Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων καταγγέλλει απόσπαση νεολιθικού κτίσματος για χάρη του ιδιωτικού κέρδους.
Βαρέλι δίχως πάτο είναι η διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς από το υπουργείο Πολιτισμού, που «κόβει και ράβει» τον αρχαιολογικό νόμο καταπώς συμφέρει το ιδιωτικό κέρδος. Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων καταγγέλλει άλλη μία απόσπαση, αυτή τη φορά νεολιθικού κατάλοιπου που βρίσκεται στο Γυαλί, το μικρό νησάκι δίπλα στη Νίσυρο, όπου η εξόρυξη πετρωμάτων συνεχίζεται μέχρι σήμερα ξεκινώντας από τα προϊστορικά χρόνια καθώς ήταν μία από τις λιγοστές πηγές του σπάνιου και πολύτιμου οψιανού στην ανατολική Μεσόγειο.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΣΕΑ, με απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (πέντε μέλη μειοψήφησαν) εγκρίθηκε η απόσπαση (και η τοποθέτησή του σε άλλη θέση) αψιδωτού λιθόκτιστου κτίσματος της 4ης χιλιετίας π.Χ., «ενός από τα πλέον εμβληματικά αρχιτεκτονικά κατάλοιπα της Τελικής Νεολιθικής στον αιγαιακό χώρο άμεσα συνδεδεμένων με την πρώιμη εμφάνιση της μεταλλουργίας. Το κτίριο είναι θεμελιωμένο στην κορυφή του χαμηλού δυτικού λόφου της νησίδας, όπου τα τελευταία πενήντα χρόνια είναι εγκατεστημένο το ορυχείο ελαφρόπετρας της εταιρείας ΛΑΒΑ».
Στη γνωμοδότηση του ΚΑΣ ως σκοπός της μετακίνησης προβάλλεται η προστασία του νεολιθικού κτιρίου από τη διάβρωση και ενώ υπήρξε κι άλλη λύση δεν προτάθηκε λόγω κόστους. «Η ίδια μελέτη, αναφορικά με την ανάγκη απόσπασης και μεταφοράς του αρχαίου κτίσματος, συμπεραίνει ότι λόγω της γειτνίασης του ορυχείου και των βαθμίδων με το νεολιθικό κτίσμα “μπορεί στο απώτατο μέλλον και με δεδομένη τη συνέχιση της αιολικής διάβρωσης η τελευταία να φέρει σε διακινδύνευση την ακεραιότητα των νεολιθικών καταλοίπων. Για τον λόγο αυτό συνιστάται η μεταφορά τους σε ασφαλή χώρο”.
Δυστυχώς η τελευταία φράση υιοθετήθηκε από τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ ως το κύριο σκεπτικό μεταφοράς του κτιρίου, με σκοπό “την προστασία του αρχαίου”. Για τη μεταφορά αυτή προτάθηκε η θέση Κάστρο, δασώδης λόφος με ανηφορικά πρανή, όπου υπάρχουν ορατές αρχαιότητες, και μάλιστα χωρίς να ερωτηθεί σχετικά η αρμόδια ΕΦΑ Δωδεκανήσου» σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΣΕΑ.
Παράλληλα με τη μελέτη, κατατέθηκε στην αρμόδια Διεύθυνση του υπουργείου Πολιτισμού τεχνική έκθεση «για τον προσδιορισμό του όγκου του κοιτάσματος στην περιοχή του νεολιθικού κτιρίου και νοτίως αυτού, η οποία καταλήγει με τη διαπίστωση ότι στην περιοχή του κτιρίου η γεωμορφολογία σε συνδυασμό με την τοπική γεωλογία επιτρέπει την άμεση εξόρυξη του κοιτάσματος, ενώ η εξόρυξη νοτίως του νεολιθικού κτιρίου απαιτεί εκτεταμένες εργασίες απομάκρυνσης των αγόνων καθιστώντας χρονοβόρα την έναρξη της εκμετάλλευσης του κοιτάσματος. Ως αποτέλεσμα, η γνωμοδότηση του ΚΑΣ προβλέπει την εκπόνηση ΜΠΕ για την επέκταση των ορίων του λατομείου» γράφει η ανακοίνωση του Συλλόγου.
Εμμέσως πλην σαφώς η μεταφορά του νεολιθικού κτιρίου δεν οφείλεται στην προστασία του ή την αύξηση της επισκεψιμότητάς του «αλλά στην ανάγκη συνέχισης και επέκτασης της εξόρυξης εκτός των αδειοδοτημένων ορίων». Η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου, η οποία είχε κάνει αρνητική εισήγηση για την απόσπαση, δεν ενημερώθηκε ούτε έλαβε τις τεχνικές εκθέσεις διάβρωσης των πρανών.
Ο ΣΕΑ ζητά την αναπομπή του θέματος στο ΚΑΣ αφού προηγηθεί εκπόνηση μελέτης από ανεξάρτητα επιστημονικά ιδρύματα και καταγγέλλει ότι «το ιδιωτικό κέρδος προτάσσεται έναντι της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς και του φυσικού περιβάλλοντος και μάλιστα τη στιγμή που το γεωπάρκο της Νισύρου αποτελεί το πρώτο ενεργό ελληνικό ηφαίστειο που κατέθεσε υποψηφιότητα για να ενταχθεί στο Παγκόσμιο Δίκτυο των Γεωπάρκων της UNESCO».
Πηγή efsyn.gr
Βασιλική Τζεβελέκου
