Αποκαλυπτική έκθεση της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας • Επείγουσες υποδείξεις για την αποκατάσταση και προστασία του περιβάλλοντος
Σοβαρές παραλείψεις και δυσλειτουργίες διαπιστώθηκαν στις Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) στη θέση «Βόδι» στη δημοτική ενότητα Καλλιθέας, σύμφωνα με έκθεση της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας Δωδεκανήσου, που συντάχθηκε μετά από αυτοψία στις 10 Ιανουαρίου 2025.
Η κατάσταση που αποκαλύπτεται εγείρει ανησυχίες για τη δημόσια υγεία, το περιβάλλον και τη θάλασσα της περιοχής.
Η αυτοψία, που διενεργήθηκε από την υπάλληλο της Υπηρεσίας, κ. Ανδρονίκη Κακακιού, παρουσία της προϊσταμένης, κ. Βασιλικής Νταλαρή, παρουσία του υπευθύνου λειτουργίας της μονάδας, κ. Γεωργίου Κωσταρίδη, κατέδειξε τα εξής:
1. Ανεπαρκής επεξεργασία λυμάτων:
• Η γραμμή επεξεργασίας βοθρολυμάτων δεν λειτουργεί, με αποτέλεσμα τα απόβλητα να κατευθύνονται ανεπεξέργαστα στη γραμμή αστικών λυμάτων.
• Η γραμμή επεξεργασίας αστικών λυμάτων, επίσης, δεν λειτουργεί λόγω τεχνικών προβλημάτων στους κοχλίες ανύψωσης. Τα ανεπεξέργαστα λύματα διοχετεύονται μέσω υποθαλάσσιου αγωγού στη θάλασσα.
2. Αναποτελεσματική διαχείριση απορριμμάτων:
• Ο καθαρισμός των σχαρισμάτων γίνεται χειροκίνητα, με αποτέλεσμα τα απορρίμματα να αποθηκεύονται σε ανοιχτούς κάδους δίπλα στις εγκαταστάσεις, δημιουργώντας έντονη δυσοσμία και κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.
3. Αδυναμία δειγματοληψίας:
• Το φρεάτιο δειγματοληψίας για τα επεξεργασμένα λύματα παραμένει σφραγισμένο με σκυρόδεμα, καθιστώντας αδύνατη την αξιολόγηση της ποιότητας των αποβλήτων που καταλήγουν στη θάλασσα.
4. Ανέλεγκτη απολύμανση:
• Το εγκεκριμένο σύστημα χλωρίωσης είναι εκτός λειτουργίας. Μία προσωρινή δεξαμενή χλωρίωσης χρησιμοποιείται, αλλά χωρίς επαρκή απολυμαντικό διάλυμα και χωρίς καταγραφή υπολειμματικού χλωρίου.
5. Έλλειψη σήμανσης και βλάβες υποδομών:
• Δεν έχει τοποθετηθεί η απαιτούμενη σήμανση για την απαγόρευση αλιείας και κολύμβησης στην περιοχή.
• Εντοπίστηκε διαρροή υδάτων στον χώρο της εγκατάστασης, πιθανώς από το δίκτυο ύδρευσης, γεγονός που απαιτεί άμεση επιδιόρθωση.
Οι κίνδυνοι για την υγεία και το περιβάλλον
Οι ανωτέρω δυσλειτουργίες αποτελούν σοβαρή απειλή για την προστασία της δημόσιας υγείας και την οικολογική ισορροπία. Η ανεξέλεγκτη διάθεση ανεπεξέργαστων λυμάτων στη θάλασσα όχι μόνο επιβαρύνει το θαλάσσιο οικοσύστημα αλλά μπορεί να επηρεάσει αρνητικά και τον τουρισμό, δεδομένου ότι η περιοχή αποτελεί δημοφιλή προορισμό για τους επισκέπτες. Επιπλέον, η απουσία αποτελεσματικής απολύμανσης αυξάνει τον κίνδυνο μετάδοσης ασθενειών μέσω μικροβίων και παθογόνων παραγόντων.
Υποδείξεις και άμεσα μέτρα
Η Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας ζήτησε από τη ΔΕΥΑΡ και άλλες αρμόδιες υπηρεσίες την άμεση λήψη διορθωτικών μέτρων. Οι βασικές υποδείξεις περιλαμβάνουν:
• Άμεση αποκατάσταση της λειτουργίας των γραμμών επεξεργασίας λυμάτων.
• Μηχανοποίηση του καθαρισμού των σχαρισμάτων και αποθήκευσή τους σε κλειστούς κάδους.
