Γράφει η
Δρ. Ειρήνη Αγγελίδου-Χαιρέτη
– Μαιευτήρας χειρουργός
γυναικολόγος-ογκολόγος,
– Ειδικός μαστολόγος-
χειρουργός μαστού
– Επιστημονική διευθύντρια του Κέντρου Μαστού euromedica Γενική Κλινική Δωδεκάνησου
– Επιστημονικός συνεργάτης ΙΑΣΩ Αθηνών και ΓΑΙΑ-ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΑΘΗΝΩΝ
-Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
– Τ. Επιμελήτρια Προπαιδευτικής Πανεπιστημιακής Κλινικής Δρέσδης Γερμανίας και υπεύθυνη του Κέντρου Μαστού
1 στις 8 γυναίκες θα αναπτύξει καρκίνο του μαστού. 1 στις 4 είναι μικρότερες των 55 ετών. Η θνητότητα όμως μειώνεται κατά 2,3% το χρόνο εξαιτίας της βελτίωσης της πρόληψης και των θεραπευτικών μέσων.
Είναι σημαντικό οι γυναίκες να γνωρίζουν τους παράγοντες κινδύνου και να ενισχύουν τους προστατευτικούς παράγοντες, ώστε να προληφθεί πρωτογενώς ο καρκίνος του μαστού.
Παράγοντες κινδύνου: η αύξηση της ηλικίας, η λευκή φυλή, η γενετική προδιάθεση, το οικογενειακό ιστορικό (η ύπαρξη 1 συγγενούς με καρκίνο μαστού διπλασιάζει τον κίνδυνο ενώ 2 συγγενών τον 5πλασιάζει), ο προηγηθείς καρκίνος (του μαστού, των ωοθηκών), η αυξημένη πυκνότητα και οι υπερπλαστικές αλλοιώσεις του μαστού, η προηγηθείσα ακτινοθεραπεία στο θώρακα, η πρώιμη εμμηναρχή, η καθυστερημένη εμμηνόπαυση, η ατοκία, η αυξημένη ηλικία κατά τον 1ο τοκετό (>30 ετών).
Προστατευτικοί παράγοντες: Ο μητρικός θηλασμός από 1,5 έτος και πάνω, η καταπολέμηση της παχυσαρκίας, του σακχαρώδη διαβήτη, του καπνίσματος και της κατανάλωσης αλκοόλ, η σωματική άσκηση ( περπάτημα και άσκηση 3-5 ώρες την εβδομάδα), η υγιεινή διατροφή (με φυτικές ίνες, πολυακόρεστα λίπη, συμπληρώματα βιταμίνης D και A), η αποφυγή μακροχρόνιων ορμονικών θεραπειών υποκατάστατης στην εμμηνόπαυση και μακροχρόνιας χρήσης αντισυλληπτικών, η αντιμετώπιση της αϋπνίας και η αποφυγή χρήσης τοξικών ουσιών στην εμβρυική και παιδική ζωή προστατεύουν από την εμφάνιση του καρκίνου του μαστού.
Από τις ασθενείς μόνο 10% έχουν γενετικό υπόβαθρο, λόγω μεταλλάξεων των γονιδίων κυρίως BRCA-1 και BRCA-2. Με μία εξέταση αίματος σήμερα μπορούν οι γυναίκες να διαγνωσθούν αν είναι φορείς των μεταλλάξεων αυτών και να μπουν σε πρόγραμμα εντατικής παρακολούθησης από τα 25 έτη.
Για την καλή πρόγνωση, μεγάλη σημασία παίζει η πρώιμη διάγνωση.
