Κάτω από την οριακή τιμή (25 μg/m3) η οποία προτείνεται από τις Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ποιότητα του αέρα, είναι η μέση ετήσια συγκέντρωση για τα λεπτόκοκκα αιωρούμενα σωματίδια διαμέτρου <2.5 μm (PM2.5) όπως δείχνουν οι αισθητήρες που είναι τοποθετημένοι σε έξι νησιά του Αιγαίου.
Οι μετρήσεις που αποδεικνύουν την καλή ποιότητα του αέρα στα νησιά, έγιναν ως έργο της Εθνικής Ερευνητικής Υποδομής Enirisst, η οποία συντονίζεται από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο αυτής, από τον Ιανουάριο 2022 αναπτύχθηκε ένα δίκτυο αισθητήρων μέτρησης σωματιδίων και αέριων ρύπων, μέσω των οποίων επιτυγχάνεται η συνεχής παρακολούθηση της ποιότητας της ατμόσφαιρας στο Ανατολικό και Κεντρικό Αιγαίο. Οι αισθητήρες βρίσκονται τοποθετημένοι στη Λήμνο, τη Λέσβο, τη Χίο, τη Ρόδο, τη Σάμο και τη Σύρο και το έργο έχει τίτλο: «Μετρήσεις ατμοσφαιρικών ρύπων με αισθητήρες χαμηλού κόστους και μοντελοποίηση/προσομοίωση πεδίων ροής σε πόλεις-λιμάνια».
Τα αποτελέσματα των μετρήσεων για τα λεπτόκοκκα αιωρούμενα σωματίδια διαμέτρου <2.5 μm (PM2.5) έδειξαν ότι η μέση ετήσια συγκέντρωση τους είναι κάτω από την οριακή τιμή (25 μg/m3) που έχει θεσμιστεί από τις Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ποιότητα του αέρα.
Οι υψηλότερες μέσες ετήσεις συγκεντρώσεις καταγράφονται στη Λέσβο (15.0 μg/m3 ) και τη Σάμο (13.3 μg/m3) και οι χαμηλότερες στη Σύρο (7.40 μg/m3 ). Διαπιστώθηκε εποχιακό μοτίβο στις θέσεις παρακολούθησης που βρίσκονται στο Βόρειο Αιγαίο (Λέσβος, Σάμος, Χίος) με τις υψηλότερες τιμές να καταγράφονται τη χειμερινή περίοδο και ιδιαίτερα τις βραδινές ώρες.
Το είδος καυσίμου που επιλέγουν οι κάτοικοι για την οικιακή θέρμανση φαίνεται να καθορίζει τις μετρούμενες τιμές. Από την πραγματοποίηση ημιδομημένων συνεντεύξεων στα νησιά, διαπιστώθηκε ότι η χρήση βιομάζας (ξύλων) ως καύσιμη ύλη σε τζάκια ή/και σόμπες είναι πιο διαδεδομένη στα νησιά του Βορείου Αιγαίου (Λέσβος, Χίος, Σάμος). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση κορυφών στις ωριαίες συγκεντρώσεις τις νυχτερινές ώρες του χειμώνα, οι οποίες εκτιμάται ότι συνδέονται με την έναρξη της οικιακής θέρμανσης.
Οι τιμές των συγκεντρώσεων και επιλεγμένες μετεωρολογικές παράμετροι παρέχονται προς το ευρύ κοινό σε έναν διαδραστικό χάρτη (εδώ), ενώ ο χρήστης της συγκεκριμένης υπηρεσίας μπορεί να βρει ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την ατμοσφαιρική ρύπανση, έναν οδηγό χρήσης των αισθητήρων καθώς και χρήσιμες συνδέσεις για την ποιότητα του αέρα.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί σημαντική απειλή για την ανθρώπινη υγεία και προκαλεί περίπου 7 εκατομμύρια πρόωρους
θανάτους ανά έτος παγκοσμίως. Τα αιωρούμενα σωματίδια και ιδιαίτερα τα λεπτόκοκκα εξ αυτών είναι εξαιρετικά επικίνδυνα και προκαλούν εκατοντάδες χιλιάδες πρόωρους θανάτους στην Ευρώπη ετησίως. Η παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα συνεισφέρει στην προστασία της ανθρώπινης υγείας, διότι αποτελεί τη βασική πληροφορία στην οποία βασίζεται η λήψη μέτρων περιορισμού των πηγών ρύπανσης. Η ομάδα έργου της υπηρεσίας είναι οι: Αννα Μαρία Κοτρίκλα, Επίκουρη καθηγήτρια, Κυριακή Μαρία Φαμέλη, ερευνήτρια, Θεόδωρος Λίλας, Επίκουρος καθηγητής, Βασίλης Παπαβασιλείου, συνεργάτης, Αμαλία Πολυδωροπούλου, καθηγήτρια.
Σχετικά με την Εθνική Ερευνητική Υποδομή EN.I.R.I.S.S.T.
H Εθνική Ερευνητική Υποδομή EN.I.R.I.S.S.T. αποτελεί ένα κέντρο αριστείας, με αποστολή να προάγει και υποστηρίζει την έρευνα στους τομείς της ναυτιλίας, της εφοδιαστικής αλυσίδας και των μεταφορών. Στο πλαίσιο αυτής έχουν αναπτυχθεί έξι πλατφόρμες: Ναυτιλίας & Θαλασσίου Περιβάλλοντος ECOMARPOL, Ναυτιλίας και Χρηματοπιστωτικών Αγορών, Χερσαίων και Διατροπικών Μεταφορών, Επιβατικών Μετακινήσεων, Ναυτιλιακής Κληρονομιάς, Υποδομών. Μέσα από τους κύριους εταίρους της EN.I.R.I.S.S.T – 11 ΑΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα – συμμετέχουν γεωγραφικά 6 Περιφέρειες της χώρας με Επιστημονική Υπεύθυνη του έργου την Καθηγήτρια Αμαλία Πολυδωροπούλου από το Τμήμα Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Το έργο «Intelligent Research infRAstructure DIssemination for promoTing Engagement» (IRRADIATE) υποστηρίζεται από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.) στο πλαίσιο της 3ης Προκήρυξης της Δράσης «Επιστήμη και Κοινωνία» με τίτλο «Κόμβοι Έρευνας, Καινοτομίας και Διάχυσης» (Αριθμός Έργου: 02129) Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε το www.enirisst.gr.
