Συνέντευξη στην
Πέγκυ Ντόκου
Η αγαπημένη Ροδίτισσα συγγραφέας κα Τίτσα Πιπίνου, μιλάει σήμερα στην «δ» με αφορμή το νέο της βιβλίο «Ο ιππότης με το τριαντάφυλλο», ένα μεσαιωνικό παραμύθι που η πλοκή του διαδραματίζεται στην Ρόδο. Επίσης, μιλάει για την σχέση της με τους ήρωές της, με το γράψιμο, αλλά και την προσφορά της Λογοτεχνίας στα χρόνια της κρίσης.
Η συνέντευξη αναλυτικά:
• Κυρία Πιπίνου, μόλις πρόσφατα κυκλοφόρησε το νέο σας βιβλίο «Ο ιππότης με το τριαντάφυλλο» από τις εκδόσεις Αιώρα. Είναι ένα μεσαιωνικό παραμύθι που η πλοκή του διαδραματίζεται στην Ρόδο! Πώς επιλέξατε αυτή την ιστορία; Μιλήστε μας για το βιβλίο.
Είναι ακριβώς, όπως τα λέτε, ένα παραμύθι που διαδραματίζεται τα τελευταία χρόνια της παραμονής των ιπποτών στη Ρόδο και συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια της πρώτης πολιορκίας που ήταν νικηφόρα για τους ιππότες. Σκόπιμα επέλεξα την πρώτη πολιορκία και όχι την δεύτερη που οι ιππότες ηττήθηκαν από τον πολυάριθμο στρατό του Σουλεϊμάν και αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το νησί που εκείνη την εποχή αποτελούσε ισχυρή στρατιωτική και ναυτική δύναμη και ήταν στο στόχαστρο άλλων μεγάλων δυνάμεων όπως η Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τα γεγονότα είναι πραγματικά αλλά η ιστορία είναι φανταστική, όπως φανταστικά είναι τα παραμύθια και τα μυθιστορήματα. Δεν είμαι σίγουρη αν θα επέλεγα να γράψω ένα παραμύθι, γενικά η γλώσσα που χρησιμοποιώ στα βιβλία μου δεν είναι για πολύ μικρά παιδιά, αν δεν μου είχε ζητηθεί. Πριν χρόνια μου ζήτησαν να γράψω κάτι τέτοιο, και παρά το ό,τι δεν μου είχε περάσει από το μυαλό να γράψω παραμύθια, ήταν μία πρόκληση για μένα. Όταν η πρόκληση είναι ενδιαφέρουσα ενδίδω. Κάθισα λοιπόν και διάβασα την μεσαιωνική ιστορία της Ρόδου, γιατί ακόμη και για ένα παραμύθι πρέπει να ξέρεις καλά το ιστορικό πλαίσιο που θα διαδραματιστεί και έγραψα τον «Ιππότη με το τριαντάφυλλο». Το παραμύθι το είχα στο “συρτάρι μου” ή πιο σωστά “στον υπολογιστή μου” μέχρι πριν λίγο καιρό που το πρότεινα στις εκδόσεις «Αιώρα» που βγάζουν βιβλία κομψοτεχνήματα παρά την κρίση που έχει ευτελίσει τα πάντα. Την ίδια εποχή η Νόμι, η σύζυγος του Βαγγέλη του Παυλίδη, ήρθε με έναν φάκελο που ανακάλυψε στα αρχεία του με σχέδια για το παραμύθι και μου τα έδωσε και την ευχαριστώ ιδιαίτερα. Ο Βαγγέλης το είχε για εικονογράφηση, το καθυστερούσε, το αμελούσα και εγώ και έτσι φθάσαμε στο τώρα. Ήταν μια εξαιρετική συγκυρία. Τα σχέδια του Παυλίδη έχουν μια πυκνότητα, ένα ύφος και κάτι το γοτθικό που ταιριάζουν πολύ με τον Μεσαίωνα. Έτσι έγινε λοιπόν και είμαι χαρούμενη που κυκλοφόρησε τελικά «Ο Ιππότης». Έπειτα η Ρόδος έχει πολύ πλούσια ιστορία που μπορεί να τροφοδοτήσει έναν συγγραφέα. Μιλώ για ιστορία που έρχεται από πολύ παλιά, αλλά οι περισσότεροι που ζούμε εδώ δεν την γνωρίζουμε ή γνωρίζουμε πολύ λίγα. Παλαιότερα πίστευα ότι το να ζει κάποιος στη Ρόδο και να γράφει ήταν μειονέκτημα γιατί όλοι έχουν ταυτίσει το νησί μας με τον τουρισμό και κάτι το εφήμερο, αλλά στην πορεία κατάλαβα πόσο λάθος έκανα. Στη Ρόδο παράγεται τέχνη και μάλιστα σοβαρή σε αρκετούς τομείς. Είναι και νέα παιδιά που έχουν κέφι και όρεξη και κάνουν πράγματα και είναι ωραίο αυτό. Όλοι από κάπου ξεκινούν και πρέπει να τους παίρνουμε σοβαρά.
