Για έξι θανάτους στο Δαφνί, εξαντλητικές συνθήκες για νοσηλευτές και γιατρούς, περιστατικά κακοποίησης, περιορισμούς σε κλουβιά και ακούσιες νοσηλείες σε ιδρύματα στην Ελλάδα, κάνει λόγο επιστολή-καταπέλτης του Επίτροπου για τα ανθρώπινα δικαιώματα Νιλς Μούιζνιεκς
Αναλυτικά, ο Επίτροπος δηλώνει έμπλεος ανησυχίας σχετικά με τη λειτουργία του κρατικού συστήματος φροντίδας για τα άτομα με διανοητικές και ψυχοκοινωνικές αναπηρίες στην Ελλάδα, σε επιστολή του προς τον υπουργό Υγείας, Ανδρέα Ξανθό και την αναπληρώτρια υπουργό Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Θεανώ Φωτίου.
Όπως τονίζει, εκθέσεις εμπειρογνωμόνων υποδεικνύουν «σειρά από ελλείψεις οι οποίες εμμένουν στο κρατικό σύστημα φροντίδας της ψυχικής υγείας και απαιτούν μεγαλύτερη πρόληψη και συντονισμό από το κράτος, πιο αυστηρό σχεδιασμό και ένα πιο σθεναρό και πιο αποτελεσματικό σύστημα ελέγχου».
Έξι θάνατοι στο Δαφνί
Ο επίτροπος αναφέρεται στους έξι θανάτους ασθενών στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αθηνών (ΨΝΑ), στο Δαφνί, που έλαβαν χώρα μεταξύ 2014 και 2015. Επίσης, τονίζει ότι ο Έλληνας Συνήγορος του Πολίτη στην έκθεσή του για το έτος 2015, σημείωνε ότι έχει λάβει επαναλαμβανόμενες καταγγελίες σχετικά με παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων νοσηλευόμενων στο ΨΝΑ, ένα εξαιρετικά μεγάλο ίδρυμα που φιλοξενεί πάνω από 1.000 ασθενείς.
Ο Συνήγορος του Πολίτη αποφάνθηκε εμφατικά ότι τα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα αποδείχθηκαν ανεπαρκή και ότι θα παρέμβαινε προκειμένου τα υ, πουργεία Υγείας και Δικαιοσύνης να αναλάβουν άμεση δράση, προσθέτει ο Μούιζνιεκς και επισημαίνει:
«Θα εκτιμούσα τη λήψη περαιτέρω πληροφόρησης αναφορικά με την ανταπόκριση των αρχών στις συστάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη και σχετικά με το αποτέλεσμα των ερευνών για τους ως άνω προαναφερθέντες θανάτους στο ΨΝΑ».
Εξαντλητικές συνθήκες εργασίας
Παράλληλα, σημειώνει ότι κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο ΨΝΑ στις 5 Ιουλίου πληροφορήθηκε από τη διοίκηση και μέλη του προσωπικού για τις ιδιαίτερα εξαντλητικές συνθήκες μέσα στις οποίες εργάζονται, ειδικά μετά την έναρξη της οικονομικής κρίσης.
Η πολύ μεγάλη αύξηση της ζήτησης υγειονομικής φροντίδας στην Ελλάδα, η οποία σύμφωνα με αναφορές έφτασε στο 120% μεταξύ 2011-2013, συνοδεύτηκε από μία οξεία μείωση των δαπανών υγειονομικής φροντίδας και εξειδικευμένου προσωπικού, λόγω των μέτρων λιτότητας που οι διαδοχικές κυβερνήσεις εξαναγκάστηκαν να υιοθετήσουν, επισημαίνει ο Επίτροπος.
«Όταν βρισκόμουν στο ΨΝΑ ενημερώθηκα για την ακρίβεια ότι ο αριθμός των νοσηλευτών εκεί έχει μειωθεί κατά το ένα τρίτο. Τέτοιες καταστάσεις οδηγούν αναπόδραστα σε αυξημένη επαγγελματική εξουθένωση των επαγγελματιών υγείας και επισπεύδουν τη φυγή τους από τη χώρα (σύμφωνα με πληροφορίες περίπου 17.000 γιατροί έχουν μεταναστεύσει)», προσθέτει.
