Τον Μάιο του 2016, σε ένα μικρό διαμέρισμα στην Κυψέλη, ο Αντουάν Κάσο και η σύζυγός του Μαρία Αντύπα, Ελληνίδα τρίτης γενιάς που γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Συρία, προσπαθούσαν εναγωνίως να επικοινωνήσουν με συγγενείς που είχαν αφήσει πίσω μετά το ξέσπασμα του εμφυλίου. Η τηλεφωνική γραμμή κοβόταν και λίγες μόνο λέξεις δεν πνίγονταν στα παράσιτα. Οι άνθρωποί τους, όμως, ήταν σώοι. Είχαν διαφύγει από το Χαλέπι στο Ταρτούς μετά τους βομβαρδισμούς.
Σχεδόν δύο χρόνια αργότερα, οι ίδιοι συγγενείς παραμένουν εγκλωβισμένοι στη Συρία, αδυνατώντας να ανανεώσουν τα ληγμένα ελληνικά διαβατήριά τους. Και από το διαμέρισμα της Κυψέλης ο Κάσο, μηχανολόγος μηχανικός που κάποτε είχε δική του συμβουλευτική εταιρεία, παρακολουθεί ξανά τις νέες εξελίξεις στην πατρίδα του και επικοινωνεί με φίλους και γνωστούς στη Δαμασκό και άλλες περιοχές της χώρας. Προσπαθεί και αυτός να σταθμίσει τις συνέπειες της νέας ανάφλεξης στη Συρία μετά τους βομβαρδισμούς τα ξημερώματα του Σαββάτου, οι οποίοι προκαλούν ανησυχία στην Αθήνα.
«Ο στόχος των Αμερικανών θεωρώ ότι θα είναι μόνο στρατιωτικά αεροδρόμια ή εργοστάσια χημικών για να περιοριστεί η δύναμη του καθεστώτος Ασαντ. Δεν πιστεύω ότι θα κρατήσουν πάνω από δύο ημέρες οι βομβαρδισμοί», λέει στην «Κ». «Εάν, όμως, δεν συμβεί αυτό, τότε το πρόβλημα θα είναι μεγάλο. Ολο και περισσότεροι άνθρωποι θα προσπαθήσουν να διαφύγουν σε άλλες χώρες».
Το βλέμμα στραμμένο στη Συρία έχουν και όσοι διαχειρίζονται τα ζητήματα των προσφυγικών ροών. «Οσο έχουμε αλλαγές στη γεωγραφική κατανομή, θα υπάρχει και κίνηση πληθυσμών. Πιστεύω ότι θα έχουμε αύξηση τους επόμενους μήνες στην Ελλάδα, αλλά κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πόση θα είναι», λέει ο Δανιήλ Εσδράς, ειδικός απεσταλμένος του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης και σύμβουλος σε θέματα Μεσογείου. «Πάντα ελπίζουμε κάποια στιγμή να τελειώσει ο πόλεμος στη Συρία, αλλά δεν επιβεβαιώνεται η ευχή μας».
Ο Μιλτιάδης Σαρηγιαννίδης, επίκουρος καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, παρατηρεί ότι το σκηνικό έντασης στην περιοχή «μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω αύξηση των μεικτών μεταναστευτικών ροών». Ωστόσο, δεν θεωρεί ότι μπορεί να συμβεί κάτι αντίστοιχο με το 2015. «Η διαφορά είναι ότι τότε υπήρχε μια κλιμάκωση στην αποχώρηση πληθυσμών από τη Συρία και περιοχές της νοτιοανατολικής Τουρκίας και παράλληλα ένα άτυπο κάλεσμα από την πλευρά της Ευρώπης με τις δηλώσεις της Αγκελα Μέρκελ», λέει. «Ανά πάσα στιγμή, πάντως, η Τουρκία εάν το αποφάσιζε θα μπορούσε να οδηγήσει την Ελλάδα σε μια νέα μεταναστευτική κρίση».
Ο ρόλος της Τουρκίας
Ο Μάνος Καραγιάννης, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Ασφάλειας στο King’s College του Λονδίνου, εκτιμά ότι δεν θα είναι μεγάλη η επέμβαση των ΗΠΑ στη Συρία. «Μεγάλο κύμα προσφύγων μπορεί να δημιουργηθεί μόνο από την τουρκική εισβολή στο βόρειο κομμάτι της Συρίας που κατοικείται κυρίως από Κούρδους. Σε αυτή την περίπτωση, η τήρηση της συμφωνίας Ε.Ε. – Τουρκίας θα ετίθετο υπό αμφισβήτηση», λέει στην «Κ».
Παρατηρεί ακόμη ότι «οι αυξανόμενες ροές προσφύγων σε Λέσβο και Χίο είναι απόρροια του κακού κλίματος που έχει διαμορφωθεί στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Αν υπάρξει κλιμάκωση της κατάστασης μεταξύ των δύο χωρών, θα πρέπει να αναμένουμε μεγαλύτερες ροές προσφύγων στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου».
Αξιωματούχος της ΕΛ.ΑΣ. ανέφερε στην «Κ» ότι οι διμερείς σχέσεις δοκιμάζονται αυτή τη στιγμή κυρίως στον Εβρο. Παρά τα φουσκωμένα νερά του ποταμού, μετά τη σύλληψη των δύο Ελλήνων στρατιωτικών και τη μεταφορά τους στις φυλακές της Αδριανούπολης καταγράφηκαν περισσότερες διασχίσεις των ελληνικών συνόρων στη συγκεκριμένη περιοχή. Πάντως, τόσο στα υδάτινα όσο και στα χερσαία περάσματα, οι νεοαφιχθέντες έχουν προσφυγικό προφίλ σε ποσοστό άνω του 85%. Πρόκειται κυρίως για Κούρδους της Συρίας, Ιρακινούς, Ιρανούς και σε μικρότερο βαθμό Αφγανούς.