• Έχετε πολλά χρόνια παρουσία στα γράμματα. Ωστόσο, κάθε βιβλίο σας έχει κάτι διαφορετικό. Θα ήθελα να μου μιλήσετε για τις επιλογές που σας ωθούν στην συγγραφή.
Όντως κάθε βιβλίο μου, θέλω να πιστεύω, ότι είναι διαφορετικό από τα προηγούμενα, αλλά ίσως να υπάρχει ένα κοινός άξονας για όλα. Κάθε συγγραφέας έχει το αποτύπωμα του, κάτι δηλαδή που δεν μπορεί να το αποφύγει και που κάνει το έργο του αναγνωρίσιμο σε όσους τον διαβάζουν. Δεν είμαι σίγουρη αν τα θέματα μου με βρίσκουν ή τα βρίσκω. Γίνεται κάτι ξαφνικά, ή ακούω κάτι και αυτό αρχίζει και μου τριβελίζει το μυαλό, μέχρι που κάθομαι και αρχίζω να γράφω. Μπορεί να είναι μία μικρή είδηση στην εφημερίδα που ίσως κανείς άλλος δεν της δίνει τη σημασία που της δίνω εγώ. Εμένα όμως για κάποιο λόγο, που ίσως ούτε εγώ μπορώ να εξηγήσω, με αγγίζει. Μπορεί επίσης να ακούσω μια ιστορία, οτιδήποτε μπορεί να είναι, ίσως αυτό να είναι η μαγεία της συγγραφής.
• Τι σημαίνει το γράψιμο για εσάς και ποια είναι η σχέση σας με τα βιβλία;
Το γράψιμο σημαίνει πολλά, πάρα πολλά για μένα. Ακόμη και πριν ακόμη αρχίσω να γράφω επειδή υπήρχε πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού μου, χωρίς ποτέ να το συζητώ, γιατί μου φαίνεται υπερφίαλο κάποιος να πει «θέλω να γίνω συγγραφέας», γιατί κάποια πράγματα είναι άμα τη εμφανίσει, σήμαινε πολλά.
Και με τα βιβλία η σχέση μου είναι στενή από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Ένα μεγάλο μέρος της ημέρας μου έχει να κάνει με αυτά. Είτε να γράφω, όταν φυσικά είμαι στη διαδικασία της συγγραφής, είτε να διαβάζω. Νιώθω τυχερή που μπορώ να το κάνω και μου προσφέρει ευχαρίστηση γιατί έτσι αντέχω όσα δυσάρεστα συμβαίνουν γύρω μας καθημερινά. Βέβαια εγώ έχω το γράψιμο κάποιος άλλος έχει κάτι άλλο γιατί κάθε άνθρωπος είναι καλός σε κάτι.
