Τις εξελίξεις και προοπτικές που δίνουν στην περιοχή μας τα χρηματοδοτικά εργαλεία όπως το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027, το Ταμείο Ανάκαμψης και ο Αναπτυξιακός Νόμος, αναλύει σε συνέντευξή του στην «δημοκρατική» ο οικονομολόγος, σύμβουλος επενδύσεων και μέλος του Εμπορικού Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου, κ. Χαράλαμπος Λουκαράς.
Έχει ενδιαφέρον το γεγονός πως το Νότιο Αιγαίο έχει αναδειχθεί σε έναν ιδιαίτερα ελκυστικό επενδυτικό προορισμό που προσελκύει ξένες επενδύσεις, ενώ τα νέα προγράμματα στην εποχή μετά τον κορωνοϊό, δίνουν πολλές ευκαιρίες στις επιχειρήσεις (από τις πιο μικρές έως τις πιο μεγάλες) για αναβάθμιση, επέκταση και αλλαγές.
«Η μετά-Covid εποχή, λειτουργεί σαν ‘ελατήριο’. Αυτό το εισπράξαμε ήδη στον κλάδο του τουρισμού και το εισπράττουμε εδώ και ενάμιση περίπου χρόνο, στο επίπεδο των επενδύσεων –ειδικά των ξένων κεφαλαίων που θέλουν να επενδύσουν στην Ελλάδα…», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Λουκαράς, καθώς η χώρα μας έχει πλέον μπει στην περίοδο της ανάπτυξης και των επενδύσεων.
• Κύριε Λουκαρά, μιλήστε μας για τις εξελίξεις με το ΕΣΠΑ 2021-2027. Είναι ένα θέμα που το ακούμε κι έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον.
Ξεκινούν οι πρώτες δύο προκηρύξεις του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027, οι οποίες έχουν ένα συνολικό προϋπολογισμό 1 δις ευρώ. τα 700 εκ. ευρώ αφορούν στην ‘πράσινη μετάβαση’ (ουσιαστικά αφορούν τις επιχειρήσεις που θα μπουν στη διαδικασία εξοικονόμησης ενέργειας και γενικά στη διαχείριση του κόστους και ό,τι έχει να κάνει με τη φιλικότητα προς το περιβάλλον). Αυτό απευθύνεται σε όλους τους κλάδους της οικονομίας: εμπόριο, υπηρεσίες, μεταποίηση, τουρισμός κ.λπ. για να μπορέσουν να αναβαθμιστούν περιβαλλοντικά. Αυτό, προφανώς έχει να κάνει με κτηριακές παρεμβάσεις και με μηχανολογικό εξοπλισμό. Αυτή είναι η πρώτη πρόσκληση του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027 ενώ η δεύτερη, η οποία έρχεται μέσα στο Δεκέμβρη, αφορά στον ψηφιακό μετασχηματισμό. Έχει να κάνει με τρεις υπο-δράσεις ανάλογα με το μέγεθος της παρέμβασης που θέλει να κάνει μια επιχείρηση για την αναβάθμισή της, τεχνολογικά. Αυτή η προκήρυξη είναι προϋπολογισμού 300 εκ. ευρώ και αφορά στην τεχνολογική αναβάθμιση Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜμΕ) και πάλι για όλους τους κλάδους –δεν εξαιρείται κανένας κλάδος από αυτό.
Αυτές είναι οι δύο προκηρύξεις για την νέα Προγραμματική Περίοδο που περιμένουμε, οι οποίες είναι πολύ ενδιαφέρουσες αφενός λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, αφετέρου λόγω της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί με το ενεργειακό κόστος και αναγκαστικά, το σύνολο των επιχειρήσεων πρέπει να προβεί σε κάποιες παρεμβάσεις προς αυτές τις κατευθύνσεις. Έρχονται λοιπόν αυτά τα εργαλεία, για να ‘απαλύνουν’ το κόστος της παρέμβασης που θα κάνουν.
