• Δαπανήθηκαν εκατομμύρια ευρώ, όμως, ακόμη παραμένουν τρύπιες λιμνοδεξαμενές και φράγματα σε Λειψούς, Καστελλόριζο, Νίσυρο, Τήλο, Λέρο και Κάλυμνο!
Με την εγκατάσταση των μονάδων αφαλάτωσης αντιμετωπίζουν τη λειψυδρία στα νησιά, καθώς οι ανάγκες έχουν αυξηθεί υπέρμετρα, λόγω και της ανόδου της τουριστικής κίνησης. Λέρος και Πάτμος χτύπησαν «κόκκινο» φέτος το καλοκαίρι, αναγκάζοντας την Πολιτεία να μεταφέρει νερό με υδροφόρα από τη Ρόδο στο νησί της Λέρου, αλλά και παράλληλα να επισπεύσει τις διαδικασίες για τη χωροθέτηση νέων μονάδων αφαλάτωσης σχεδόν σε όλα τα άνυδρα νησιά.
Παράλληλα παγωμένα ή εγκαταλλειμμένα στην φθορά του χρόνου παραμένουν φράγματα και λιμνοδεξαμενές που στόχο είχαν να ξεδιψάσουν τα νησιά και να εμπλουτίσουν τους υδροφόρες ορίζοντες.
Έργα στα οποία επενδύθηκαν πολλά εκατομμύρια, καθώς άρχισαν να κατασκευάζονται από το Β’ ΚΠΣ και ακόμη δεν έχουν «θεραπευθεί»! Είναι προφανές ότι ακόμη και μετά την αποκατάστασή τους, αρκετά ενδέχεται να μην αποδώσουν, καθώς σχεδιάστηκαν κυριολεκτικά στο πόδι χωρίς τις απαραίτητες μετρήσεις υδρομετρικών, βροχοπτώσεων κ.α. όμως θα συμβάλουν στον εμπλουτισμό της ξηραμένης γης και θα βοηθήσουν στην άρδευση. Ημιτελή εργοτάξια με έργα «φαντάσματα», που τραυμάτισαν το φυσικό περιβάλλον και παραμένουν έρμαια της τύχης τους. Κατασκευές που δεν λειτούργησαν ποτέ!
Η «δ» μέσω ενός οδοιπορικού κάνοντας χρήση και της Google επιχειρεί να καταγράψει την κατάσταση, παρουσιάζοντας την εικόνα των άδειων λιμνοδεξαμενών και του σπάταλου ελληνικού Δημοσίου.
Τρύπιες οι λιμνοδεξαμενές
Έργα για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας γίνονται από την εποχή του Β΄ ΚΠΣ στα νησιά μας και δεν έχουν τελειωμό. Έργα γίνονται, εκατομμύρια πέφτουν και νερό δεν έχουν τα νησιά. Τέλος δεν έχει το «ράβε – ξήλωνε». Εκσκαφείς που πληγώνουν τη γη και αφήνουν ανοιχτές πληγές. Έργα για να διανοιχθούν δρόμοι και να ξεδιψάσουν τους κατοίκους σε άνυδρα νησιά, για να ποτιστούν χωράφια. Που κατάντησαν «γιοφύρια της Άρτας» ή «μνημεία αστοχίας». Γιατί ήταν «τυφλά». Χωρίς σωστό συνολικό σχεδιασμό, χωρίς μελέτες που να προβλέπουν τις επόμενες φάσεις, με τεχνικά προβλήματα. Ακόμη και όταν χρησιμοποιηθούν για τον σκοπό που έγιναν – διότι, ως γνωστόν, η ελπίδα πεθαίνει τελευταία – θα έχει στοιχίσει ο …κούκος αηδόνι!
Προβλήματα λειτουργικότητας αντιμετωπίζουν οκτώ λιμνοδεξαμενές με μεγαλύτερα εκείνα στο Παρθένι της Λέρου (υδρολογίας, απορροών, στεγανότητας της λεκάνης) Καστελλόριζου (εμφανίζει διαρροή στο σύστημα στεγάνωσης) και Πάλοι Νισύρου (υδρολογικό και συντελεστού απορροών, δεν τροφοδοτείται η λιμνοδεξαμενή).
«Έχουμε εγγράψει στον προϋπολογισμό του δήμου την αποκατάσταση της λιμνοδεξαμενής» δηλώνει ο δήμαρχος Νισύρου Χριστοφής Κορωναίος. Στα έργα αποταμίευσης σε Πλατύ Κω, Βαθύ Κάλυμνου και Αγ. Ειρήνης Τήλου απαιτείται βελτίωση των απορροών, δεδομένου ότι εμφανίζουν μειωμένες εισροές. «Η αποκατάσταση της λιμνοδεξαμενής εντάχθηκε με ποσό 1 εκατ. ευρώ στο πρόγραμμα Α. Τρίτσης καθώς έχουν υποστεί βλάβη οι σωληνώσεις και δεν λειτουργεί» δηλώνει η δήμαρχος Τήλου Μαρία Καμμά. Η κατασκευή του Φράγματος στο Παρθένι ξεκίνησε στα τέλη του ’90 με στόχο να βοηθήσει την άρδευση και την ύδρευση της νήσου Λέρου.
Η αρχική χωρητικότητα ήταν 1.200.000 κυβικά μέτρα. Να σημειωθεί ότι το έργο εντάχτηκε στο πρόγραμμα ΕΟΧ (ύψους 1 εκ. 200 χιλ. ευρώ). Μια περιοχή 1.000 στρεμμάτων που ήταν γεμάτη με ευκάλυπτους και ελαιόδεντρα «παραδόθηκε» στους εκσκαφείς. Τι έγινε όμως αντιληπτό στην πορεία; Ότι η μελέτη δεν είχε υπολογίσει την πορεία προσγείωσης των αεροπλάνων (στο αεροδρόμιο) που περνούσαν από το σημείο όπου κατασκευαζόταν το φράγμα!
