Με αφορμή την επίσκεψη αύριο στη Ρόδο του υπουργού Τουρισμού κ. Χ. Θεοχάρη και του υφ/ργού Τουρισμού, κ. Μ. Κόνσολα, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ενοικιαζομένων Δωματίων και Διαμερισμάτων Δωδ/σου κ. Παν. Τοκούζης, απευθύνει την ακόλουθη ανοικτή επιστολή (σημ.: πρόκειται για τις προτάσεις που είχε καταθέσει στις 30 Μαΐου 2018 σε ημερίδα της ΝΟΔΕ).
Ο τουρισμός, όπως όλοι γνωρίζουμε, εδώ και δεκαετίες, αποτελεί το βασικό κορμό της οικονομικής δραστηριότητας της Ρόδου, αλλά και όλων των Δωδεκανήσων. Πρόκειται για τον πλέον πλουτοπαραγωγικό τομέα, που, όμως χαρακτηρίζεται από έντονη εποχικότητα, ενώ, παράλληλα, αποτελεί και τον πλέον ευαίσθητο τομέα της οικονομίας, καθώς επηρεάζεται από διάφορους εξωγενείς παράγοντες και συνθήκες.
Ο πρωτογενής τομέας, ο οποίος ανέκαθεν αποτελούσε δομικό στοιχείο της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, εξακολουθεί να παρουσιάζει σημαντικές αδυναμίες και το φαινόμενο αυτό είναι πολύ πιο έντονο στο νησί της Ρόδου, αρκεί κανείς να δει τα στατιστικά στοιχεία, βάσει των οποίων ο αγροτικός τομέας στο νησί διατηρεί το χαμηλότερο ποσοστό ανά την Ελλάδα, με ότι αυτό συνεπάγεται για το κόστος των αγαθών και την τοπική οικονομία.
Η Ρόδος από τη δεκαετία του ’60 είχε καθιερωθεί ως ένας τουριστικός προορισμός υψηλού επιπέδου. Τη δεκαετία του ’80 η εικόνα του νησιού άρχισε να διαφοροποιείται με τον τουρισμό να αναπτύσσεται κυρίως στο βόρειο τρίγωνο του νησιού, ανάμεσα στην πόλη της Ρόδου, την Ιξιά και το Φαληράκι, προσελκύοντας μαζικό τουρισμό και με διάρκεια της τουριστικής περιόδου από τέλη Φεβρουαρίου με αρχές Μαρτίου μέχρι μέσα Νοεμβρίου.
Δυστυχώς η πολιτεία μη αξιολογώντας σωστά τις ανάγκες του νησιού δε μερίμνησε έγκαιρα για τη θέσπιση ενός μακροχρόνιου τουριστικού σχεδιασμού. Ενός σχεδίου ανάπτυξης του τουριστικού προϊόντος του νησιού, το οποίο με ακρίβεια να καταδεικνύει τις δυνατότητες και τις προοπτικές που έχει η Ρόδος στον τουρισμό, αλλά και τις ανάγκες σε κλίνες και υποδομές.
Εκείνη την εποχή έκαναν την εμφάνισή τους τα μικρά καταλύματα, χωρίς κάποιο ολοκληρωμένο πλαίσιο λειτουργίας, προκειμένου να καλύψουν άμεσα τις ανάγκες αυτές, με αποτέλεσμα ήδη το 2000, και αφού συνεχιζόταν η δόμηση νέων ξενοδοχειακών μονάδων, να έχει δημιουργηθεί κορεσμός κλινών και συρρίκνωση της ζήτησης.
Αντί, λοιπόν να αξιολογηθεί η κατάσταση στο νησί και ποιες είναι πραγματικά οι ανάγκες του, με σκοπό την προσέλκυση ποιοτικότερου τουρισμού το 2005 δόθηκαν κίνητρα μέσω προγραμμάτων επιδότησης για τη δημιουργία νέων πεντάστερων μονάδων προσθέτοντας κάποιες χιλιάδες νέες κλίνες στο ροδιακό, ξενοδοχειακό προϊόν.
Πράγματι, η αναβάθμιση των ξενοδοχειακών υπηρεσιών αυτή ήταν αναγκαία αλλά έπρεπε τα κίνητρα να δοθούν για την αναβάθμιση των υφιστάμενων ξενοδοχειακών μονάδων και όχι για τη δημιουργία νέων.
Κι εδώ ξεκινάει ένας φαύλος κύκλος για την κάλυψη των ξενοδοχειακών κλινών, με αποτέλεσμα τη μείωση κατακόρυφα των τιμών των ξενοδοχειακών δωματίων, κάτω ακόμη κι από εκείνων των ενοικιαζομένων δωματίων – διαμερισμάτων, δημιουργώντας αθέμιτο ανταγωνισμό απέναντι στα μικρά τουριστικά καταλύματα, αλλά και σοβαρό πρόβλημα στην τοπική αγορά αφού η υπερπροσφορά που δημιουργήθηκε είχε σαν συνέπεια την υιοθέτηση από τις μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες του all inclusive.
Και για να αντιληφθεί κανείς τις συνέπειες αυτές, αρκεί να δει ότι, ενώ η τουριστική περίοδος ξεκινάει από τον Απρίλιο, η λειτουργία της τοπικής αγοράς ξεκινάει από τον Ιούνιο κι έπειτα, οπότε κι αρχίζουν να γεμίζουν τα τουριστικά καταλύματα.
