Οποιαδήποτε κι αν είναι η ερώτηση

Ξεχειλίζουν τα κοινωνικά δίκτυα (και δυστυχώς και κάποια πάνελ) από δηλητηριώδεις γενικεύσεις: οι Ρομά είναι επικίνδυνοι. Αμόρφωτοι. Παρανομούν. Κλέβουν. Τόσες ευκαιρίες τούς έχουν δοθεί και δεν αλλάζουν μυαλό. Στο μυαλό μου έρχεται το οκτάχρονο τσιγγανάκι πρόπερσι στο Κερατσίνι. Που για ένα εικοσάλεπτο το συνέθλιβε η βαριά πόρτα του εργοστασίου, ενόσω περνούσε κόσμος δίπλα του και κάποιος, όταν είχε πια ξεψυχήσει, κλώτσησε το κοριτσάκι, για να δει αν ζει ή αν πέθανε. Μου έρχεται στο μυαλό και η «Κάτυ του τελευταίου θρανίου» το ευαίσθητο βιβλίο της Μαρίας Χαλάσι. Για μια μικρή τσιγγανούλα που έρχεται στη Βουδαπέστη από την εξοχή που ζούσε και από ‘δω και πέρα, πρέπει να πηγαίνει σχολείο και να αντιμετωπίσει την αλλόκοτη συμπεριφορά απέναντί της πολλών ανθρώπων που την κάνουν να αναρωτιέται : γιατί πάντα να τη διώχνουν από τα όμορφα μέρη; Από το ζαχαροπλαστείο που ήθελε να αγοράσει δυο καραμέλες;  Γιατί τους φαίνεται παράξενη η χαρούμενη φούστα της με τα μεγάλα κόκκινα τριαντάφυλλα και πρέπει να φορά κάτι άλλο για να είναι αποδεκτή;  Πολλές φορές δραπετεύει, λείπει μέρες από το σχολείο, αδυνατώντας να αντιμετωπίσει τις συμπεριφορές απέναντί της. Είναι φορές που γίνεται επιθετική. Σε κάποια  τέτοια στιγμή, η δασκάλα του σχολείου επιπλήττει την Κάτυ, ρωτώντας τη γιατί ξέσπασε έτσι, γιατί συμπεριφέρθηκε ανάρμοστα στη σχολική γιορτή για να πάρει απάντηση μεταξύ λυγμών «επειδή είμαι τσιγγάνα, κυρία». Η απάντηση αυτή απλώς δεν αρκεί πια, οποιαδήποτε κι αν είναι η ερώτηση. Η Ελλάδα πρέπει επιτέλους να χαράξει μια εκπαιδευτική πολιτική για τους τσιγγάνους. Όλα ξεκινούν από την Παιδεία. Ρίχνοντας όμως ματιές και σεβόμενη πολλές από τις ιδιαιτερότητες της κουλτούρας τους. Με κίνητρα αλλά και κυρώσεις γι’ αυτούς που δεν θα στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο. Και άμεσα η Πολιτεία πρέπει να μεριμνήσει έτσι ώστε να απορροφηθούν οι τσιγγάνοι σε σταθερές δουλειές. Οπου έχει συμβεί αυτό (π.χ. σε δημοτικές επιχειρήσεις ) τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά. Η μανουσσιπέ τελικά – η ανθρωπιά – θα επιστρέψει στους καταυλισμούς μόνο όταν οι τσιγγάνοι πάψουν να ζουν μέσα στην ανέχεια και τα παιδιά τους θα πάνε σχολείο χωρίς να απασχολεί αν φοράνε κλαρωτές φούστες και είναι πολύ μελαχροινά…