Συνέντευξη
στην Μαίρη Φώτη
Ο Θεόφιλος Γιαλαμάς πήρε την απόφαση να μετακομίσει το 2012 από τη Ρόδο στην Αυστραλία με τη σύζυγο και τα τέσσερα παιδιά τους, όταν κατάλαβε ότι στην Ελλάδα “δεν πάει άλλο”…
Παιδί μεταναστών της Αμερικής ο ίδιος, ήθελε πάντα να ριζώσει στην πατρίδα και να “χτίσει” την οικογένειά του στην Ελλάδα αλλά… όταν ήρθε η στιγμή που δεν είχε χρήματα ούτε για το γάλα των παιδιών του, πήραν με τη σύζυγό του την μεγάλη απόφαση. Τα άφησαν όλα πίσω και έφυγαν για το Ντάργουιν αναζητώντας καλύτερη τύχη.
Όπως λέει στη συνέντευξή του στη “δ”, δεν περνά μέρα που να μην σκεφτεί την επιστροφή του αλλά «κάθε φορά που έρχεται στην πατρίδα η κατάσταση είναι όλο και χειρότερη». Εξομολογείται πως αν δεν είχε οικογένεια θα έμενε εδώ, κι ας έτρωγε μόνο ψωμί κι ελιά και συγκινημένος κλείνει την εξομολόγηση με τους στίχους του Ελύτη: «Σ’ όλους τους τόπους και αν γυρνώ μόνον ετούτον αγαπώ»… έχοντας στο μυαλό του την ημέρα που θα επιστρέψει στην πατρίδα και θα ανταμώσει ξανά με όλα όσα άφησε φεύγοντας, χωρίς να γυρίσει να κοιτάξει πίσω του.
• Θεόφιλε, πότε μετακόμισες στην Αυστραλία;
Τον Οκτώβριο του 2012.
• Πάνω που ξεκινούσε η κρίση δηλαδή.
Ναι, πάνω που ξεκινούσε η κρίση και πάνω που η “Euromedica” όπου δούλευα ως συντηρητής, άρχισε να παίρνει την κάτω βόλτα… Εγώ είχα άκρες στην Αμερική, γιατί ήταν εκεί οι γονείς μου μετανάστες.
• Και οι γονείς σου μετανάστες λοιπόν.
Ναι. Η σύζυγός μου ωστόσο είχε γεννηθεί στο Ντάργουιν, κι έτσι είπαμε να δοκιμάσουμε να έρθουμε εδώ. Δόξα τω Θεώ μέχρι στιγμής όλα καλά.
• Εσείς μένατε, λοιπόν, στη Ρόδο μέχρι το 2012.
Ναι. Η καταγωγή μου είναι από Κάλυμνο, φύγαμε από εκεί οικογενειακώς το 1986, όταν ήμουν σε ηλικία 8-9 ετών και πήγαμε στη Ρόδο όπου οι συνθήκες ζωής ήταν καλύτερες. Και έκτοτε έμενα εκεί. Δεν την αλλάζω με τίποτα τη Ρόδο και προσπαθώ, όσο γίνεται, να πηγαίνω κάθε χρόνο.
• Πόσο καιρό καλλιεργούσατε στο μυαλό σας την προοπτική να φύγετε στην Αυστραλία; Είναι μεγάλη απόφαση να μετακομίσεις τόσο μακριά.
Συνέβησαν όλα τόσο γρήγορα που πραγματικά ούτε εγώ κατάλαβα πότε πήραμε την απόφαση, πότε μαζέψαμε τα πράγματα, άλλα τα πουλήσαμε, άλλα τα στείλαμε στην Κάλυμνο. Δεν πήρα χαμπάρι… Μέσα σε ένα εξάμηνο η σύζυγός μου έβγαλε τα διαβατήρια των παιδιών, εγώ τακτοποίησα τη βίζα μου και σηκωθήκαμε και φύγαμε άρον άρον γιατί δεν αντέχαμε άλλο. Ήταν η πρώτη φορά που στη Ρόδο έφτασα σε σημείο να πω, δεν πάει άλλο. Δεν έβρισκα να κρατηθώ από κάπου, δεν έβλεπα διέξοδο. Όλα ήταν πολύ δύσκολα… Είχα σταματήσει να πληρώνομαι, μας έδιναν κάθε μήνα ή δίμηνο ή και τρίμηνο, 400 ευρώ έναντι του μισθού μας. Εγώ όμως έχω τέσσερα παιδιά, πλήρωνα ενοίκιο, είχα έξοδα, έπρεπε να πληρώνω και την βενζίνη για να πηγαίνω σε μια δουλειά από την οποία δεν πληρωνόμουν. Ίσως ακουστεί περίεργο αυτό που θα πω για την εποχή μας, αλλά πίστεψέ με, είχα φτάσει σε ένα σημείο που δεν είχα χρήματα ούτε για να πάρω γάλα στα παιδιά μου…
• Σκληρό αυτό που περιγράφεις. Τι ηλικίας ήταν τότε τα παιδιά;
Ο μικρός μου ήταν στα 3, ο τρίτος μου ήταν στα 6, ο δεύτερός μου ήταν στα 10 και ο μεγάλος 11 χρονών.