Η υπερπροσφορά αυτή σε συνδυασμό με την εφαρμογή του προγράμματος «Καλλικράτη» και τη δημιουργία ενός ενιαίου Δήμου στο νησί, προκάλεσε και άλλα προβλήματα καθημερινότητας όπως η καθαριότητα των δρόμων και των παραλιών, η συγκομιδή απορριμμάτων κ.α., τα οποία δυστυχώς η τοπική Αυτοδιοίκηση αδυνατεί να αντιμετωπίσει.
Βεβαίως, τελευταία στον «κυκεώνα» των προβλημάτων του νησιού έρχεται να προστεθεί και η βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων, που δημιουργεί μία νέα επιχειρηματική πραγματικότητα στον κλάδο των καταλυμάτων, με «θύματα» τόσο τις επιχειρήσεις τουριστικών καταλυμάτων όσο και την τοπική κοινωνία αφού τα προβλήματα στην εύρεση κατοικίας είναι ήδη ορατά.
Ένα ακόμα μειονέκτημα του νησιού είναι η καθυστέρηση υλοποίησης των μεγάλων έργων όπως είναι η αξιοποίηση του γκολφ Αφάντου. Ακόμα και η μαρίνα, η οποία ολοκληρώθηκε μετά από 30 χρόνια δεν είναι αρκετό δεδομένου ότι η γείτονα χώρα στο διάστημα αυτό έχει υλοποιήσει πολλά παρόμοια έργα και όχι μόνο ένα.
Μια πρωτοπόρος ενέργεια του νησιού ήταν η ίδρυση του Π.ΡΟ.ΤΟΥΡ., ενός οργανισμού που είχε συμβάλλει αρκετά στην προβολή του Ροδιακού τουρισμού και την προώθηση του. Ο οργανισμός αυτός τώρα υπολειτουργεί και είναι επιβεβλημένη η ενίσχυση του συμβάλλοντας ουσιαστικά στην τουριστική ανάπτυξη και την οικονομία του νησιού της Ρόδου.
Παρόλο, όμως, τα προβλήματα, η Ρόδος αποτελεί έναν καθιερωμένο τουριστικό προορισμό, σε διεθνές επίπεδο, με πολλαπλές δυνατότητες ανάπτυξης αλλά και με πολλές σύγχρονων υποδομών επιχειρήσεις, οι οποίες προσφέρουν υψηλού επιπέδου προϊόντα και υπηρεσίες. Στο πλαίσιο αυτό προέχει η συνεργασία της πολιτείας, με την τοπική Αυτοδιοίκηση και τους τοπικούς φορείς με σκοπό τη δημιουργία μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής στον τουρισμό.
Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με:
Διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος της Ρόδου και εξειδίκευση σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού στηριζόμενες στα συγκριτικά πλεονεκτήματα επιλογών που προσφέρει στους επισκέπτες το νησί της Ρόδου, παρέχοντας έτσι στους φιλοξενούμενούς μας μια ξεχωριστή μοναδική τουριστική εμπειρία με συγκεκριμένη ταυτότητα.
Άλλωστε, μόνο έτσι μπορεί να επέλθει η πολυπόθητη επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και η οικονομική ανάπτυξη του νησιού, για τα οποία μιλάμε τα τελευταία χρόνια και δυστυχώς το μόνο που έχουμε καταφέρει έως σήμερα είναι το αντίθετο.
Η τοπική Αυτοδιοίκηση θα πρέπει να ρυθμίσει τα θέματα που αφορούν την εικόνα και την εύρυθμη λειτουργία του νησιού, όπως είναι η καθαριότητα, ο εκσυγχρονισμός και η αναβάθμιση των υποδομών. Επίσης, να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις που σχετίζονται με τις εξειδικευμένες μορφές τουρισμού.
Η πολιτεία θα πρέπει να φροντίσει για την αναβάθμιση του λιμανιού του νησιού και να πιέσει την ανάδοχο εταιρεία για την επιτάχυνση του ρυθμού ολοκλήρωσης των εργασιών αναβάθμισης του αεροδρομίου, τα οποία είναι η πρώτη αλλά και η τελευταία εικόνα που παίρνει μαζί του ο επισκέπτης.
Επιπλέον, απαραίτητη είναι η ανάδειξη της παλιάς πόλης με δρώμενα αλλά και η αξιοποίηση όλων των αρχαιολογικών μνημείων που υπολειτουργούν, όπως το αρχαίο στάδιο, τα οποία θα αποτελέσουν πόλο έλξης χιλιάδων επισκεπτών από όλο τον κόσμο αυξάνοντας την τοπική οικονομία του νησιού.
Κλείνοντας, θα ήθελα να επισημάνω ότι, για να παραμείνει η Ρόδος ως ένας τουριστικός προορισμός υψηλού επιπέδου, επιβάλλεται να σταματήσει η ανέγερση οποιασδήποτε μορφής κλινών για τα επόμενα χρόνια, έως ότου ολοκληρωθούν οι απαραίτητες υποδομές που προανέφερα. Η τοπική αυτοδιοίκηση και όλοι οι φορείς θα πρέπει να κατανοήσουμε τους κινδύνους που εγκυμονεί για την τουριστική εικόνα του νησιού μας, η υπερπροσφορά κλινών χωρίς να υπάρξει μελέτη και βιώσιμο σχέδιο που θα εξυπηρετεί με τον καλύτερο τρόπο τις σύγχρονες ανάγκες των επισκεπτών.
Τοκούζης Παναγιώτης
