, κείμενα αναφοράς, παραδείγματα βιωματικά, υλικό της θεολογικής επιστήμης και της ορθόδοξης παράδοσης, καθώς και ασκήσεις – ερωτήσεις για τους μαθητές σχετικά με τη διοργάνωση του μαθήματος. Ο φάκελος θα περιέχει πολύ μεγάλη χρήση υλικού, εικόνας, λογοτεχνικών αναφορών, παραδόσεων, πολιτισμικών δεδομένων.
Αυτό που θέλουν να πετύχουν τα νέα προγράμματα σπουδών για το μάθημα των Θρησκευτικών είναι να οδηγήσουν τα παιδιά από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού, ώστε να διαμορφώσουν στάση αποδοχής και σεβασμού προς τον κάθε διαφορετικό συμμαθητή τους, θρησκευτικά ή πολιτισμικά. Μόνο τότε θα μπορέσει να διαχειριστεί το παιδί ομαλά τη συμβίωση μαζί του ώστε να καταπολεμηθούν ο φανατισμός, η μισαλλοδοξία και η επιθετικότητα.
BHMA
