Αποφασισμένο δείχνει το Ταμείο να μην κάνει ξανά τα «στραβά μάτια» στο θέμα του χρέους. Η έκθεση σοκ για το χρέος και τα μεγάλα διλήμματα που θέτει στην Ευρώπη. Το «βέτο» της Μέρκελ για το ρόλο του ΔΝΤ και το δίλημμα του γερμανικού μπλοκ.
Το πιο ισχυρό σήμα ότι μπορεί να αποχωρήσει από το νέο ελληνικό πρόγραμμα έστειλε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, υποστηρίζοντας σε εμπιστευτική ανάλυση ότι το χρέος της χώρας είναι εκτός ελέγχου και οι στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα δεν μπορούν να επιτευχθούν.
Σε ένα ενημερωτικό σημείωμα τριών σελίδων, που στάλθηκε στις αρχές της Ε.Ε. το Σαββατοκύριακο και είναι στα χέρια των Financial Times, το ΔΝΤ αναφέρει πως η πρόσφατη αναταραχή στην ελληνική οικονομία θα οδηγούσε το χρέος κοντά στο 200% του ΑΕΠ τα επόμενα δύο χρόνια. Στο ξεκίνημα της κρίσης της ευρωζώνης, το χρέος της Ελλάδας βρισκόταν στο 127% του ΑΕΠ.
Το ενημερωτικό σημείωμα υποστηρίζει ότι μόνο μέσω μιας μεγάλης ελάφρυνσης του χρέους –στην οποία αντιτίθενται σθεναρά αξιωματούχοι της ευρωζώνης – θα μπορούσε η Ελλάδα να δει το χρέος της να υποχωρεί σε επίπεδα που θα της επέτρεπαν να επιστρέψει στις αγορές.
«Το χρέος της Ελλάδας μπορεί να γίνει βιώσιμο μόνο μέσω ελάφρυνσης του χρέους που πηγαίνει πολύ πέρα από ότι ήταν διατεθειμένη να εξετάσει ως τώρα η Ευρώπη» αναφέρεται στο σημείωμα.
Με βάση το καταστατικό του, το ΔΝΤ δεν μπορεί να λάβει μέρος στην διάσωση μιας χώρας αν το χρέος της δεν θεωρείται βιώσιμο και δεν υπάρχει η προοπτική να επιστρέψει στις αγορές ομολόγων για χρηματοδότηση. Το Ταμείο χαλάρωσε τους κανονισμούς για να συμμετάσχει στις προηγούμενες ελληνικές διασώσεις, αλλά η έκθεση καταδεικνύει ότι αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί.
Η συμμετοχή του ΔΝΤ στην διάσωση της Ελλάδας ήταν σημαντική για το γερμανικό μπλοκ των σκληροπυρηνικών της ευρωζώνης που πιστεύουν ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δεν είναι αρκετά αυστηρή στις αξιολογήσεις της. Το ζήτημα αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα σημεία αδιεξόδου στις διαπραγματεύσεις ανάμεσα στον Έλληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και την Γερμανίδα καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ, αυτό το Σαββατοκύριακο, με τον κ. Τσίπρα να αρνείται να αποδεχθεί την συμμετοχή του ΔΝΤ σε μια νέα διάσωση.
Σύμφωνα με αξιωματούχους της Ε.Ε., η κ. Μέρκελ ήταν ανυποχώρητη, λέγοντας στον Έλληνα πρωθυπουργό ότι δεν θα υπάρξει διάσωση – και άρα θα φύγει η χώρα από την ευρωζώνη – χωρίς ένα επίσημο αίτημα για την συμμετοχή του ΔΝΤ στο νέο πρόγραμμα. Η τελική συμφωνία αναφέρει «ότι η Ελλάδα θα ζητήσει την διαρκή στήριξη του ΔΝΤ» μόλις λήξει το τρέχον πρόγραμμα με το Ταμείο.
Αν το ΔΝΤ αποχωρούσε από το ελληνικό πρόγραμμα, θα προκαλούσε σημαντικά πολιτικά και οικονομικά προβλήματα στο Βερολίνο και τους άλλους πιστωτές της ευρωζώνης. Γερμανοί πολιτικοί έχουν τονίσει ότι χωρίς την έγκριση του ΔΝΤ θα δυσκολεύονταν να κερδίσουν το πράσινο φως για μια νέα διάσωση από την γερμανική Βουλή. Οι Γερμανοί βουλευτές πρέπει να εγκρίνουν τόσο την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων και τους τελικούς όρους της τρίτης συμφωνίας.
