Πρόληψη και πρόβλεψη είναι τα βασικά στοιχεία για την αποφυγή μεγάλων καταστροφών δηλώνει στο liberal.gr ο καθηγητής Κώστας Συνολάκης, ο οποίος με αφορμή την καταστροφική πυρκαγιά στην Κεντρική Εύβοια σημειώνει πως το κόστος από τις καταστροφές είναι μεγάλο. Μάλιστα σημειώνει ότι κάθε ευρώ που δαπανάται στην πρόληψη ισοδυναμεί με 23 ευρώ δαπάνη για τη διαχείριση της κρίσης και την αποκατάσταση.
Σύμφωνα με τον Καθηγητή φυσικών καταστροφών στο Πολυτεχνείο Κρήτης και στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας, υπάρχουν μέτρα πρόβλεψης και πρόληψη που μπορούν να ληφθούν όπως για παράδειγμα η δημιουργία ζωνών αντιπυρικής προστασίας αλλά και η λειτουργία, όπως έγινε στην περίπτωση της πυρκαγιάς στην Παιανία και την Εύβοια, των μοντέλων πρόβλεψης που υπάρχουν.
Σε κάθε περίπτωση ο κ. Συνολάκης σημειώνει ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν οι αγκυλώσεις που υπάρχουν στο Ελληνικό κράτος και να δούμε μέτρα όπως για παράδειγμα η στήριξη όσων ασχολούνται με το δάσος ως πλουτοπαραγωγική πηγή, φέροντας ως παράδειγμα την Ιαπωνία του 19ου αιώνα, όπου όπως λέει «έδωσαν την διαχείριση αποψιλωμένων εκτάσεων σε ιδιώτες, αυτοί καλλιέργησαν δάση, και κυριολεκτικά εγκαινίασαν παγκόσμια την εκμετάλλευση δασών σαν πλουτοπαραγωγική πηγή, δηλαδή τα δένδρα σαν καρπούς. Σχεδόν δυο αιώνες αργότερα, τα αποτελέσματα παραμένουν θεαματικά».
Καταλήγει δέ λέγοντας πως και οι πολίτες πρέπει να σταματήσουν να συμπεριφέρονται με τρόπο που αποτελεί εστία πρόκλησης φυσικών καταστροφών και να ακούν τις οδηγίες των αρμοδίων αρχών αποφεύγοντας να προχωρούν σε δράσεις και πράξεις που προκαλούν πυρκαγιές. Από το κάψιμο των ξερών χόρτων μέχρι το τσιγάρο και τη στάχτη που πετούν από τα παράθυρα των αυτοκινήτων.
Συνέντευξη στον Ανδρέα Ζαμπούκα
Κύριε Συνολάκη ποια είναι τα βασικά σημεία μιας εθνικής πολιτικής προστασίας των ελληνικών δασών;
Δεν είμαι ειδικός στην δασολογία, αλλά γνωρίζω τις βασικές αρχές της πρόληψης. Κάθε ευρώ που δαπανάται στην πρόληψη ισοδυναμεί με 23 ευρώ δαπάνη σε διαχείριση κρίσης και αποκατάσταση περιοχών που είναι απροετοίμαστες. Φυσικά, χρειάζεται καθαρισμός των δασών σε ετήσια βάση, πριν την αντιπυρική περίοδο, στην χώρα μας, λόγω των αγκυλώσεων κολλημένων δημοσίων υπαλλήλων που δεν αναγνωρίζουν το κοινωνικό συμφέρον, τα σχετικά κονδύλια διατίθενται τον Σεπτέμβριο. Είναι προφανές ότι πρέπει να είναι διαθέσιμα από τον Απρίλιο.
Χρειάζεται εθνική συνεννόηση για τον σχεδιασμό αντιπυρικών ζωνών, με διάλογο μεταξύ πυροσβεστικής και δασικής υπηρεσίας, σε πολλές περιοχές, όπως και στην Εύβοια, δεν υπάρχει σύγκλιση απόψεων, και το αποτέλεσμα μόλις το εισπράξαμε. Τέλος, μεγάλο κομμάτι της εθνικής πολιτικής είναι η ευαισθητοποίηση των πολιτών με περιβαλλοντική εκπαίδευση σε φυσικά φαινόμενα και καταστροφές. Η καύση ξερών χόρτων και κλαδιών πρέπει να απαγορευθεί όλο τον χρόνο, και να γίνει κοινή συνείδηση ότι η πρακτική βλάπτει όλους, είναι σαν να καπνίζει κάποιος σε αίθουσα χειμερινού κινηματογράφου. Είναι τελείως απαράδεκτο να τηλεφωνεί κανείς στην Πυροσβεστική και να αναφέρει καπνούς σε λιβάδια, και να του δίνεται η απάντηση, “μην στενοχωριέστε, καίνε ξερά φύλλα, το γνωρίζουμε”. Εκτός του ότι η καύση ξερών προξενεί πυρκαγιές, είναι οικολογικά καταστροφική, υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις – δηλαδή φτηνά μηχανήματα που κάνουν τα ξερά και κλαδιά ροκανίδι και λίπασμα.
Είναι εξ ίσου απαράδεκτο να βλέπει κανείς συμπολίτες μας να πετούν από άγνοια στακτές έξω από ανοικτά παράθυρα σε αυτοκίνητα, οπουδήποτε, αλλά είναι εγκληματική αμέλεια να το κάνουν σε δασικές περιοχές. Η διαδικασία τινάγματος του τσιγάρου, μπορεί να εκτοξεύσει καύτρες, να παραμείνει το τσιγάρο αναμμένο, και ο καπνιστής να μην έχει αντιληφθεί ότι έφυγαν καύτρες. Υπάρχει χαρακτηριστική περίπτωση οδηγού φορτηγού στην Κρήτη, όπου η καρότσα του φορτηγού που ήταν φορτωμένη με χαρτιά υγείας έπιασε φωτιά από καύτρα που εκτόξευσε, άθελα του, ο οδηγός, ενώ το αυτοκίνητο βρισκόταν εν κινήσει.