• Εγκατάσταση λειτουργικού φρεατίου δειγματοληψίας για την παρακολούθηση της ποιότητας των αποβλήτων.
• Καθαρισμό των δεξαμενών χλωρίωσης και αναβάθμιση του συστήματος απολύμανσης.
• Τοποθέτηση της απαιτούμενης σήμανσης για την απαγόρευση αλιείας και κολύμβησης.
• Άμεση επιδιόρθωση των διαρροών στο δίκτυο ύδρευσης.
Η ΔΕΥΑΡ έχει λάβει διορία δεκαπέντε ημερών για να ενημερώσει σχετικά με τις ενέργειες συμμόρφωσης. Ταυτόχρονα, οι λοιποί εμπλεκόμενοι φορείς, όπως το Υπουργείο Περιβάλλοντος και το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ρόδου, καλούνται να συμβάλλουν στον έλεγχο και την παρακολούθηση της κατάστασης.
Το περιστατικό αναδεικνύει τη σημασία της τακτικής επιτήρησης κρίσιμων υποδομών όπως οι ΕΕΛ. Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, μέσω της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας, δίνει το στίγμα της απαραίτητης δράσης, τονίζοντας την ανάγκη για διαρκή συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων φορέων.
Η προστασία της δημόσιας υγείας και του φυσικού περιβάλλοντος αποτελεί προτεραιότητα και ευθύνη όλων. Η επίλυση αυτών των προβλημάτων δεν είναι μόνο τεχνική αναγκαιότητα αλλά και μία ένδειξη πολιτισμού και σεβασμού απέναντι στη φύση και τον άνθρωπο.
Στο έγγραφο με αρίθμ. πρωτ. Οικ.242/10-1-2025 που υπογράφεται από τον αντιπεριφερειάρχη κ. Νικόλαο Τσουκαλά αναφέρονται αναλυτικά τα εξής:
«ΘΕΜΑ: «Διαπιστώσεις /Υποδείξεις για τις Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) στη θέση Βόδι, Δ.Ε. Καλλιθέας Ρόδου»
Σχετ: α)Το υπ. αρ. πρωτ. οικ. 2072/31-05-2024 έγγραφο της Υπηρεσίας μας
Σε συνέχεια του ανωτέρου σχετικού εγγράφου και κατόπιν προφορικής εντολής της προϊσταμένης της Δ/νσης Δημόσιας Υγείας, αρμόδιος υπάλληλος της Υπηρεσίας μας (Κακακιού Ανδρονίκη), συνοδευόμενη από την Προϊσταμένη της Δ/νσης, κ. Νταλαρή Βασιλική, πραγματοποίησε στις 10/01/2024 και ώρα 10.30 π.μ., υγειονομικό έλεγχο στις Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) που βρίσκονται στη θέση «Βόδι», Δ.Ε. Καλλιθέας. Η αυτοψία πραγματοποιήθηκε παρουσία του προϊσταμένου των εγκαταστάσεων, κ. Κωσταρίδη Γεωργίου.
Κατά την αυτοψία διαπιστώθηκαν τα κάτωθι:
1. Η γραμμή επεξεργασίας των βοθρολυμάτων δεν λειτουργεί και τα υγρά απόβλητα από την έξοδο της γραμμής, προωθούνται προς την γραμμή επεξεργασίας των αστικών λυμάτων.
2. Η γραμμή επεξεργασίας των αστικών λυμάτων δεν λειτουργεί, λόγω εργασιών στους κοχλίες ανύψωσης και τα υγρά απόβλητα από την έξοδο της γραμμής, μέσω του υποθαλάσσιου αγωγού διάθεσης, καταλήγουν στη θαλάσσια περιοχή.
3. Ο καθαρισμός των σχαρισμάτων πραγματοποιείται χειροκίνητα, λόγω μη λειτουργίας του πρωτοβάθμιου μηχανικού καθαρισμού. Τα σχαρίσματα εναποτίθενται σε εξωτερικό χώρο, παραπλεύρως του κτιρίου του πρωτοβάθμιου μηχανικού καθαρισμού και στη συνέχεια μεταφέρονται σε κάδους απορριμμάτων. Οι κάδοι απορριμμάτων βρέθηκαν ανοικτοί. Στο χώρο υπάρχει δυσοσμία. Τα ανωτέρω ενέχουν κίνδυνο δημιουργίας ανθυγιεινής κατάστασης και προσέλκυσης μύγας.
