Ενα μεγάλο στοίχημα, τον ψηφιακό μετασχηματισμό του ασφαλιστικού συστήματος και την έκδοση των συντάξεων σε μία ημέρα, θέτει ως πρώτη προτεραιότητα η νέα ηγεσία του υπουργείου Εργασίας. Το σχέδιο, που περιλαμβάνει τρία χρονικά ορόσημα, ώστε τον Ιούνιο του 2021 μόλις το 8,69% των νέων συνταξιοδοτικών αιτήσεων να μην εκδίδεται ψηφιακά, έχει ήδη καταρτιστεί από τον υπουργό Εργασίας Γιάννη Βρούτση, σε συνεργασία με τον παλαιό συνεργάτη του Χρήστο Χάλαρη, ο οποίος είχε διατελέσει διευθύνων σύμβουλος της ΗΔΙΚΑ την περίοδο 2012-2014 και προαλείφεται για νέος διοικητής στον ΕΦΚΑ. Εχει, δε, εγκριθεί από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, στο πλαίσιο του ψηφιακού κράτους χωρίς γραφειοκρατία που έχει υποσχεθεί η Ν.Δ.
Στόχος είναι ο απεγκλωβισμός χιλιάδων ασφαλισμένων, που παραμένουν χωρίς εισόδημα ακόμη και για χρόνια εξαιτίας μιας σειράς από χρόνιες παθογένειες του συστήματος, καθυστερήσεις και κωλυσιεργίες της διοίκησης, καθώς και αδυναμίες ορθού σχεδιασμού από τις κατά καιρούς πολιτικές ηγεσίας που πέρασαν τουλάχιστον την τελευταία 10ετία από το υπουργείο Εργασίας. «Δεν τιμά την πολιτεία αυτό που συμβαίνει σήμερα, καθώς η πολιτική αδράνεια και η ανοργανωσιά, αλλά και οι πονηρές λογιστικές μεθοδεύσεις, έχουν παγώσει την έκδοση 250.000 ή και περισσότερων συντάξεων», δηλώνει χαρακτηριστικά ο κ. Βρούτσης.
Η μάχη με τον χρόνο και τα προβλήματα ξεκινά άμεσα, καθώς στο σχέδιο που παρουσιάζει σήμερα η «Κ», πρώτη ημερομηνία-σταθμός, που θα κρίνει και την επιτυχία του όλου εγχειρήματος, είναι η 1η Ιουνίου 2020. Σε λιγότερο από έναν χρόνο θα πρέπει το 37,48% των νέων αιτήσεων, που κατά κύριο λόγο αφορούν συντάξεις θανάτου, να απονέμονται άμεσα, μέσα σε ένα 24ωρο, ψηφιακά. Στο 2ο στάδιο, βάσει του σχεδιασμού, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η ψηφιακή απονομή των συντάξεων αναπηρίας, ήτοι περίπου ένα επιπλέον 23,39% των αιτήσεων.
Χρονικό ορόσημο του δεύτερου αυτού στόχου είναι ο Ιανουάριος του 2021. Το τρίτο και τελικό στάδιο προβλέπει την ψηφιοποίηση και άμεση έκδοση του 75% του εναπομείναντος αριθμού νέων συνταξιοδοτικών αιτήσεων, με στόχο τον Ιούνιο του 2021 μόλις το 8,69% των αιτήσεων να μην εκδίδεται ψηφιακά. Αλλά και αυτές, σύμφωνα με τον σχεδιασμό, θα μπορούν να εκδοθούν, από το προσωπικό του ΕΦΚΑ, το αργότερο μέσα σε 3 μήνες.
Τα δύο συστήματα ΑΤΛΑΣ και ΗΛΙΟΣ αναμένεται να αποτελέσουν τα βασικά εργαλεία για την πλήρη ψηφιοποίηση της ασφαλιστικής ιστορίας του κάθε ασφαλισμένου της χώρας και άρα τη συντόμευση του χρόνου απονομής των συντάξεων.