• Η σύζυγος εργαζόταν;
Παλαιότερα εργαζόταν ως ταμίας στην Ιονική Τράπεζα, μετά που την αγόρασε ομως η ALPHA BANK, απέλυσαν παράνομα τη σύζυγό μου, ενώ ήταν έγκυος στο δεύτερο παιδί μας. Κάναμε τεράστιο αγώνα για δύο χρόνια να πάρουμε αποζημίωση, φτάσαμε μέχρι τον Αρειο Πάγο, και το αποτέλεσμα ήταν μηδέν εις το πηλίκο… Όλα αυτά, σιγά σιγά έβαζαν το λιθαράκι και μου έδειχναν τον δρόμο ότι έπρεπε να φύγω. Ημουν και παλαιότερα στην Αμερική, μόλις τελείωσα το στρατιωτικό μου, έφυγα για δουλειά. Εμεινα αρκετά χρόνια και πήρα την απόφαση το 2000 να επιστρέψω στην πατρίδα μου, γιατί ήθελα να στήσω την οικογένειά μου στην Ελλάδα. Όμως δυστυχώς η πατρίδα μάς έδιωξε ή για να το πω διαφορετικά, δεν μας έδωσε αυτά που έπρεπε να μας δώσει για να μπορέσουμε να κρατήσουμε τις οικογένειές μας ώστε να επιβιώσουμε. Δεν θέλαμε να κάνουμε περιουσία, θέλαμε να μπορούμε να επιβιώνουμε. Δυστυχώς ή ευτυχώς -όπως το πάρει ο καθένας- τα πράγματα ήρθαν έτσι, που έπρεπε να φύγουμε.
• Εκεί βρήκατε δουλειά αμέσως;
Στις 24 Οκτωβρίου πετάξαμε από τη Ρόδο, στις 26 ήμασταν εδώ, στις 27 η σύζυγός μου πήγε για δουλειά. Ηταν Αυστραλή υπήκοος και ένας ομογενής και μάλιστα συμπέθερος την πήρε στη δουλειά του -να είναι καλά ο άνθρωπος. Εγώ δεν μπορούσα να εργαστώ για τρεις μήνες, απαγορευόταν. Μετά άρχισα σιγά σιγά να δουλεύω στην οικοδομή, την ήξερα τη δουλειά άσχετα που κάτω στην πατρίδα ήμουν ηλεκτρολόγος. Λίγο από δω λίγο από εκεί, κατάφερα να μπω σε μια δουλειά που αγαπούσα και έκανα εθελοντικά στη Ρόδο, ως εθελοντής Σαμαρείτης του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Εδώ εκτιμούν πάρα πολύ τον εθελοντισμό και τον εθελοντή και θέλουν ανθρώπους με εμπειρία και δεύτερη γλώσσα, κι έτσι προσλήφθηκα στο αντίστοιχο ΕΚΑΒ στα τελευταία 3,5 χρόνια.
• Για τα παιδιά πώς ήταν η μετάβαση;
Στην αρχή ήταν λίγο περίεργα αλλά έχουν εδώ ένα πολύ αξιόλογο σύστημα προσαρμογής για τα παιδιά των μεταναστών που τα βοηθά να ενταχθούν στο παιδαγωγικό σύστημα. Μέσα σε ένα εξάμηνο, οι τρεις γιοι μου μπήκαν κανονικά στο σχολείο χωρίς πρόβλημα. Εντάχθηκαν σε χρόνο ρεκόρ. Για τον μικρότερο ήταν ακόμα πιο εύκολα, διότι πήγε από την αρχή στο σχολείο στην Αυστραλία.