Υπάρχει η άποψη ότι το δάσος είναι πλουτοπαραγωγική πηγή. Νομίζετε ότι θα το προστατεύσουμε περισσότερο αν ορίσουμε ζώνες οικονομικής εκμετάλλευσης;
Εδώ μπορούμε να κάνουμε πολύ καλύτερα από το τι κάναμε μέχρι σήμερα στην χώρα μας, και να διδαχτούμε απο παραδείγματα σε άλλες χώρες. Η Ιαπωνία του 19ου αιώνα κινδύνευσε από ερημοποίηση, γιατί είχε αυξηθεί η οικοδομική δραστηριότητα, που χρησιμοποιούσε μόνο ξυλεία – έτσι άλλωστε απογυμνώθηκαν και τα ελληνικά νησιά μετά την κλασσική περίοδο της Αρχαίας Ελλάδας, τα δάση μας έγιναν πλοία, κτίρια και καυσόξυλα, δηλαδή όπως περίπου εμείς οι σύγχρονοι Έλληνες απογυμνώσαμε τις παραλίες μας για να κτίσουμε μπετονένια τέρατα, λιμάνια και δρόμους. Στην Ιαπωνία του 19ου αιώνα, έδωσαν την διαχείριση αποψιλωμένων εκτάσεων σε ιδιώτες, αυτοί καλλιέργησαν δάση, και κυριολεκτικά εγκαινίασαν παγκόσμια την εκμετάλλευση δασών σαν πλουτοπαραγωγική πηγή, δηλαδή τα δένδρα σαν καρπούς. Σχεδόν δυο αιώνες αργότερα, τα αποτελέσματα παραμένουν θεαματικά, οι ιδιώτες που έχουν συμφέρον στην καλλιέργεια δασών τα συντηρούν τουλάχιστον όσο καλά όσο αυτά που συντηρεί το κράτος, και το κράτος εισπράττει φόρους, και οι πολίτες αισθητική απόλαυση και πιο καθαρό αέρα. Φανταστείτε να νοίκιαζε το δημόσιο βουνά στις Κυκλάδες ή στα Δωδεκάνησα ή την Κρήτη, για καλλιέργεια ευκαλύπτων η άλλων κατάλληλων ειδών – υπάρχουν 13 είδη βελανιδιών που ευδοκιμούν στην Ελλάδα, σίγουρα κάποιο είναι κατάλληλο.
Ανταποκρίθηκε με επάρκεια το κράτος στις πρόσφατες πυρκαγιές; Είδατε κάποια διαφορά στην αντιμετώπιση των φαινομένων;
Τα αντανακλαστικά του κράτους ήταν πολύ πιο γρήγορα στις πυρκαγιές στην Παιανία και την Εύβοια, η κινητοποίηση ήταν πιο άμεση και ενεργοποιήθηκαν εναέρια μέσα αμέσως, και σε μερικές περιπτώσεις περισσότερα απ΄ οτι θα φανταζόταν κανείς ότι χρειαζόταν, με τις πληροφορίες που υπήρχαν στην αρχή του συμβάντος. Το ζητούμενο είναι πως θα αποφύγουμε τον φαύλο κύκλο πυρκαγιών κάθε χρόνο και πως θα έχουμε καλύτερη αντιμετώπιση. Η διαχείριση της κρίσης δεν μπορεί να συνεχίσει να γίνεται “με το μάτι”. Η Πυροσβεστική χρειάζεται σύγχρονα μοντέλα υποστήριξης των αποφάσεων για το πόσα μέσα χρειάζονται. Αυτό γίνεται με επιχειρησιακά υπολογιστικά μοντέλα που προϋπάρχουν στο κέντρο επιχειρήσεων ή σε τοπικούς φορείς και επιτρέπουν την εκτίμηση της εξέλιξης της πυρκαγιάς, με τις συγκεκριμένες συνθήκες – ελπίζω ο νέος γενικός γραμματέας πολιτικής προστασίας και ο αναπληρωτής του να υλοποιήσουν την τεχνογνωσία που γνωρίζω ότι έχουν και να γυρίσουμε σελίδα στην αντιμετώπιση πυρκαγιών. Εδώ θέλω να τονίσω πόσο σημαντικό είναι να χρησιμοποιούνται δοκιμασμένα διεθνή επιχειρησιακά μοντέλα , στην χώρα μας δικτυωμένοι επιτήδειοι πωλούν αδρά σε τοπικούς φορείς δήθεν αδοκίμαστα μοντέλα και μελέτες περί πάντων των κινδύνων, και χαίρονται που αποτελούν “ελληνικές πατέντες”. Εν συντομία, το κράτος λειτούργησε σαφώς καλύτερα, αλλά υπάρχει πολύς δρόμος μπροστά πριν οι κάτοικοι κοντά σε περιαστικά δάση να κοιμούνται ήσυχοι τα καλοκαίρια, και πυροσβέστες και η πολιτική προστασία να μπορούν να ελπίζουν σε μερικές μέρες αμέριμνες διακοπές τον Αύγουστο, όπως οι υπόλοιποι Έλληνες.
Ο Κώστας Συνολάκης είναι ακαδημαικός και καθηγητής φυσικών καταστροφών στο Πολυτεχνείο Κρήτης και στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας.
