Το αργότερο μέχρι τον προσεχή Ιούνιο αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί το νομοσχέδιο με το οποίο θα αναμορφώνεται, ύστερα από 78, ολόκληρα, χρόνια το Κληρονομικό Δίκαιο στη χώρα μας.
Η νομοπαρασκευαστική επιτροπή του υπουργείου Δικαιοσύνης, πρόεδρος της οποίας είναι ο ομότιμος καθηγητής Αστικού Δικαίου της Νομικής Σχολής Αθηνών Απόστολος Γεωργιάδης έχει διαμορφώσει τις επιστημονικές της θέσεις για την αναμόρφωση και τον εκσυγχρονισμό του Κληρονομικού Δικαίου, τροποποιώντας τις αρχικές της θέσεις για κρίσιμα κεφάλαια του νομοθετήματος, όπως είναι, για παράδειγμα, η ιδιόχειρη διαθήκη.
Η ομάδα εργασίας της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής, που συγκροτήθηκε από τον υπουργό Δικαιοσύνης Γιώργο Φλωρίδη, αρχικά είχε θεωρήσει πρόσφορη για τα δεδομένα της νέας ψηφιακής εποχής την κατάργηση της ιδιόχειρης διαθήκης.
Ετοιμαζόταν, λοιπόν, να περιλάβει στο νέο νομοθέτημα διάταξη με την οποία έγκυρη θα είναι μόνο η διαθήκη που συντάσσεται ενώπιον συμβολαιογράφου και παρουσία μαρτύρων, προκειμένου να αποφευχθούν στο μέλλον οι περιπτώσεις εμφάνισης ιδιόγραφων διαθηκών, οι οποίες στη συνέχεια αποδεικνύονταν πλαστές.
Στο ίδιο πνεύμα κινούνταν και οι ιδέες περί ψηφιακής διαθήκης, ή διαθήκης με ψηφιακή υπογραφή, ώστε να διασφαλίζεται και η γνησιότητα αλλά και η βεβαιότητα χρονολογίας σύνταξής της.
Το μειονέκτημα σε αυτές τις εκδοχές ήταν η διασφάλιση επαρκώς, με τεχνολογικά μέσα, ότι έχει πράγματι συνταχθεί από το διαθέτη, και συνεπώς αποτελεί την τελευταία του βούληση.
Για παράδειγμα, η πρόταση για δυνατότητα σύνταξης διαθήκης μέσω της πλατφόρμας gov.gr απορρίφθηκε γρήγορα ως μη ασφαλής, καθώς σε αυτή μπορεί να έχουν πρόσβαση και τρίτα πρόσωπα, τα οποία ενδεχομένως γνωρίζουν τους κωδικούς taxis του διαθέτη, όπως είναι οι λογιστές ή κάποιοι συγγενείς.
Όταν έγιναν γνωστές οι πληροφορίες περί κατάργησης της ιδιόχειρης διαθήκης, προκειμένου να μην «κατασκευάζονται» μετά θάνατον διαθήκες που προκαλούσαν ατέρμονες διαμάχες ενώπιον των δικαστηρίων, προκλήθηκε πανικός και κυριολεκτικά «έσπασαν» τα τηλέφωνα δικηγόρων και συμβολαιογράφων από ενδιαφερόμενους, που έσπευσαν να δημοσιεύσουν ιδιόχειρες διαθήκες.
Η νομοπαρασκευαστική επιτροπή συνυπολογίζοντας και αυτές τις αντιδράσεις θεώρησε σκόπιμο να διατηρήσει τις ιδιόχειρες διαθήκες, που είναι ο πιο ανέξοδος τρόπος για τη διατύπωση της τελευταίας βούλησης του διαθέτη, θεσπίζοντας μία δικλίδα ασφαλείας: Το συμβολαιογράφο.
Δηλαδή, οι πολίτες να μπορούν να τις συντάσσουν και πάλι ιδιοχείρως, αλλά στη συνέχεια θα πρέπει να τις καταθέτουν απευθείας σε συμβολαιογράφο, με ένα μικρότερο κόστος, αντί να τις κρύβουν σε κάποιο συρτάρι ή να τις αφήνουν στα χέρια συγγενικών ή άλλο προσώπων, με όφελος να αποτραπεί πλήρως ο κίνδυνος να χαθούν ή να καταστραφούν.
Ο συμβολαιογράφος, με τη σειρά του, θα την καταγράφει σε ειδικό μητρώο, ώστε να διασφαλίζεται η εγκυρότητα, καθώς και ο ακριβής χρόνος σύνταξης και κατάθεσής τους.
Αξίζει να επισημανθεί ότι με το ήδη ισχύον νομικό καθεστώς προβλέπεται απλά η ευχέρεια του διαθέτη να καταθέτει για φύλαξη την ιδιόχειρη διαθήκη του σε συμβολαιογράφο, και η κατάθεση σε συμβολαιογράφο δεν αποτελεί αναγκαίο στοιχείο για να είναι έγκυρη η διαθήκη.