Η απεικονιστική διάγνωση του καρκίνου του μαστού έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο. Σύμφωνα με τις πανευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές του 2018 όλες οι γυναίκες πρέπει να υποβάλλονται από την ηλικία των 40 ετών και άνω σε μαστογραφία ανά 1 με 2 έτη. Μελέτες έδειξαν μείωση της θνησιμότητας με τη χρήση της μαστογραφίας κατά 25%. Ο ακτινογραφικά πυκνός μαστός όμως και οι ασθενείς <40 ετών αποτελούν την αχίλλειο πτέρνα της μαστογραφίας (και της ψηφιακής). Συστήνεται η διενέργεια επιπρόσθετων εξετάσεων, όπως το σύγχρονο υπερηχογράφημα υψηλής ανάλυσης, το οποίο αποτελεί τη διαγνωστική μέθοδο εκλογής σε γυναίκες <40 ετών ή με πυκνό μαστό. Αναγνωρίζει αλλοιώσεις κάτω των 5 χιλ. και αποτιτανώσεις εντός των γαλακτοφόρων πόρων. Τα αποτελέσματα εξαρτώνται από τον τεχνολογικό εξοπλισμό και την εμπειρία του ιατρού. Πρόσθετες τεχνικές που βοηθούν είναι το έγχρωμο Doppler, η ελαστογραφία και η 3D υπερηχογραφία, η μαγνητική τομογραφία και η τομοσύνθεση.
Μόλις διαγνωστεί το ύποπτο εύρημα (ψηλαφητό ή μη) γίνεται σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές ιστολογική διάγνωση με σύστημα βιοψίας υπό υπερηχογραφική ή μαστογραφική καθοδήγηση, υπό τοπική αναισθησία, χωρίς νοσηλεία, ανώδυνα (όχι παρακέντηση με λεπτή βελόνη). Επί καλοήθους ευρήματος αποφεύγεται το περιττό χειρουργείο, ενώ επί κακοήθους η ιστολογική διάγνωση κατευθύνει τη θεραπευτική αντιμετώπιση. Παλαιότερες τακτικές, με τις οποίες η ασθενής μάθαινε τη διάγνωση μετά το χειρουργείο μέσω ταχείας βιοψίας, χωρίς ενημέρωση, χωρίς γνώση της βιολογίας του όγκου και χωρίς προεγχειρητικό σχεδιασμό, θεωρούνται ξεπερασμένες.
Στη χειρουργική θεραπεία, που αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο, διατηρούμε το μαστό στο 80 % των περιπτώσεων με μεθόδους ογκοπλαστικής (δηλαδή τεχνικές πλαστικής χειρουργικής με έξυπνες τομές και εσωτερικές μεταφορές κρημνών μαζικού αδένα ή και δέρματος για κάλυψη του κενού που αφήνει η αφαίρεση του όγκου από το μαστό ή με τη μέθοδο της μείωσης ή της ανόρθωσης των μαστών).
Στις περιπτώσεις που πρέπει να εφαρμοστεί η μαστεκτομή η μοντέρνα τεχνική με διατήρηση δέρματος ή και θηλής και άμεση αποκατάσταση με προθέματα σιλικόνης ή μυοδερματικούς κρημνούς του σώματός μας (π.χ. από την πλάτη ή την κοιλία) προσφέρουν πολύ καλά αισθητικά αποτελέσματα.
Έτσι η χειρουργική του μαστού δεν συνεπάγεται πλέον τον ακρωτηριασμό της γυναίκας, αλλά μία τεχνικά εξειδικευμένη, αισθητικά προσανατολισμένη επέμβαση που εξασφαλίζει ποιότητα ζωής. Σήμερα η χειρουργική του μαστού απαιτεί ειδική, υψηλού επιπέδου εκπαίδευση. Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήσαμε φέτος 11-13 Μαΐου στο κέντρο μαστού μας στη Euromedica Δωδεκανήσου το 1ο Διεθνές Ελληνογερμανικό Σεμινάριο Ογκοπλαστικής Χειρουργικής του Μαστού, όπου επιδείξαμε με LIVE Χειρουργεία τις νεότερες χειρουργικές τεχνικές.
Ο καρκίνος του μαστού είναι πολύ συχνός στις γυναίκες, ενώ αφορά σπανιότερα και στους άνδρες.
Με τα σύγχρονα διαγνωστικά μέσα και χειρουργικές τεχνικές, καθώς και την εξέλιξη της ακτινοθεραπείας και των συστηματικών θεραπειών (χημειοθεραπειών, ορμονικών χειρισμών, ανοσοθεραπειών και μοριακών θεραπειών) μπορεί να ιαθεί.
Το άλφα και το ωμέγα στην προσπάθεια αυτή είναι η πρώιμη διάγνωση και η έγκαιρη θεραπεία με ποσοστά ίασης 86-100%. Ο προληπτικός ετήσιος έλεγχος σε ειδικό μαστολόγο σώζει ζωές.