• Μιλήστε μας για το Ταμείο Ανάκαμψης. Περί τίνος πρόκειται και σε ποιους απευθύνεται;
Την ίδια ώρα με το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027, βρίσκονται στα ‘σκαριά’ της προ-δημοσίευσης, δύο πολύ μεγάλες δράσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης. Είναι ένας… ‘κουβάς’ χρημάτων που δημιουργήθηκε ως απόρροια της κρίσης της πανδημίας για όλα τα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ελλάδα ήταν η δεύτερη χώρα, η οποία κατάφερε και πέτυχε την έγκριση του συγκεκριμένου προγράμματος –ουσιαστικά πρόκειται για ένα δεύτερο ΕΣΠΑ που τρέχει παράλληλα με το ΕΣΠΑ. Περιλαμβάνει πιο εξειδικευμένες δράσεις και απευθύνεται σε επενδύσεις αιχμής –συγκεκριμένους πυλώνες. Παρ’ όλα αυτά, τρέχουν ακόμη δύο δράσεις επιδοτήσεων για επιχειρήσεις και πάλι για όλους τους κλάδους: ο ένας ονομάζεται ‘Εξοικονομώ’ για τις επιχειρήσεις, έχει ειδικό πρόγραμμα για τον Τουρισμό (κάτι που ενδιαφέρει πολύ την δική μας περιοχή) και έχει θέσει όριο κλίμακας. Δηλαδή δεν απευθύνεται σε πολύ μεγάλα ξενοδοχεία ή επιχειρήσεις, αλλά σε μικρά καταλύματα (π.χ. μέχρι 50 δωμάτια/100 κλίνες), είναι πιο ευέλικτο και δίνει τη δυνατότητα σε μικρούς νησιωτικούς προορισμούς, να κάνουν αλλαγές όπως να αλλάξουν κλιματισμό, να βάλουν φωτοβολταϊκά, να κάνουν θερμομονώσεις και μια σειρά από παρεμβάσεις, γενικότερα με επιδότηση έως και 50%.
Ακόμη μία δράση ονομάζεται ‘Έξυπνη Μεταποίηση’ (αφορά μόνον στον κλάδο της βιομηχανίας) όπου ενισχύει επενδυτικά σχέδια αναβάθμισης ώστε να ακολουθήσουν τις εξελίξεις.
• Είναι σημαντικά χρηματοδοτικά εργαλεία. Τι γίνεται με τον Αναπτυξιακό Νόμο;
Μαζί με όλα όσα ανέφερα, είναι σε εξέλιξη και ο Αναπτυξιακός Νόμος. Η πρώτη πρόσκληση έκλεισε στις 31 Οκτωβρίου που αφορούσε στις επενδύσεις σχετικά με την μεταποίηση.
Στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, υποβλήθηκαν τρία επενδυτικά σχέδια συνολικού προϋπολογισμού 11 εκ. ευρώ.
Στις 5 Δεκεμβρίου λήγει η μεγάλη πρόσκληση για τον Τουρισμό, που αφορά ουσιαστικά στις αναβαθμίσεις ξενοδοχειακών μονάδων και τις ιδρύσεις νέων. Εκεί, καταγράφεται πολύ μεγάλη ζήτηση. Δυστυχώς όμως, η δημόσια δαπάνη δεν είναι πάρα πολύ μεγάλη. Υπάρχει μια εκτίμηση ότι ένα μεγάλο μέρος των επενδυτικών σχεδίων να μην μπορέσουν να χρηματοδοτηθούν. Είναι συνολικού προϋπολογισμού 150 εκ. ευρώ για όλη την Ελλάδα και πιθανόν, η ζήτηση να ξεπεράσει το μισό δισεκατομμύριο ευρώ. Οπότε εκεί, δεν θα μπορέσουν να ικανοποιηθούν όλα τα επενδυτικά σχέδια.
