Με του Αιγαίου τα χρώματα

«Κάλλιο να σου βγει το μάτι, παρά το όνομα» λέει ο σοφός λαός και η αλήθεια είναι πως το νησί αυτό της Δωδεκανήσου είχε συνδέσει στο παρελθόν το όνομά του με όχι και τόσο ευχάριστες καταστάσεις και γεγονότα.

Η Λέρος βρίσκεται ανάμεσα στην Πάτμο και στην Κάλυμνο και είναι μία από τις δώδεκα στεριές του νησιώτικου συμπλέγματος της Δωδεκανήσου, ένα απ’ τα σκαλοπάτια γης στα ανατολικά του Αιγαίου που το πέλαγος προίκισε με τις κρυφές του χάρες.

Η ενδοχώρα της σπαρμένη με γήλοφους ξεχωρίζει για το ομαλό γεωμορφολογικό της ανάγλυφο που της προσδίδει μια ηρεμία πρωτόγνωρη.

Οι ακτές είναι δαντελωτές με δεκάδες μικρούς και μεγαλύτερους κόλπους που στολίζουν άφθονα μικρονήσια. Διαθέτει λαχταριστές παραλίες, χωριά που καταφέρνουν ακόμη και διατηρούν αλώβητη την αυθεντική τους γοητεία, τόπους ανόθευτους που θα ξυπνήσουν τον «μικρό εξερευνητή» που κρύβει ο καθένας μας μέσα του.

Σημαντικές είναι οι τουριστικές υποδομές που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια, όμως οι τιμές διατηρούνται, σε αντίθεση με άλλα πιο «ιλουστρασιόν» νησιά του Αιγαίου, σε λογικά πλαίσια.

Αν θέλεις να γνωρίσεις πραγματικά τη Λέρο και να εξερευνήσεις ακτές και ενδοχώρα, το μεταφορικό μέσον είναι απαραίτητο.

Αν δεν μπορείς να επωμιστείς τα ομολογουμένως υψηλά ναύλα θα πρέπει να νοικιάσεις ένα αυτοκίνητο για 2-3 μέρες (οι τιμές κυμαίνονται ανάμεσα σε 30-35 ευρώ την ημέρα) και να «γράψεις» αρκετά χιλιόμετρα στο κοντέρ, ώστε να πας και σε μέρη όπου δεν πάει η τοπική συγκοινωνία.

Από το Λακκί στην Αγία Μαρίνα

Το Λακκί είναι το κεντρικό λιμάνι του νησιού και το σημείο όπου θα σας αφήσει το πλοίο.

Θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα και ασφαλέστερα φυσικά λιμάνια της Μεσογείου και δικαιολογημένα οι Ιταλοί το προόριζαν για τον ναύσταθμου του στόλου τους στην ανατολική Μεσόγειο.

Το αποτύπωμα των Λατίνων εδώ στο Λακκί το συναντάς έντονα στα μεγαλόπρεπα κτίρια και στους φαρδείς δρόμους με την υποδειγματική ρυμοτομία.

Στον ευρύχωρο κόλπο βρίσκονται και δύο από τις καλύτερες παραλίες του νησιού, το Κουκούλι και οι Μερικιές.

Επίσης σημαντικό αξιοθέατο είναι ο ναός του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου (11ος αι.), ένα σπουδαίο βυζαντινό μνημείο μεγάλης συναισθηματικής αξίας για τους ντόπιους, με σπάνιας αξίας ψηφιδωτά. Θα τη βρείτε στον δρόμο για Γούρνα.

Καλό το Λακκί, όμως αναμφίβολα την παράσταση κλέβει η Αγία Μαρίνα, το δεύτερο λιμάνι του νησιού και σημερινή πρωτεύουσα. Τα δυο λιμάνια συνδέονται μεταξύ τους με ένα στενάχωρο και πολυσύχναστο δρόμο που χρειάζεται προσοχή.

Η νησιώτικη πολιτεία αποτελεί μαζί με τον Πλάτανο ένα ενιαίο οικιστικό σύνολο που, καθώς ξεδιπλώνει τις νησιωτικές γειτονιές του, αγκαλιάζει τον λόφο Απιτύκι όπου βρίσκεται το μεσαιωνικό κάστρο.

Νότια του κάστρου ξεδιπλώνει την αξιοποιημένη ακτή του το γραφικό Παντέλι με τις ψαροταβέρνες και τα καΐκια του και σε απόσταση αναπνοής η παραλία Βρωμόλιθος.

Μετά το μικροσκοπικό λιμάνι της Αγίας Μαρίνας, με κατεύθυνση βορειοδυτική, αφού απολαύσουμε το θέαμα του ανεμόμυλου που είναι χτισμένος πάνω σε βράχο, μέσα στη θάλασσα, θα βρεθούμε στις παραλιακές γειτονιές Κριθώνι και Αλιντα οι οποίες μοιράζονται την αγκαλιά του ίδιου κόλπου.