• Σε αυτά τα 7,5 χρόνια που λείπετε, έπεσε ποτέ στο τραπέζι η ιδέα της επιστροφής;
Εγώ κάθε μέρα το σκέφτομαι, κάθε μέρα αυτή η προοπτική είναι στο τραπέζι. Όμως βλέπουμε την κατάσταση στην πατρίδα, βλέπουμε την κατάσταση εδώ και κάπου τα ζυγίζουμε τα πράγματα και κάνουμε ένα βήμα μπρος και δέκα πίσω. Ενας από τους λόγους που κρατάω την επαφή και είμαι σχεδόν κάθε χρόνο στην πατρίδα είναι γιατί ευελπιστώ κάποια στιγμή ότι κάτι θα αλλάξει, ότι θα φανεί φως, ότι θα μας δώσουν μια μικρή ελπίδα, ότι τα παιδιά μας μπορεί να έχουν μέλλον, ότι θα έχω μια σοβαρή δουλειά από την οποία θα πληρώνομαι για να ζήσουμε αξιοπρεπώς κι έτσι να πάρω την απόφαση να γυρίσω. Δυστυχώς όμως, κάθε χρόνο που κατεβαίνω, αντί καλύτερα τα βρίσκω χειρότερα… Δεν ξέρω πραγματικά τι να κάνω. Είναι πολύ δύσκολο για μένα, έφυγα 38 χρονών από την πατρίδα, δεν ήμουν παιδί. Είχα τη ζωή μου, την οικογένειά μου, τους φίλους μου, τα πάντα μου ήταν εκεί κάτω.
• Στα χρόνια που είσαι εκεί, είδες κι άλλους μετανάστες να έρχονται από την περιοχή μας;
Πάρα μα πάρα πολλούς. Βρέθηκα εδώ στο Ντάργουιν με ανθρώπους που συναντιόμασταν στη Ρόδο. Εδώ μέχρι πρότινος ήμασταν μια μεγάλη παρέα από τη Ρόδο. Ο Δημήτρης ο Παπαχριστοδούλου που είχε παλιά γραφείο κούριερ και μετέπειτα έγινε “Γερμανός” στην Εθνικής Αντιστάσεως, ο Μιχάλης ο Κυπριώτης ο ποδοσφαιριστής του Διαγόρα, αλλά κι άλλοι Ροδίτες από τα Τριάντα, από τα Μάσαρη… Ημασταν μια μεγάλη, καλή δυνατή παρέα από τη Ρόδο. Οι οικογένειές μας ήρθαν κοντά, μας έδεναν πολλά πράγματα. Οι περισσότεροι Ροδίτες εδώ και 1,5 χρόνο περίπου έφυγαν από το Ντάργουιν, μετακόμισαν στην Μελβούρνη όπου υπάρχουν καλύτερες προοπτικές εργασίας. Εφυγε ο Μιχάλης, έφυγε ο Δημήτρης… Αλλοι πήγαν Σίδνεϋ, Μελβούρνη, Αδελαΐδα. Από την παρέα της Ρόδου έμεινα εγώ κι άλλοι τρεις εδώ. Τώρα αν με ρωτάς για Καλύμνιους, έχουν κατακλύσει το Ντάργουιν! Από το 2012 που είμαι εδώ μέχρι σήμερα, έχουν έρθει από την πατρίδα 12.000 Καλύμνιοι, τώρα είμαστε περίπου 22.000 με 23.000 Καλύμνιοι συνολικά. Βρισκόμαστε σε κοινωνικές εκδηλώσεις μεταξύ μας. Αν γίνει κανένας γάμος, στο ελληνικό γλέντι, κανένα πανηγυράκι να μαζευτούμε όλοι… Εμείς έχουμε κι ένα λόγο παραπάνω να περιμένουμε αυτές τις γιορτές, οι γιοι μου είναι αυτοδίδακτοι οργανοπαίχτες, αγαπούν την παράδοση κι αυτό προσπαθώ να τους μεταδώσω κι εγώ. Ήμουν χορευτής στο Λύκειο Ελληνίδων στην πατρίδα και όταν ήρθα εδώ, προσπάθησα να τους μεταλαμπαδεύσω κάποια πράγματα αλλά δυστυχώς… Λέω δυστυχώς, διότι πικράθηκα από ορισμένα γεγονότα. Κατά τα άλλα δουλειά-σπίτι, σπίτι-δουλειά. Είναι μονότονη η ζωή εδώ στο Ντάργουιν. Όμως αυτό που πρέπει να πω είναι ότι έχουμε μια αξιόλογη ελληνική κοινότητα με καταξιωμένους ομογενείς εδώ, που στηρίζει το ελληνικό σχολείο όπου τα παιδιά κάνουν μάθημα κάθε Σάββατο και μάλιστα ασχολείται και η σύζυγός μου ενεργά εκεί. Ο κ. Γιάννης Καραβοκυρός είναι ένας αξιόλογος ομογενής, της σειράς μου ως μετανάστης -ήρθαμε την ίδια περίοδο- και ξεκίνησε