«Pacta sunt servanda». Με τη λατινική αυτή φράση που σημαίνει «η συμφωνία πρέπει να τηρηθεί» ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έστειλε μήνυμα στους εταίρους πως αξιολόγηση και χρέος πάνε… πακέτο.
Το γεγονός πως χρησιμοποίησε μία αγαπημένη φράση των Γερμανών δείχνει με τον πλέον εύγλωττο τρόπο ποιος είναι ο πρώτος αποδέκτης του μηνύματος. Το πολιτικό αφήγημα της κυβέρνησης βασίζεται σε τέσσερις θεματικές ενότητες, που συνδέονται μεταξύ τους. Ταχύτατο κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης, απόφαση για το χρέος, ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και δοκιμαστική έξοδος στις αγορές.
Σε περίπτωση που η γερμανική πλευρά συνεχίσει τις… καθυστερήσεις για το χρέος, τότε ολόκληρος ο σχεδιασμός -από την ένταξη στην ποσοτική χαλάρωση μέχρι την έξοδο στις αγορές- απειλείται. Μία τέτοια εξέλιξη θα επηρέαζε τους επενδυτές και η προσδοκώμενη για το 2017 ισχυρή ανάπτυξη θα εξελισσόταν σε δύσκολο στόχο.
Η κυβέρνηση στέλνει μήνυμα εκτός συνόρων πως είναι αποφασισμένη να υλοποιήσει όσα έχει δεσμευτεί αλλά αυτό πρέπει να γίνει από όλες τις πλευρές χωρίς εξαιρέσεις. Επισημαίνει πως η πρώτη αξιολόγηση έκλεισε και όλα είναι έτοιμα για να ξεκινήσει η δεύτερη αξιολόγηση αυτή την εβδομάδα. Στόχος του οικονομικού επιτελείου είναι ο νέος κύκλος διαπραγμάτευσης με τους δανειστές να ολοκληρωθεί εντός του Νοεμβρίου, προκειμένου στο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου να συζητηθεί και το χρέος.
Αυτό που θέλει πάση θυσία να αποφύγει το Μέγαρο Μαξίμου είναι το… σύρσιμο των συζητήσεων, εξαιτίας των αγεφύρωτων διαφορών ΔΝΤ και Γερμανίας. Οι δύο ισχυροί παίκτες έχουν κάνει ένα πρώτο κύκλο διερευνητικών συζητήσεων στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, ωστόσο ο πραγματικός σχεδιασμός τους θα ξεδιπλωθεί στον γνώριμο χώρο του ξενοδοχείου Hilton (όπου παραδοσιακά γίνονται οι διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς).
Το ΔΝΤ είναι αυτό που πιέζει για ρύθμιση του χρέους και για χαμηλά πλεονάσματα, ωστόσο σε μία σειρά θεμάτων έχει μια σκληρή ατζέντα συνδέοντας την «επιστροφή» του με νέο πρόγραμμα. Δεν είναι τυχαίο πως επαναφέρει διαρκώς το θέμα της μείωσης των συντάξεων (κυρίως όσων υπερβαίνουν τα 1.200 ευρώ), το ψαλίδισμα του αφορολόγητου και των αλλαγών στα εργασιακά.
To χειρότερο σενάριο
Σε περίπτωση που η γερμανική πλευρά δεν κάνει υποχωρήσεις σε χρέος και πλεονάσματα υπάρχει το ενδεχόμενο και το Ταμείο να μην κάνει βήμα πίσω από τις σκληρές αυτές προτάσεις (πρόκειται ουσιαστικά για το χειρότερο σενάριο).
Ο πρωθυπουργός -μιλώντας στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ- έστειλε σαφές μήνυμα λέγοντας πως δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η αόριστη προτροπή… «κάντε εσείς τα μαθήματά σας και βλέπουμε». Η κυβέρνηση θέλει να ανοίξει η συζήτηση για το χρέος, με δεδομένο άλλωστε πως η τελική λύση περνά μέσα από βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα.
Στόχος είναι να ξεκινήσουν στις αρχές του 2017 τα βραχυπρόθεσμα μέτρα, τα οποία ήδη επεξεργάζεται ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης στο Λουξεμβούργο. Παράλληλα να υπάρχει ένα πακέτο μεσοπρόθεσμων μέτρων, καθώς για το θέμα αυτό υπάρχει πληθώρα προτάσεων. Οπως επεσήμανε ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Σταθάκης σε επιτροπή της Βουλής, αυτό το πακέτο μπορεί να περιλαμβάνει κλείδωμα των επιτοκίων (το οποίο μπορεί να ωφελήσει ακόμα και δύο ποσοστιαίες μονάδες το δεκαετές ομόλογο), επιστροφή κερδών της ΕΚΤ και των ευρωπαϊκών τραπεζών κ.ά.. Το τρίτο μέρος αφορά στο μακροπρόθεσμο πακέτο, με την αποτίμηση να γίνεται το 2018. Ανάλογα του πόσο έχουν αποδώσει μέχρι τότε τα βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα μέτρα θα αποφασιστεί αν χρειάζονται νέες παρεμβάσεις για να μην υπάρξει απόκλιση από την οροφή του 15% του ΑΕΠ.
Ο δρόμος για το χρέος περνά μέσα από τη δεύτερη αξιολόγηση, όπου μεγάλο αγκάθι δεν είναι άλλο από τα εργασιακά. Η ελληνική πλευρά προσέρχεται στο τραπέζι έχοντας ήδη παραλάβει το πόρισμα των σοφών, ενώ δεδομένο είναι πως συγκεκριμένα θέματα αποτελούν «ταμπού» για ένα αριστερό ακροατήριο και δεν μπορούν να συζητηθούν. Ενα ακόμα θέμα που πρέπει να λυθεί αφορά στον τρόπο χρηματοδότησης του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και των προνοιακών επιδομάτων. Πρόσωπο που γνωρίζει πολύ καλά το θέμα σημείωνε πως δεν υπάρχει περιθώρια για ψαλίδισμα των παροχών που πάνε σε ευπαθείς ομάδες. Επομένως όλο το βάρος πέφτει στο να τεκμηριωθεί όσο το δυνατόν καλύτερα η ελληνική πρόταση για τον τρόπο χρηματοδότησης αυτών των παροχών. Mεγάλο στοίχημα παραμένει η χρηματοδότηση για το 2017, καθώς το 2018 θα έχει υπάρξει εξοικονόμηση από συγκεκριμένους κωδικούς με βάση το σύστημα ελέγχου δαπανών (spending review).
ΕΘΝΟΣ