Αυτή είναι και η πιο αξιοποιημένη περιοχή του νησιού. Στο Κριθώνι θα επισκεφτείτε το «Πατριαρχείο», ένα νεοκλασικό αρχοντικό, την εκκλησιά του Αγ. Σωφρονίου, ενώ στα Αλιντα τον πύργο Μπελένη που σήμερα στεγάζει το Λαογραφικό Μουσείο.

Στην Αγία Μαρίνα -στον δρόμο που συνδέει το λιμάνι με τον Πλάτανο- θα βρείτε το Αρχαιολογικό Μουσείο. Εδώ εκτίθενται ευρήματα διαφόρων ιστορικών περιόδων από ανασκαφές, όπως μαρμάρινες επιγραφές, ψηφιδωτά, νομίσματα και αγγεία.

Το κάστρο της Αγίας Μαρίνας

Από τις επάλξεις του μεσαιωνικού κάστρου που δεσπόζει στον λόφο Απιτύκι θα ατενίσετε την ομορφότερη θέα στο νησί, αλλά και θα απολαύσετε το υπέροχο ηλιοβασίλεμα.

Μέχρι εδώ φτάνει ο ασφάλτινος δρόμος, αλλά μπορείτε να ανεβείτε και από ανηφορικό μονοπάτι με 500 σκαλιά.

Τα πρώτα οχυρωματικά έργα ξεκίνησαν τον 7ο μ.Χ. αιώνα από τους Βυζαντινούς. Το κάστρο όμως βρέθηκε στις δόξες του επί των Ιπποτών του Τάγματος του Αγ. Ιωάννη της Ρόδου. Φυσικά όπως κάθε κάστρο έχει να διηγηθεί πολλές ιστορίες…

Η πιο ενδιαφέρουσα είναι αυτή της μεγάλης πολιορκίας του 1506 από τον πειρατή Αλί Γκαμάλ.

Οι νησιώτες άντρες και γυναίκες για να παραπλανήσουν τους πειρατές ντύθηκαν ιππότες και βγήκαν στις επάλξεις. Βλέποντας το πλήθος των υπερασπιστών του κάστρου, οι εισβολείς δεν επιχείρησαν την τελική επίθεση, τα μάζεψαν και έφυγαν άπρακτοι από το νησί.

Εδώ βρίσκεται και η Παναγιά του Κάστρου που χτίστηκε το 1669. Τον Δεκαπενταύγουστο γίνεται η περιφορά της χρυσοσκάλιστης εικόνας (θεωρείται έργο του Ευαγγελιστή Λουκά) στις χορταριασμένες πολεμίστρες.

Στην είσοδο του κάστρου, πλάι στον ναό της Παναγιάς, λειτουργεί αξιόλογο Εκκλησιαστικό Μουσείο.

Στις τέσσερεις αίθουσές του εκτίθενται σπάνιες εικόνες, βαρύτιμα σκεύη, βιβλία, άμφια, χειρόγραφα κ.ά. Είναι ανοιχτό καθημερινά.

«Επιχείρηση Ταϊφούν» και η Μάχη της Λέρου

Τον Σεπτέμβριο του 1943, όταν η Ιταλία συνθηκολόγησε και πέρασε στο πλευρό των Συμμάχων, οι διαταγές του Χίτλερ προς το γερμανικό επιτελείο ήταν σαφείς και απαιτούσαν πάση θυσία την ανακατάληψη των νησιών.

Ετσι ξεκίνησε «η Επιχείρηση Ταϊφούν». Στις 26 Σεπτεμβρίου 25 γερμανικά Στούκας βυθίζουν στο Λακκί το θρυλικό ελληνικό αντιτορπιλικό «Βασίλισσα Ολγα», το οποίο υπαγόταν στον αγγλικό στόλο της Μεσογείου.

Ακολουθούν 50 ημέρες ανηλεών βομβαρδισμών στρατηγικών σημείων και τελικά απόβαση των ναζιστικών στρατευμάτων, που οδήγησε στις 16 Νοεμβρίου του 1943 στην κατάληψη της Λέρου.

Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ γραφεί στα απομνημονεύματά του: «Η απώλεια της Λέρου εκμηδένιζε προσωρινώς όλες τις ελπίδες μας στο Αιγαίο Πέλαγος».

Οι μάχες αυτές, που διήρκεσαν πέντε μέρες και θεωρούνται από τις σκληρότερες στη Νότια Ευρώπη, έδωσαν την έμπνευση στον Σκοτσέζο συγγραφέα Alistair MacLean να γράψει το βιβλίο «Τα κανόνια του Ναβαρόνε» που αργότερα έγινε μεγάλη κινηματογραφική επιτυχία με τους ηθοποιούς Γκρέγκορι Πεκ, Ντέιβιντ Νίβεν, Αντονι Κουίν και Αντονι Κουέιλ.