4. Το φρεάτιο δειγματοληψίας επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων, στην έξοδο προς τον υποθαλάσσιο αγωγό, εξακολουθεί να είναι σφραγισμένο με οπλισμένο σκυρόδεμα και ως εκ τούτου δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί δειγματοληψία αντιπροσωπευτικού δείγματος επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων που «καταλήγουν» στη θάλασσα.
5. Στη δεξαμενή χλωρίωσης, σε όλη την έκτασή της, υπάρχουν στερεά υπολείμματα καθίζησης, λόγω της μη λειτουργίας των γραμμών επεξεργασίας των υγρών αποβλήτων .
6. Το εγκεκριμένο σύστημα χλωρίωσης δεν λειτουργεί. Για την απολύμανση των υγρών αποβλήτων έχει τοποθετηθεί δεξαμενή με υποχλωριωδες νάτριο και αντλία. Κατά την αυτοψία η δεξαμενή με το απολυμαντικό ήταν σχεδόν άδεια. Η προσθήκη του απολυμαντικού πραγματοποιείται στο τέλος της δεξαμενής χλωρίωσης υγρών αποβλήτων. Από την εγκατάσταση δεν πραγματοποιούνται μετρήσεις υπολειμματικού χλωρίου.
7. Η αλίευση και η κολύμβηση μπροστά και γύρω από τις ΕΕΛ απαγορεύονται και για το λόγο αυτό έχει ζητηθεί από την Υπηρεσία μας να τοποθετηθεί σχετική σήμανση. Κατά την αυτοψία η σήμανση δεν διαπιστώθηκε να έχει τοποθετηθεί.
8. Εντός του χώρου του ΕΕΛ και περίπου στη θέση που βρίσκεται η δεξαμενή δευτεροβάθμιας καθίζησης της γραμμής επεξεργασίας λυμάτων, υπάρχει στο οδόστρωμα διαρροή υδάτων. Σύμφωνα με τον προϊστάμενο της επιχείρησης πρόκειται για διαρροή πόσιμου νερού.
Ύστερα από τα ανωτέρω σας γνωρίζουμε ότι:
1. Οι γραμμές επεξεργασίας υγρών αποβλήτων (αστικών και βοθρολυμάτων) θα πρέπει να λειτουργούν.
2. Ο καθαρισμός των σχαρισμάτων να πραγματοποιείται μηχανικά εντός του κτηρίου του πρωτοβάθμιου μηχανικού καθαρισμού και οι κάδοι απορριμμάτων να παραμένουν κλειστοί.
3. Να υπάρχει φρεάτιο δειγματοληψίας επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων, στην έξοδο προς τον υποθαλάσσιο αγωγό, ώστε να μπορεί να πραγματοποιηθεί δειγματοληψία αντιπροσωπευτικού δείγματος επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων που καταλήγουν στη θάλασσα.
4. Στη δεξαμενή χλωρίωσης να καθαρισθούν τα στερεά υπολείμματα καθίζησης.
5. Για να θεωρείται αποτελεσματική η απολύμανση θα πρέπει να πραγματοποιείται στην αρχή της δεξαμενής χλωρίωσης, με τη χρήση δοσομετρικής αντλίας, ώστε να υπάρχει ο απαιτούμενος χρόνος επαφής του απολυμαντικού με τα υγρά απόβλητα και να ανιχνεύεται υπολειμματικό χλώριο κατά τη δειγματοληψία των υγρών αποβλήτων. Από την εγκατάσταση να υπάρχει παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας της απολύμανσης και ανάλογη καταγραφή όπως π.χ. μετρήσεις του υπολειμματικού χλωρίου και καταγραφή των μετρήσεων, αυτοματοποίηση του συστήματος απολύμανσης, σύστημα έγκαιρης ενημέρωσης για τη μη ορθή λειτουργία του συστήματος, κ.λ.π.
6. Να τοποθετηθεί κατάλληλη σήμανση αναφορικά με την απαγόρευση αλίευσης και κολύμβησης .
7. Να επισκευασθεί άμεσα η βλάβη στο δίκτυο ύδρευσης.
Ύστερα από τα ανωτέρω παρακαλούνται:
Η ΔΕΥΑΡ να προβεί άμεσα σε διορθωτικές ενέργειες και εντός δεκαπέντε ημερών από τη λήψη του παρόντος όπως ενημερώσει την Υπηρεσία μας σχετικά.
Η Υπηρεσία Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού Δωδεκανήσου της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Σώμα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ρόδου, για τις δικές τους ενέργειες και όπως ενημερώσουν την υπηρεσία μας σχετικά.
Συνημμένα:
Φωτογραφικό υλικό (7 φωτογραφίες)».