• Έχετε ένα βιβλιοπωλείο στην καρδιά της Ρόδου. Στις μέρες μας που κλείνουν πολλά βιβλιοπωλεία για διάφορους λόγους και οι αναγνώστες προτιμούν το διαδίκτυο, ποια είναι η δύναμη του βιβλίου κατά την άποψή σας;
Δεν είμαι σίγουρη δυστυχώς ότι το βιβλίο όσο περνούν τα χρόνια θα έχει την ίδια δύναμη που είχε παλιά, γιατί τα νέα παιδιά δεν διαβάζουν τόσο, αλλά τα βλέπω να ασχολούνται με όλα αυτά τα gadgets. Το βιβλίο βέβαια δεν θα πεθάνει ποτέ όσο υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να αγγίζουν το χαρτί και να το μυρίζουν, αλλά σε κάποια χρόνια ίσως να διαβάζουν μέσα από ένα tablet. Μου έκανε εντύπωση ότι παλιά η έκδοση ενός ανατρεπτικού βιβλίου ή μία έκθεση μοντέρνας ζωγραφικής μπορούσε να προκαλέσει επανάσταση, ή έστω αναταραχή, τώρα όλα αυτά περνούν απαρατήρητα. Είναι η εποχή μας. Η τέχνη γενικά ή έστω τα βιβλία έχουν χάσει την δύναμη τους.
• Αν σας ζητούσα να μου μιλήσετε για τους ήρωες των βιβλίων σας, ποιον θα διαλέγατε;
Ειλικρινά δεν ξέρω. Κανονικά είμαστε κοντύτερα στους ήρωες των τελευταίων μας βιβλίων, αλλά δεν μπορώ να αγνοήσω τα παλαιότερα βιβλία μου. Κάθε ένα και οι ήρωες του αντιπροσωπεύουν εκείνη την χρονική περίοδο που το έγραψα και αν το ξανάγραφα τώρα είναι σίγουρο ότι θα ήταν ένα άλλο βιβλίο γιατί στο μεταξύ και εγώ αλλάζω. Ίσως και να μην το έγραφα γιατί το θέμα του δεν θα ασκούσε την ίδια γοητεία σε μένα με τότε. Ωστόσο επειδή όταν γράφουμε δεν μπορούμε να αποφύγουμε τον εαυτό μας, κομμάτια του εαυτού μας υπάρχουν σε όλους τους ήρωες άνδρες και γυναίκες, καλούς και κακούς ακόμη και σε όσους δεν μας μοιάζουν καθόλου. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Φλομπέρ είπε: η «Μαντάμ Μποβαρύ» είμαι εγώ!
• Στα χρόνια της κρίσης τι μπορεί να προσφέρει η Λογοτεχνία στον αναγνώστη; Πολλές φορές, την μπερδεύουμε με άλλα είδη συγγραφής.
Ειδικά τα χρόνια της κρίσης η λογοτεχνία έχει να προσφέρει πολλά. Σε κάνει να ταξιδεύεις, να μαθαίνεις, να ξεφεύγεις από τα προβλήματα. Είναι πολύ ευχάριστο συναίσθημα η προσμονή ενός καλού βιβλίου στο κομοδίνο σου. Και όχι μόνο η λογοτεχνία, αλλά κάθε είδος τέχνης έχει να μας προσφέρει πολλά και το λέω χωρίς κανένα δισταγμό αυτό. Βέβαια δεν είναι όλα τα βιβλία που κυκλοφορούν λογοτεχνία, όπως επισημαίνετε, αλλά αυτό έχει να κάνει με τη ζήτηση και από τη στιγμή που υπάρχουν αναγνώστες για αυτά, οι εκδότες, που είναι επιχειρήσεις που υπολογίζουν το κέρδος, τα εκδίδουν. Ο κόσμος είναι αυτός που διαμορφώνει το τι θα βγάλουν οι εκδότες ή το τι θα παίξουν τα κανάλια για παράδειγμα, αλλά συμβαίνει φυσικά και το αντίθετο. Η ποιότητα ήταν πάντα σε μικρές δόσεις.