Το στοίχημα, βέβαια, αφορά και την τύχη των εκκρεμοτήτων που έχουν σωρευτεί έως σήμερα στον ΕΦΚΑ αλλά και στο ΕΤΕΑΕΠ, θέμα το οποίο αποτέλεσε στοιχείο έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης με την απελθούσα ηγεσία του υπουργείου Εργασίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όπως δηλώνει στην «Κ» ο νέος υπουργός Γ. Βρούτσης, έχει ήδη ξεκινήσει η καταγραφή της πραγματικής κατάστασης, χωρίς όμως ακόμη να υπάρχει καθαρή εικόνα. Οι πρώτες πληροφορίες κάνουν λόγο για πάνω από 230.000 εκκρεμείς αιτήσεις, όμως υπάρχουν εκτιμήσεις ότι μπορεί να ξεπεράσουν κατά πολύ και τις 260.000. Σύμφωνα πάντως με τα τελευταία στοιχεία του ΕΦΚΑ, στις 31 Μαΐου 2019 οι εκκρεμότητες στο Ταμείο ανέρχονταν σε 104.718, χωρίς σε αυτές να συγκαταλέγονται οι αιτήσεις δημοσίων υπαλλήλων και εργαζομένων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και στους δήμους.
Η ατζέντα
Καυτό αναμένεται το επόμενο 6μηνο στο υπουργείο Εργασίας, καθώς βάσει του σχεδιασμού θα πρέπει να προωθηθεί μια σειρά μεταρρυθμίσεων τόσο στο ασφαλιστικό όσο και στο εργασιακό. Οι αλλαγές στον νόμο Κατρούγκαλου, με αιχμή τη μείωση των εισφορών στην κύρια ασφάλιση κατά 5 μονάδες μέσα σε μία 4ετία αλλά και την αναπροσαρμογή των ποσοστών αναπλήρωσης των νέων συντάξεων, ώστε να γίνουν πιο ανταποδοτικές και δίκαιες, πρέπει να έχουν θεσμοθετηθεί έως το τέλος του χρόνου. Ο Δεκέμβριος είναι κρίσιμος μήνας και όσον αφορά το σχέδιο νόμου για τις αλλαγές στην επικουρική ασφάλιση, καθώς είναι στόχος της κυβέρνησης οι αλλαγές να ισχύσουν για όσους ενταχθούν στην αγορά εργασίας, και κατά συνέπεια στην ασφάλιση, από το 2020.
Κίνητρα στους συνεπείς εργοδότες αλλά και πρόστιμα σε όσους διαπιστωθεί, έπειτα από εκτεταμένους ελέγχους, ότι δεν εφαρμόζουν την εργατική νομοθεσία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, η ατζέντα του υπουργείου Εργασίας που αφορά τα εργασιακά. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν αποκλείεται να προωθηθούν κίνητρα για τη μετατροπή συμβάσεων από μερική απασχόληση σε πλήρη. Το μέτρο αναμένεται να συνδυαστεί με τη θέσπιση του λεγόμενου «λευκού μητρώου επιχειρήσεων», του μηχανισμού που θα επιβραβεύει με χαμηλότερες εισφορές τις επιχειρήσεις που είναι ασφαλιστικά συνεπείς και τηρούν την εργατική νομοθεσία.
Στο μέτωπο του κατώτατου μισθού, η διαβούλευση για τις όποιες πιθανές αυξήσεις, βάσει της αύξησης του ΑΕΠ, θα πρέπει να ξεκινήσει τον Φεβρουάριο. Βέβαια, το θέμα ίσως ανοίξει νωρίτερα, καθώς τον Οκτώβριο αναμένεται η απόφαση του ΣτΕ που θα κρίνει την τύχη των τριετιών.
Στις προτεραιότητες της νέας ηγεσίας βρίσκονται επίσης ο «επανακαθορισμός των κριτηρίων απονομής» των επιδομάτων ανεργίας, αλλά και αλλαγές στο ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα.