έναν αγώνα ως φωτογράφος-δημοσιογράφος για την προβολή δραστηριοτήτων της ομογένειας. Κάναμε και ραδιοφωνική εκπομπή μαζί εδώ, είχαμε και επαφή με ενημερωτικά μέσα στην Κάλυμνο. Προς το παρόν αυτή η προσπάθεια έχει παγώσει, ο κ. Χαλίκος που ήταν ο μέγας σπόνσορας έπαψε να ασχολείται με αυτό το κομμάτι. Επίσης στο Πανεπιστήμιο του Ντάργουιν, έχουμε έναν αξιόλογο άνθρωπο, τον κ. Γιώργο Φραντζή, ο οποίος ήταν εκείνος που έδωσε μεγάλο αγώνα για να ενταχθεί ως επίσημη γλώσσα η ελληνική στο Πανεπιστήμιο και υπάρχει μάλιστα μεγάλο ενδιαφέρον και από ξένους. Σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, κάθε χρόνο Αυστραλοί αλλά και μετανάστες Έλληνες φοιτητές, ταξιδεύουν στην Ελλάδα, στο πλαίσιο εργασίας για το Πανεπιστήμιο κι έτσι υπάρχει κι αυτή η πόρτα ανοιχτή προς την πατρίδα. Μάλιστα σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, υπάρχει δυνατότητα τα παιδιά των Ελλήνων μεταναστών, να αποκτούν απολυτήριο Γυμνασίου και Λυκείου από το ελληνικό σχολείο χάρις στις προσπάθειες του κ. Φραντζή. Τα παιδιά μας έτσι, διατηρούν την επαφή με τη γλώσσα, την ιστορία μας, την θρησκεία μας… Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό.
• Την τελευταία βραδιά πριν πετάξεις για την Αυστραλία τη θυμάσαι;
Ξεχνιέται; Τι να πω… Τα συναισθήματα είναι τόσο πολύ δυνατά και ανάμικτα. Δεν μπορώ να τα περιγράψω. Το πρώτο μου σοκ ήταν από την δεύτερή μου οικογένεια, τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, που μου έκανε ένα απίστευτο αποχαιρετιστήριο. Μετά, το τελευταίο βράδυ η οικογένεια, οι συγγενείς, οι φίλοι… Ήταν όλα πάρα πολύ δύσκολα. Με πήγαν στο αεροδρόμιο για να φύγω και δεν ήθελα να κοιτάξω πίσω να δω κανέναν…
• Συγκινείσαι ακόμα και σήμερα όταν το σκέφτεσαι…
Είναι πολύ δυνατά τα συναισθήματα. Άφησα πίσω μια ολόκληρη ζωή, άφησα τα πάντα. Δεν ήταν εύκολο. Κάθε φορά που πηγαίνω κάτω στη Ρόδο έχω απίστευτη χαρά κι ευτυχώς λόγω των συνθηκών εργασίας μου μπορώ να έρχομαι σχεδόν κάθε χρόνο στην πατρίδα μου. Μόνο μια φορά έκανα 18 μήνες να έρθω και κόντευα να τρελαθώ. Φέτος, είναι επίσης λίγο δύσκολο, διότι θέλουμε να χτίσουμε σπίτι εδώ.
• Αρα βάζεις θεμέλια εκεί στο Ντάργουιν…
Σε εισαγωγικά. Εγώ είπα στους γιους μου, που εδώ έχουν τεράστιες ευκαιρίες μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος να σταδιοδρομήσουν επαγγελματικά, ότι μόλις τακτοποιηθούν και δρομολογηθούν και οι τέσσερις, θα το πουλήσω και θα γυρίσω πίσω! Ένα στρέμμα στα Λαχανιάτικα ή στο Πλημμύρι, κι ό,τι βρέξει ας κατεβάσει μετά. Εγώ και η σύζυγός μου ήρθαμε στην Αυστραλία για τα παιδιά μας, για να έχουν ένα αξιοπρεπές μέλλον. Αν ήμουν μόνος μου δεν θα έκανα αυτό το βήμα, θα την έβγαζα την άκρη στην πατρίδα, κι ας έτρωγα μόνο ψωμί κι ελιά… Αρκεί να ήμουν εκεί. Κι όπως λέει κι ο Ελύτης…
“Ε, σεις στεριές και θάλασσες
τ’ αμπέλια και οι χρυσές ελιές
ακούτε τα χαμπέρια μου
μέσα στα μεσημέρια μου.
Σ’ όλους τους τόπους
και αν γυρνώ
μόνον ετούτον αγαπώ” …Την Ρόδο μας… την Ελλάδα μας…