Τελευταία πράξη το 2019 όπου το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων είχε διαβεβαιώσει για την δέσμευση ποσού 1, 5 εκατ. ευρώ. Τη χορήγηση άδειας προσωρινής εγκατάστασης και λειτουργίας μονάδας αφαλάτωσης θαλασσινού νερού αντίστροφης ώσμωσης δυναμικότητας 600 m3, στην περιοχή Λεπίδες «άναψε» τον Αύγουστο το ΥΠΝΝΠ, καθώς το νησί της Λέρου κηρύχθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Αντίστοιχη διαδικασία έγινε και για την Πάτμο στην περιοχή Πούντος του Φτέρη. Η λιμνοδεξαμενή στη θέση Παναγιά Χάρου 40.000 κ.μ., στους Λειψούς κατασκευάστηκε το 1993, αλλά δεν έχει νερό γιατί δεν είχε υπολογισθεί σωστά το ύψος των βροχοπτώσεων. Το έργο χρηματοδοτήθηκε από το Α’ ΚΠΣ (ταμείο FEOGA και INTEREG) και δημοπρατήθηκε από το τότε υπουργείο Γεωργίας.
«Έχουμε συνάψει σχέση με την εταιρεία «Global Water & Partnership» ώστε να ενταχθεί σε πρόγραμμα αποκατάστασης στο πλαίσιο της εταιρικής ευθύνης» δηλώνει στην «δ» ο δήμαρχος Λειψών Φώτης Μάγγος.
Στην Κάλυμνο, το έργο χωροθετήθηκε στο Βαθύ και συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του τομεακού προγράμματος του υπουργείου Γεωργίας και ολοκληρώθηκε αρχές του 2000. Αλλά ως εκ θαύματος όταν πια είχε τελειώσει, διαπιστώθηκε ότι δεν συγκρατούσε ούτε σταγόνα νερού!
Αφαλατώσεις στα νησιά
Με την εγκατάσταση των μονάδων αφαλάτωσης αντιμετωπίζουν τη λειψυδρία στα νησιά, καθώς οι ανάγκες έχουν αυξηθεί υπέρμετρα, λόγω και της ανόδου της τουριστικής κίνησης. Με 4 μονάδες αφαλάτωσης εξυπηρετούνται και οι ανάγκες της Νισύρου (600 κμ., 300 κμ. και 2 από 350 κμ.). Η Σύμη ήταν το πρώτο νησί που εγκατάστησε μονάδα αφαλάτωσης το 2007 διαθέτοντας ήδη 3 που παράγουν περίπου 2,5 κμ., καθημερινά και βρίσκεται σε προγραμματισμό παραλαβής ακόμη μιας 1200 κ.μ. νερού. Το Καστελλόριζο διαθέτει 3 μονάδες αφαλάτωσης (200 κμ. εκάστη) και παράγει 600 κμ., καθημερινά.
Στην Ψέριμο και Τέλενδο από μια μονάδα αφαλάτωσης που παράγει 100 κμ., καθημερινά, ενώ στη θητεία του Δ. Διακομιχάλη εντάχθηκαν στο πρόγραμμα «Α. Τρίτσης» ακόμη μια μονάδα 100κμ, για κάθε νησί. Ο διαγωνισμός έβγαλε ανάδοχο την εταιρεία ΤΕΜΑΚ και η διαδικασία βρίσκεται για έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Σημειώνεται ότι Κάσος και Αγαθονήσι, εντάχθηκαν σε μια πιλοτική μελέτη του Υπουργείου Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής. «Η αφαλάτωση φαντάζει ιδανική λύση, αλλά δεν είναι κατάλληλη για όλες τις περιπτώσεις», εκτιμά ο Μανώλης Κουτουλάκης, γενικός γραμματέας του ΥΠΝΝΠ. «Σίγουρα είναι η πιο προσιτή τεχνολογικά και η απλούστερη στην υλοποίηση. Σε κάποια νησιά, για γεωλογικούς λόγους είναι η μόνη λύση, όπως λ.χ. στη Νίσυρο. Στόχος μας είναι να βλέπουμε τις αφαλατώσεις συνδυαστικά με ταμιευτήρες. Πρόσφατα ολοκληρώσαμε μια πιλοτική μελέτη σε μικρονήσια που έδειξε ότι θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν το 30% των αναγκών τους από υφιστάμενα κατακρημνίσματα που καταλήγουν στη θάλασσα. Τώρα θα προχωρήσουμε σε επέκταση της μελέτης σε ακόμη επτά νησιά, μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται Κάσος, Αγαθονήσι, ώστε να δούμε πού θα μπορούσαν να υποδεχθούν σημεία για υδρομαστεύσεις και μικρής κλίμακας έργα για άρδευση» αναφέρει. Έχουμε 7 γεωτρήσεις που μας παρέχουν αρκετές ποσότητες και πρόσφατα πήραμε άδεια για ακόμη 5 γεωτρήσεις στο νησί. Ευελπιστούμε με την ένταξή μας και στο πιλοτικό πρόγραμμα που συνδυάζει βελτιωτικά έργα με αφαλατώσεις να δώσουμε οριστική λύση στο μεγάλο πρόβλημα της λειψυδρίας που ταλανίζει τα νησιά» δηλώνει στην «δ» και ο δήμαρχος Κάσου Μιχάλης Ερωτόκριτος.
