Μιλώντας για το Κτηματολόγιο Ρόδου κατά μία έννοια εννοούμε ένα μεταγραφών των δικαιωμάτων επί των ακινήτων που δημιουργήθηκε επί Ιταλοκρατίας και τηρήθηκε μέχρι το 2024. Το σύστημα αυτό βασίσθηκε σε ένα σύστημα της εποχής της Τουρκοκρατίας περισσότερο εξελιγμένο. Η αναφορά αυτή γίνεται από τα αρχεία που διασώθηκαν και αποκαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια της πρόσφατης σχετικά μετακόμισης του Κτηματολογίου Ρόδου μεταξύ των ετών 2020-2022 από το παλιό κτίριο όπου συστεγάζονταν με την Πυροσβεστική Υπηρεσία της Ρόδου και το νέο Κτηματολόγιο που βρίσκεται πλέον και συστεγάζεται σε ανακαινισμένο κτίριο του παλιού Νοσοκομείου της πόλεως Ρόδου.
Οι Ιταλοί Κατακτητές προσομοίωσαν τις γνώσεις τους και το όραμά τους για την κατάκτηση της νήσου Ρόδου στο διοικητικά δομημένο Κτηματολόγιο που προϋπήρχε από την εποχή της Τουρκοκρατίας σύμφωνα με τα βιβλία που ευρέθησαν. Εδώ θα ήταν το ιδανικό τα Παλαιά βιβλία να είναι αυτά που θα πρέπει διασωθούν να μελετηθούν μέσω διαφόρων επιστημών όπως της Παλαιογραφία, Ιστοριογραφίας, Δημόσιας Ιστορίας και Γλωσσολογίας μιας και πρόκειται για οθωμανικά παλαιά έγγραφα και παλαιά βιβλία ή άλλως κιτάπια όπως τα βαπτίσαμε προκειμένου να εξάγουμε τα πρώτα συμπεράσματα ύπαρξής τους.
Οι Ιταλοί χαρτογράφησαν ολόκληρο το νησί της Ρόδου και αντίστοιχα την Κω και το Λακκί Λέρου και δημιούργησαν τα αντίστοιχα Κτηματολόγια μετά την ανάληψη της Ιταλικής Διοίκησης (1912). Κατά το 1921 δημιουργίας του Κτηματολογίου Ρόδου χώρισαν το νησί σε γεωγραφικές περιφέρειες δηλαδή τις 47 αντίστοιχες με τα χωριά της Ρόδου και επιμέρους διακρίσεις τα κτίσματα σε Μερίδες Οικοδομών, τα χωράφια σε Μερίδες Γαιών και τα ελαιόδεντρα που ανήκαν σε άλλο ιδιοκτήτη σε Ελαιοδέντρων. Μέσα εκεί δημιούργησαν υποδιαιρέσεις δηλαδή τις Κτηματολογικές Μερίδες κάθε περιοχής που αντιστοιχούν σε επιμέρους ιδιοκτησίες των πολιτών της Ρόδου. Παράλληλα δημιούργησαν και τον Κτηματολογικό Κανονισμό Δωδεκανήσου που αναφερόταν στις νομικές μεταβολές των ακινήτων αυτών.
Στη συνέχεια και επειδή βρισκόμαστε και ζούμε την ιστορία καθημερινά αντιλαμβανόμαστε μέσα από την τριβή αυτή ότι οι ροδίτες κατά τη διαδικασία αυτή δηλώνοντας τις ιδιοκτησίες τους φέρνοντας μαζί τους ότι νομιμοποιητικά στοιχεία είχαν προκειμένου να αποδείξουν ότι η γη ήταν δική τους. Συμπλήρωναν την αίτησή τους που έπαιρνε τον αριθμό πράξεως όπως θα λέγαμε σήμερα και ο τότε Κτηματολογικός Δικαστής υπέγραφε ή άλλως διέτασσε την καταχώρηση της πράξεως σύμφωνα με τις διατάξεις του Κτηματολογικού Κανονισμού Δωδεκανήσου προκειμένου να του χορηγηθεί ο τίτλος ιδιοκτησίας τους. Στις χιλιάδες χειρόγραφες αιτήσεις που υπάρχουν βλέπουμε ακόμα τα δακτυλικά αποτυπώματα των προπαππούδων μας μιας και κάποιοι ίσως δεν ήξεραν να υπογράφουν με λατινικούς χαρακτήρες μιας και τα περισσότερα έγγραφα που υπάρχουν και χρησιμοποιούνται μέχρι και σήμερα είναι γραμμένα στην Ιταλική Γλώσσα. Η αλήθεια είναι ότι οι Ροδίτες πέρασαν πολλά, Οθωμανική αυτοκρατορία και Ιταλοκρατία ενώ το ισχύον εκπαιδευτικό σύστημα τους απέτρεπε να μιλάνε και να γράφουν στη γλώσσα τους. Η Ιταλική Διοίκηση υποχρέωνε τους μαθητές στο σχολείο να μαθαίνουν τα ιταλικά και όχι ελληνικά προκειμένου να ενσωματωθούν οι πληθυσμοί άλλωστε, γνωρίζουμε ότι οι Ιταλοί Κατακτητές δημιούργησαν για το σκοπό αυτό τα Ιταλικά χωριά της Ρόδου. Συνεπώς δεν ξέρουμε αν αντί για υπογραφή χρησιμοποιούσαν το δακτυλικό τους αποτύπωμα στην αίτηση για να αποφύγουν να γράψουν στα Ιταλικά το όνομά τους ή όχι.
Υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες εγγραφές και έγγραφα στο Κτηματολόγιο Ρόδου που μαρτυρούν έναν άλλο κόσμο αυτό της ιστορίας και των μεικτών πληθυσμών στο νησί μας. Τον μόχθο των ανθρώπων να προικίσουν τα παιδιά τους, τις οικογένειες, την κληρονομική διαδοχή, τα χρησιδάνεια τις ιταλικές εταιρείες και πόσα άλλα στοιχεία που δεν μπορούμε να απαριθμήσουμε με απόλυτη επιτυχία χωρίς να αφήσουμε κενά.
Θεωρούμε ότι οποιαδήποτε ενέργεια από οποιονδήποτε κι αν προέρχεται να γίνεται πάντα με σεβασμό στην ιστορία και τα δικαιώματα των ροδιτών που πέρασαν τόσα πολλά όλα αυτά τα χρόνια στον τόπο μας.
Ελένη Ν. Καραγιάννη
Απόφοιτη Τμ.ΜΣ ΠΑ
Αθλήτρια Τριάθλου