Στο Λακκί βρίσκεται το μνημείο των νεκρών ναυτικών του ελληνικού πολεμικού πλοίου «Βασίλισσα Ολγα».

Τα ιταλικά τσιμεντένια οχυρά και τούνελ που χρησιμοποίησαν οι Αγγλοι για την άμυνα του νησιού είναι 18. Τα σημαντικότερα βρίσκονται στο Μπλεφούτι, τη Σκουμπάρδα, την Πατέλλα και το Διακόπι.

Στο οχυρό της Μερικιάς βρίσκεται το Πολεμικό Μουσείο Λέρου, ένα από τα πιο αξιόλογα του είδους στην Ελλάδα.

Στον χώρο του μουσείου φιλοξενούνται πολλά αντικείμενα εποχής, όπλα, κανόνια, στολές, βόμβες, τορπίλες, έγγραφα κ.ά. , ενώ η ξενάγηση ολοκληρώνεται με τη βοήθεια οπτικοαουστικού υλικού. Το μουσείο είναι ανοιχτό στο κοινό καθημερινά.

Οι κυριότερες παραλίες

◈ Αλιντα: Ο παραλιακός δρόμος, στενός και πολυσύχναστος, οδηγεί από την Αγία Μαρίνα στα παραλιακά θέρετρα Αλιντα και Κριθώνι.

Εδώ δίπλα στη στριμωγμένη αμμουδιά και πάνω στον δρόμο βρίσκονται στη σειρά παραταγμένα ξενοδοχεία, δωμάτια, μίνι μάρκετ και καφετέριες.

◈ Δυολισκάρια: Μετά την Αλιντα ο δρόμος προσεγγίζει τις δίδυμες παραλίες στη θέση Δυολισκάρια, που συνήθως λόγω την παραλιακών καφέ μαζεύουν τον νεαρόκοσμο. Με νοικιαζόμενο βαρκάκι θα ανακαλύψετε το απόμερο ακρογιάλι Κρυφός.

◈ Βρωμόλιθος: Νοτιότερα από το λιμανάκι στο Παντέλι, διαγράφεται η παραλία Βρωμόλιθος με σκούρα άμμο και βοτσαλάκι. Ολόγυρα σπίτια και ενοικιαζόμενα δωμάτια.

Μερικά από αυτά είναι πάνω στο κύμα. Η περιοχή είναι ιδανική για οικογενειακές διακοπές, καθώς σε ελάχιστη απόσταση από την ακτή και χωρίς να μεσολαβούν δρόμοι βρίσκονται καταλύματα και ταβέρνες.

Για πιο μοναχικές καταστάσεις ακολουθώντας μονοπάτια ή στενούς χωματόδρομους θα προσεγγίσετε τις ακρογιαλιές Βελανίδι, Τουρκοπήγαδο, Αγιος Γιώργης και Βουρλίδια.

◈ Ορμος Γούρνας: Στη δυτική πλευρά του νησιού, βόρεια από το λιμάνι στο Λακκί, συναντάμε τον όρμο της Γούρνας που διαθέτει μια αμμουδερή παραλία με αρμυρίχια και ταβερνάκι.

Εύκολα από εδώ θα πάτε στο εκκλησάκι του Αγίου Ισίδωρου που είναι χτισμένο μέσα στη θάλασσα, πάνω σε μια ξέρα (ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σημεία της Λέρου).

◈ Παρθένι: Είναι αγκυροβόλιο καϊκιών, ενώ έντονη είναι η παρουσία του στρατού. H περιοχή πήρε το όνομά της από το ιερό της Παρθένου Αρτέμιδος που εικάζεται ότι υπήρχε εδώ κατά την αρχαιότητα.

Θα επισκεφτείτε την εκκλησία της Αγίας Κιουράς Ματρώνας, για να δείτε τις καταπληκτικές αγιογραφίες των πολιτικών κρατούμενων κατά τη διάρκεια της δικτατορίας.

Από το Παρθένι θα προσεγγίσετε εύκολα τη γνωστή παραλία με τον ομώνυμο οικισμό Μπλεφούτι και τις παραλιακές ψαροταβέρνες.

◈ Ξηρόκαμπος: Νότια από το Λακκί ανοίγεται ο κόλπος του Ξηρόκαμπου. Διαθέτει απλωτή αμμουδερή παραλία με ρηχά νερά, προστατευμένη απ’ το μελτέμι, ενώ υπάρχουν ταβέρνες και νοικιαζόμενα δωμάτια.

Ασφάλτινος δρόμος οδηγεί στην «Παναγία Καβουράδαινα», μια μικρή εκκλησία χτισμένη στο κοίλωμα βράχου, κοντά στη θάλασσα.

Πηγή efsyn.gr