• Τα μικρά νησιά του Αιγαίου εκτός επιδοτήσεων, λόγω «πλασματικής» υπέρβασης πληθυσμού
Αντιμέτωποι με μία κατάφωρη αδικία βρίσκονται οι επιχειρηματίες της Πάτμου, καθώς αποκλείονται από χρηματοδοτικά προγράμματα νησιωτικής ενίσχυσης που προβλέπουν ως βασικό κριτήριο πληθυσμό έως 3.100 κατοίκους.
Το πρόβλημα είναι συνολικό και αφορά στη μικρονησιωτικότητα στο σύνολό της και τις σοβαρές επιπτώσεις που έχουν τα οριζόντια μέτρα.
Ο Δήμος Πάτμου για παράδειγμα αριθμεί 3.322 μόνιμους κατοίκους, ξεπερνώντας το όριο κατά μόλις 222 άτομα — με αποτέλεσμα ολόκληρο το νησί να τίθεται εκτός στήριξης.
Η τυπική υπέρβαση του ορίου δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα της Πάτμου. Ο πληθυσμός των 3.322 κατοίκων προκύπτει επειδή ο Δήμος Πάτμου περιλαμβάνει διοικητικά και μικρότερα νησιά, όπως οι Αρκιοί, το Μαράθι και τα Λέβιθα.
Αυτά τα νησιά είναι γεωγραφικά και λειτουργικά ξεχωριστές μονάδες, με τις δικές τους υποδομές και δυσκολίες, αλλά προσμετρώνται στον συνολικό αριθμό κατοίκων.
Στην ουσία, πρόκειται για λογιστική υπέρβαση, που στερεί από το νησί σημαντικές ευκαιρίες στήριξης, ενώ οι τοπικές συνθήκες παραμένουν ίδιες ή και πιο δύσκολες.
Η Πάτμος, με ιστορική και θρησκευτική ακτινοβολία, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της τουριστικής ταυτότητας του Αιγαίου. Παρόλα αυτά, οι δυσκολίες της καθημερινότητας είναι έντονες: εποχικότητα, υψηλό κόστος, υποστελέχωση, μειωμένη συγκοινωνιακή κάλυψη.
Η τοπική επιχειρηματικότητα δίνει μάχη επιβίωσης, ειδικά εκτός σεζόν — και γι’ αυτό η πρόσβαση σε προγράμματα όπως αυτό της ενεργειακής αναβάθμισης, με επιδοτήσεις έως 150.000 ευρώ, θεωρείται κομβικής σημασίας.
Το πρόβλημα επεκτείνεται και στα μικρά νησιά που υπάγονται στον Δήμο Πάτμου. Οι Αρκιοί, το Μαράθι και τα Λέβιθα δεν έχουν δική τους αυτοτελή διοίκηση, ούτε δικαίωμα ένταξης ως ξεχωριστές οντότητες στα προγράμματα. Ταυτόχρονα, «φορτώνουν» τον πληθυσμό της Πάτμου, οδηγώντας στον αποκλεισμό και του κεντρικού νησιού.
Πρόκειται για ένα παράδοξο διοικητικό σχήμα, όπου κανένα νησί δεν ενισχύεται τελικά, λόγω λογιστικού συνυπολογισμού χωρίς λειτουργική αναγνώριση.
Η Πάτμος είναι μόνο ένα παράδειγμα. Σε ολόκληρο το Αιγαίο, μικρά νησιά ή νησιωτικές κοινότητες εντάσσονται διοικητικά σε μεγαλύτερους Δήμους και χάνουν την ταυτότητά τους στο στατιστικό σύνολο. Όταν τα πληθυσμιακά όρια τίθενται χωρίς ευελιξία, η πολιτεία αγνοεί τη νησιωτική πολυπλοκότητα και τη γεωγραφική πραγματικότητα.
Το αποτέλεσμα είναι μία νησιωτική Ελλάδα που συχνά δεν ενισχύεται επειδή δεν χωρά σε αριθμούς.
Η ανάγκη αλλαγής του πλαισίου έχει ήδη τεθεί στην Επιτροπή Μικρονησιωτικότητας του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου, όπου τονίστηκε η ανάγκη ευελιξίας στα πληθυσμιακά όρια, ειδικά σε περιπτώσεις όπως αυτή της Πάτμου, που συνδυάζουν έντονη νησιωτικότητα, πολλαπλές διοικητικές ενότητες και διακριτές γεωγραφικές συνθήκες.
Ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου, Γιάννης Πάππου, επιμένει σταθερά στην κατάργηση της λήψης οριζόντιων μέτρων, ζητώντας επανειλημμένα να μην περιορίζονται οι δυνατότητες στήριξης από αυστηρά αριθμητικά όρια. Έχει τονίσει ότι «η νησιωτικότητα δεν είναι στατιστικό μέγεθος, είναι όρος ζωής» και χρειάζεται ειδικές πολιτικές στήριξης, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε τόπου.
Το αίτημα που διατυπώνεται είναι ξεκάθαρο: η αύξηση του ορίου ένταξης στα προγράμματα από 3.100 σε 4.000 κατοίκους. Πρόκειται για όριο που ήδη χρησιμοποιείται σε άλλες διοικητικές διατάξεις (όπως για τεχνική υποστήριξη Δήμων), και η εφαρμογή του σε αυτό το πλαίσιο δεν αλλοιώνει τον χαρακτήρα των προγραμμάτων — απλώς αποκαθιστά μία προφανή αδικία.
Η Πάτμος και τα μικρότερα νησιά της δεν ζητούν προνόμια. Ζητούν ισοτιμία, ορθολογισμό και αναγνώριση της πραγματικότητας. Δεν είναι δυνατόν νησιά με αυξημένο κόστος, μειωμένες δυνατότητες και κρίσιμη τουριστική και πολιτιστική σημασία να αποκλείονται λόγω ενός “λογιστικού” πληθυσμού.
Η Πολιτεία καλείται να διορθώσει ένα πλαίσιο που αφήνει απέξω αυτούς που το χρειάζονται περισσότερο, τα μικρά νησιά που έχουν ανάγκη πραγματικής και ουσιαστικής στήριξης.