Επιπρόσθετα, ένας αξιωματούχος της Ε.Ε. ανέφερε ότι από τα 86 δισ. ευρώ των χρηματοδοτικών αναγκών της Ελλάδας, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) – το Ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης ύψους 500 δισ. ευρώ – αναμένεται να βάλει μόνο τα 40 με 50 δισ. ευρώ. Το τρέχουν πρόγραμμα του ΔΝΤ, το οποίο έχει ακόμα 16,4 δισ. ευρώ αδιάθετων πόρων και λήγει τον Μάρτιο του 2016, αναμένεται να καλύψει ένα μέρος του κενού, ενώ αξιωματούχοι της ευρωζώνης περιμένουν ότι θα υπάρξει συνεισφορά και από ένα ακόμα πρόγραμμα του ΔΝΤ.
Οποιοδήποτε έλλειμμα θα πρέπει να καλυφθεί είτε από τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις – τα οποία επανειλημμένα ήταν χαμηλότερα από τους στόχους – είτε από χρηματοδότηση από τις αγορές, η οποία έχει διακοπεί από τότε που ανέβηκε ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία τον Ιανουάριο και που με βάση το ενημερωτικό σημείωμα του ΔΝΤ δύσκολα θα επιτευχθεί.
«Η Ελλάδα δεν μπορεί να επιστρέψει στις αγορές σύντομα με επιτόκια που δεν μπορεί να αντέξει με μια μεσοπρόθεσμη προοπτική» γράφει το ΔΝΤ.
Με βάση τους όρους συμμετοχής του ΔΝΤ στο δεύτερο πακέτο διάσωσης για την Ελλάδα, αξιωματούχοι της ευρωζώνης είχαν συμφωνήσει ότι θα λάβουν μέτρα για να διασφαλιστεί ότι το χρέος της Αθήνας θα κινηθεί «σημαντικά χαμηλότερα» από το 110% του ΑΕΠ μέχρι το 2022. Το νέο ενημερωτικό σημείωμα του ΔΝΤ αναφέρει ότι τώρα το χρέος προβλέπεται να ανέλθει στο 170% έως το 2022.
Επιπλέον προσθέτει ότι η χρηματοδότηση σε ένα νέο πρόγραμμα θα αύξανε τόσο πολύ τα επίπεδα χρηματοδότησης για την Ελλάδα που θα ξεπερνούσαν το 15% του ΑΕΠ που θεωρείται ότι είναι το ασφαλές ταβάνι σύμφωνα με τους κανόνες του ΔΝΤ, και θα συνέχιζαν να αυξάνονται (οι χρηματοδοτικές ανάγκες) μακροπρόθεσμα.
Ο κ. Τσίπρας για καιρό επιχειρηματολογούσε υπέρ της ελάφρυνσης του χρέους. Στη συμφωνία διάσωσης της Δευτέρας, οι ηγέτες της Ευρωζώνης συμφώνησαν ότι θα εξετάσουν το συγκεκριμένο θέμα μόνο όταν ολοκληρωθεί για την Ελλάδα η πρώτη αξιολόγηση του προγράμματος, η οποία είναι απίθανο να συμβεί μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους.
Ακόμα και τότε, οι ηγέτες της Ε.Ε. έχουν προτείνει την επιμήκυνση στη λήξη των δανείων διάσωσης της ευρωζώνης αντί για τις διαγραφές χρέους, οι οποίες σύμφωνα με το Βερολίνο είναι κατά της νομοθεσίας της Ε.Ε.
Αλλά το ενημερωτικό σημείωμα του ΔΝΤ υποστηρίζει ότι οι ηγέτες της ευρωζώνης χρειάζεται να εξετάσουν το συγκεκριμένο ζήτημα πιο άμεσα και σε ποσότητες μεγαλύτερες από αυτές που είχαν τεθεί υπό εξέταση.
Μεταξύ των επιλογών που πρότεινε ήταν μια «πολύ δραματική επέκταση» των σχεδίων αποπληρωμής με μια «περίοδο χάριτος» 30 επιπλέον ετών «για το σύνολο του ευρωπαϊκού χρέους»- το οποίο σημαίνει ότι η Ελλάδα δε θα κάνει καμιά πληρωμή τόκων ή χρέους στα δάνεια της ευρωζώνης έως το 2053. Ήδη υπήρχε περίοδος χάριτος έως το 2023.
Εναλλακτικά, οι πιστωτές της ευρωζώνης θα πρέπει να κάνουν «ετήσιες μεταφορές στον ελληνικό προϋπολογισμό» – δηλαδή επιχορηγήσεις της ευρωζώνης στην Αθήνα ή «βαθύ εμπροσθοβαρές κούρεμα», σύμφωνα με το ΔΝΤ.