Όμως, υπάρχουν και καλά νέα: εκεί ακριβώς, έρχεται το Ταμείο Ανάκαμψης, ξανά, με έναν άλλο άξονα που έχει να κάνει με τα επιδοτούμενα δάνεια τα οποία θα είναι με σχεδόν μηδενικό επιτόκιο και δίδονται από τις τράπεζες, κατόπιν έγκρισης και αξιολόγησης ανεξάρτητων αξιολογητών (δηλαδή, το κράτος δεν εμπλέκεται σε αυτή την διαδικασία, αφού τους έχει αποδώσει ήδη τους πόρους αυτούς για να τα διαθέσουν στα επενδυτικά αυτά σχέδια). Το θετικό σε αυτό, είναι ότι ΔΕΝ έχει ημερομηνία λήξης. Είναι συνέχεια ανοιχτό, είναι εμπροσθοβαρές (δηλαδή, τα χρήματα πρέπει να απορροφηθούν άμεσα γιατί το Ταμείο Ανάκαμψης σαν πρόγραμμα δεν έχει την ίδια διάρκεια με το ΕΣΠΑ).
• Ακούμε και διαβάζουμε ότι η Ελλάδα είναι ελκυστική ως προς την προσέλκυση επενδύσεων. Εξηγείστε μας τον λόγο.
Κοιτάξτε, η Ελλάδα αυτή την στιγμή έχει να απορροφήσει ένα πολύ μεγάλο ποσό χρημάτων (και από τα δύο αυτά προγράμματα, το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης) που απαιτεί ωριμότητα, απαιτεί έτοιμα επενδυτικά σχέδια, απαιτεί ίδια κεφάλαια. Είναι μια πολύ μεγάλη πρόκληση για την χώρα μας, στα επόμενα πέντε με έξι χρόνια, να καταφέρει να βάλει στην οικονομία ένα τόσο μεγάλο ποσό επενδύσεων –τόσο ιδιωτικών όσο και δημοσίων. Επίσης, όλο το σύστημα που τα υποστηρίζει όπως οι τράπεζες, οι υπηρεσίες των υπουργείων, οι σύμβουλοι, οι μελετητές, οι μηχανικοί ακόμη και οι εργαζόμενοι, αφού θα απαιτηθεί πολύς κόσμος για να εργαστεί.
Αυτή την στιγμή έχουμε ήδη ξεκινήσει και μέχρι το τέλος του 2023, θα έχουμε προχωρήσει σε μια πολύ μεγάλη ‘βεντάλια’ προγραμμάτων χρηματοδότησης από πολύ μικρές επιχειρήσεις έως και τις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις.
• Συνεπώς, η μετά-Covid εποχή, είναι πολλά υποσχόμενη…
Η μετά-Covid εποχή., λειτουργεί σαν ‘ελατήριο’. Αυτό το εισπράξαμε ήδη στον κλάδο του τουρισμού και το εισπράττουμε εδώ και ενάμιση περίπου χρόνο, στο επίπεδο των επενδύσεων –ειδικά των ξένων κεφαλαίων που θέλουν να επενδύσουν στην Ελλάδα. Κι εμείς, είμαστε μάρτυρες σε αυτό καθώς υπάρχει πολύ έντονο ενδιαφέρον να γίνουν ξένες επενδύσεις στην χώρα μας, που θεωρείται ένας… ‘must’ επενδυτικός προορισμός!
• Η δική μας περιοχή, το Νότιο Αιγαίο, τα νησιά, έχουν πολλές προοπτικές για να δεχτούν επενδύσεις;
Νομίζω πως σε όλους τους δείκτες που μαρτυρούν κατά πόσο μια επένδυση είναι κερδοφόρα ή όχι, το Νότιο Αιγαίο είναι σε προτεραιότητα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2021, η περιοχή αυτή έχει την μεγαλύτερη κατά κεφαλή δαπάνη διανυκτέρευσης σε όλη την Ελλάδα (ένας από τους σημαντικούς δείκτες). Συνεπώς είναι μία περιοχή η οποία αφήνει και τον μεγαλύτερο κύκλο εργασιών –σε αναλογία με το μέγεθος της οικονομίας που είναι το Νότιο Αιγαίο. Δεν είναι τυχαίο ότι το Νότιο Αιγαίο είναι ένας πρώτος επενδυτικός προορισμός που προσελκύει επενδύσεις: οι επενδυτές π.χ. επιλέγουν τα νησιά για να αγοράσουν ένα οικόπεδο, μια επιχείρηση κ.ο.κ.