Κακοποίηση και περιορισμός σε κλουβιά
Αναφερόμενος στις επιπτώσεις της παραπάνω κατάστασης, διαπιστώνει «εκτεταμένη χρήση ιατρικών περιορισμών και καθηλώσεων», καθώς και «περιστατικά κακοποίησης ασθενών στα εναπομείναντα ψυχιατρικά ιδρύματα».
Στην προαναφερθείσα αναφορά του 2015, ο Έλληνας Συνήγορος του Πολίτη σημείωνε ότι ένας από τους θανάτους στο ΨΝΑ αφορούσε καθηλωμένο ασθενή, ενώ σε άλλη δομή ψυχικής υγείας στα Λεχαινά, μία πόλη στην ΒΔ Πελοπόννησο την οποία επισκέφθηκε ο Συνήγορος, ένας αριθμός νοσηλευόμενων βρίσκονταν υπό μόνιμο περιορισμό μέσα σε κλουβιά.
Ακούσιες νοσηλείες
Ιδιαίτερη ανησυχία αναφέρει ότι του προκάλεσε επίσης το υψηλό ποσοστό των ακούσιων νοσηλειών. Σύμφωνα με έρευνα για τις επιπτώσεις της κρίσης στην ψυχική υγεία, την οποία του παρέδωσε ο υπουργός Ξανθός, το 36,7% των ψυχιατρικών νοσηλειών είναι αναγκαστικές στην Ελλάδα, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 13,6%.
Επ’ αυτού υπενθυμίζεται ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε δύο αποφάσεις που εκδόθηκαν το 2011 (Βένιος και Καραμανόφ), αποφάνθηκε ότι η Ελλάδα είχε παραβιάσει την Ευρωπαϊκή Συνθήκη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα αναφορικά με τον ψυχιατρικό εγκλεισμό των αιτούντων χωρίς τη συναίνεσή τους, η οποία δεν ήταν σύμφωνη με τη διαδικασία που προβλέπεται από το εθνικό δίκαιο.
Η επίβλεψη της εκτέλεσης αυτών των αποφάσεων από μέρους της Ελλάδας εκκρεμεί ακόμη ενώπιον της Επιτροπής των Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης.
«Θα εκτιμούσα τη λήψη περαιτέρω πληροφόρησης και επικαιροποιημένων στοιχείων σχετικά με τις ακούσιες νοσηλείες και άλλα μέτρα που ελήφθησαν ή προβλέπονται προκειμένου να εκτελεστούν πλήρως οι προαναφερθείσες αποφάσεις του Δικαστηρίου του Στρασβούργου», τονίζει ο Μούιζνιεκς.
«Απαλλάξτε τη φροντίδα υγείας από περικοπές»
Τέλος, ο Επίτροπος τονίζει ότι αναγνωρίζει πως η Ελλάδα βρίσκεται υπό τρομερούς οικονομικούς εξαναγκασμούς και ότι τα περιθώρια ελιγμών είναι εξ’ αυτού του λόγου περιορισμένα.
Ωστόσο, δεδομένης της σοβαρότητας των ζητημάτων ανθρωπίνων δικαιωμάτων που εγείρονται, προτρέπει την κυβέρνηση, και με την ιδιότητα των διεθνών δανειστών της Ελλάδας, να απαλλάξει την φροντίδα υγείας, ιδιαίτερα την ψυχιατρική, από περαιτέρω περικοπές στον προϋπολογισμό κατά τη διαπραγμάτευση και σχεδίαση των μέτρων λιτότητας.
Επίσης παροτρύνει την κυβέρνηση να καταβάλει όλες τις αναγκαίες προσπάθειες προκειμένου να πετύχει τους στόχους της αποασυλοποίησης που τέθηκαν στις διαδοχικές ψυχιατρικές μεταρρυθμίσεις και να μειώσει, με την προοπτική να εξαλείψει, τις ακούσιες νοσηλείες, την αναγκαστική θεραπεία και τη χρήση των φυσικών περιορισμών στην ψυχιατρική.