Ωστόσο, τη διαφυλάσσει από τον κίνδυνο αλλοίωσης ή εξαφάνισης από πρόσωπα που έχουν αντίθετα συμφέρονται και, παράλληλα, μειώνει τον κίνδυνο αμφισβήτησης της γνησιότητάς της, όπως επισημαίνουν νομικοί.
Στο νέο νομοθέτημα αναμένεται να περιληφθούν μεταβατικές διατάξεις για ιδιόγραφες διαθήκες που έχουν ήδη συνταχθεί και δεν έχουν κατατεθεί σε συμβολαιογράφο, μέχρι την έναρξη ισχύος του νέου νόμου.
Επίσης, στις μεταβατικές διατάξεις θα λαμβάνεται μέριμνα και για ιδιόχειρες διαθήκες που θα έχουν συνταχθεί πριν από την έναρξη ισχύος των νέων ρυθμίσεων, στις περιπτώσεις που ο συντάκτης τους τέθηκε σε δικαστική συμπαράσταση ή κατέστη ανίκανος προς σύνταξη διαθήκης, ενδεχομένως λόγω άνοιας ή άλλης ασθένειας, έως την έναρξη ισχύος του νόμου.
Θα νομοθετηθεί η κληρονομική σύμβαση
Τα μέλη της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής εμμένουν στην άποψη που είχαν διατυπώσει αρχικά για τις κληρονομικές συμβάσεις. Δηλαδή, ότι θα πρέπει για πρώτη φορά να εφαρμοστεί στην Ελλάδα μία πρακτική η οποία εδώ και χρόνια επιτρέπεται σε πολλές χώρες.
Η κληρονομική σύμβαση, η οποία απαγορεύεται στην Ελλάδα με το ισχύον νομικό καθεστώς, αφορά διαθέτη ο οποίος βρίσκεται εν ζωή και θα μπορεί να καταρτίζει σύμβαση με την οποία θα τακτοποιεί κληρονομικά θέματα είτε για συγγενείς είτε για τους λεγόμενους συντρόφους ζωής.
Η μορφή των κληρονομικών συμβάσεων θα είναι στον ίδιο τύπο με αυτόν ενός συμβολαίου και θα μπορούν να ανακαλούνται ή θα μπορεί ο κληρονομούμενος ανά πάσα στιγμή να συντάξει μία διαθήκη με την οποία θα ανατρέπει τα προβλεπόμενα στην κληρονομική σύμβαση.
Με αυτή την πρόβλεψη ο κάτοχος της περιουσίας θα έχει τη δυνατότητα να αλλάξει βούληση σε περιπτώσεις αχαριστίας ή αν αντιληφθεί μη σωστή συμπεριφορά και διαχείριση από την πλευρά του προσώπου που θέλησε να ευνοήσει.
Έτσι, θα μπορεί να εκφράσει την πραγματική και τελευταία του βούληση με βάση τα νέα δεδομένα που ενδεχομένως να προκύψουν όσο ο ίδιος είναι εν ζωή.
Επίσης, τα μέλη της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής εξακολουθούν να θεωρούν αναγκαία την αύξηση του χρονικού διαστήματος μέσα στο οποίο ένας κληρονόμος έχει δικαίωμα να αποποιηθεί την κληρονομιά. Ο προβλεπόμενος χρόνος με το ισχύον σήμερα Δίκαιο είναι μόνο τέσσερις μήνες.
Ακόμη, με το νέο νομοθέτημα θα θεσμοθετηθεί πλήρως η αποδοχή της κληρονομιάς με το ευεργέτημα της αποδοχής.
Το πνεύμα της νέας διάταξης είναι στην περίπτωση που υπάρχουν χρέη να προστατεύεται η προσωπική περιουσία του κληρονόμου και να κινδυνεύει μόνο η κληρονομούμενη περιουσία.
Αναφορικά με τους ανιόντες συγγενείς η αρχική άποψη των μελών της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής ήταν να καταργηθεί πλήρως το κληρονομικό δικαίωμα για υπερήλικους.
Ωστόσο, στην πορεία επικράτησαν άλλες σκέψεις και, τελικά, τα μέλη της ομάδας εργασίας έκριναν ότι δεν είναι ορθό να αποκλειστούν από τη νόμιμη μοίρα οι υπερήλικοι παππούδες, γιαγιάδες και γονείς.
Σχετικά, εξάλλου, με τη νόμιμη μοίρα συγγενών του διαθέτη τα μέλη της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής αποφάσισαν να μη την καταργήσουν με το νέο νομοθέτημα, ενδεχομένως να προβούν σε κάποιες παρεμβάσεις.
Δηλαδή, σκέφτονται να προχωρήσουν σε αλλαγές ως προς τα ποσοστά κληρονομιάς.
Μία τέτοια παρέμβαση δεν αποκλείεται να την περιλάβουν και σε διάταξη, η οποία θα αφορά τις περιπτώσεις υπερήλικων ανιόντων συγγενών.
Πηγη: vradini.gr
