Για την αντιμετώπιση του σοβαρού στεγαστικού προβλήματος των φοιτητών αλλά και όλων των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας – διδακτικού, ερευνητικού και διοικητικού προσωπικού – πέντε Πρυτάνεις νησιωτικών Πανεπιστημίων κατέληξαν σε μία σειρά προτάσεων, κατόπιν σύσκεψης.
Πρόκειται για ένα ζήτημα ζωτικής σημασίας το οποίο, όπως επισήμαναν, μπορεί να επηρεάσει μακροπρόθεσμα ακόμη και τη βιωσιμότητα των ακαδημαϊκών Τμημάτων των Πανεπιστημίων.
Με την τουριστική σεζόν να βρίσκεται ‘προ των πυλών’, η νέα ηγεσία του υπουργείου Παιδείας μάλλον θα χρειαστεί να δραστηριοποιηθεί άμεσα προς αυτή την κατεύθυνση.
Οι βασικοί άξονες, που περιλαμβάνονται στις προτάσεις των πέντε Πρυτάνεων αφορούν την επίσπευση των διαδικασιών ανέγερσης φοιτητικών εστιών, τη συνδρομή των Περιφερειών για ενοικίαση κλινών σε ξενοδοχειακές μονάδες, την αρωγή της Εκκλησίας για διάθεση ακινήτων αλλά και την υποστήριξη της τοπικής κοινωνίας ‘βλέπουν’ οι Πρυτάνεις ως τους βασικούς άξονες για την επίλυση του ζητήματος.
Πιο αναλυτικά, οι πρυτάνεις
– Καλούν την πολιτεία να αναλάβει πρωτοβουλίες για την απλοποίηση και την επίσπευση των διαδικασιών ανέγερσης φοιτητικών εστιών στη νησιωτική περιφέρεια, με παράλληλη προσαρμογή του ύψους του στεγαστικού επιδόματος στα πραγματικά οικονομικά δεδομένα και τη ρύθμιση θεμάτων, που σχετίζονται με τη βραχυχρόνια μίσθωση.
– Απευθύνουν έκκληση στις διοικήσεις των νησιωτικών περιφερειών να συνδράμουν οικονομικά τα ΑΕΙ για την άμεση μίσθωση κλινών σε ξενοδοχειακές μονάδες.
– Ζητούν την αρωγή της Εκκλησίας αλλά και των ενδιαφερόμενων επενδυτών καθώς και φορέων ανάπτυξης της αγοράς ακινήτων να εξετάσουν το ενδεχόμενο επενδύσεων στα νησιά στον τομέα της φοιτητικής στέγης με όρους, που να ανταποκρίνονται στα οικονομικά δεδομένα της μέσης Ελληνικής οικογένειας.
– Θέτουν, τέλος, προ των ευθυνών τους τις τοπικές κοινωνίες, προκειμένου να συμβάλουν με όλα τα διαθέσιμα μέσα στην αναβάθμιση των μεγεθών της φοιτητικής στέγης.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα του προβλήματος, είναι το κόστος για ενοικίαση μιας γκαρσονιέρας που ανέρχεται περίπου σε 400 ευρώ ενώ σε περιοχές με αυξημένη τουριστική κίνηση, όπως τα Χανιά, μπορεί να φτάσει τα 600 ή ακόμη και τα 700 ευρώ, ποσά στα οποία δεν μπορούν να ανταποκριθούν οι γονείς των φοιτητών.
Πρόσθετα δεδομένα, που δημιουργούνται από τη χρονική και ποσοτική διεύρυνση της τουριστικής κίνησης στα νησιά κατά τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερα από το Μάιο μέχρι και τον Οκτώβριο, την υφιστάμενη δημογραφία και τις εκτιμήσεις για την εξέλιξη του πληθυσμού της χώρας αλλά και την αναμενόμενη αναδιάταξη του χάρτη ανώτατης εκπαίδευσης λόγω της ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων, καθιστούν τις προοπτικές κλιμάκωσης του προβλήματος ακόμα δυσχερέστερες και την άμεση αντιμετώπισή του περισσότερο επιτακτική από ποτέ.
Στη σύσκεψη, η οποία πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Πρύτανη του Ιονίου Πανεπιστημίου, Ανδρέα Φλώρου, συμμετείχαν ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Δημήτρης Παπαγεωργίου, ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης, Γεώργιος Κοντάκης, ο Πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης, Μιχάλης Ζερβάκης και ο Πρύτανης του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, Νικόλαος Κατσαράκης. Στη συνάντηση παρέστησαν, επίσης, ο Καθηγητής Νικόλαος Παπαϊωάννου, νυν υφυπουργός Παιδείας με αρμοδιότητα την τριτοβάθμια εκπαίδευση και τότε Γενικός Γραμματέας Ανώτατης Εκπαίδευσης και ο Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων, Ιωάννης Τρεπεκλής.
Υπενθυμίζεται, ότι στην αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας προς όφελος των κοινωνικά ασθενέστερων, έχουν ήδη έρθει σε συμφωνία ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, ο οποίος πρότεινε, μεταξύ άλλων, τη διάθεση στην Πολιτεία οικοπέδων, που ανήκουν στην Εκκλησία ώστε να κατασκευαστούν φοιτητικές εστίες (μονόκλινοι ή δίκλινοι χώροι), έτσι ώστε να μπορούν να φιλοξενηθούν δωρεάν οι φοιτητές και οι φοιτήτριες, που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να νοικιάσουν σπίτι. Κοινωνικό πρόσημο είχαν, επίσης, σχετικές ανακοινώσεις του απελθόντος υπουργού Παιδείας, Κυριάκου Πιερρακάκη για διπλασιασμό των φοιτητικών εστιών μέσω ΣΔΙΤ με τη συμμετοχή ιδιωτών.
Σε 10 μήνες, 500 φοιτητικές κλίνες μπορούν να εξασφαλίσουν επενδυτικά funds
Η διερεύνηση των τρόπων, με τους οποίους τυχόν ενδιαφερόμενοι επενδυτές θα μπορούσαν να αναλάβουν έργα υποδομής στον τομέα της φοιτητικής στέγης σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο, βρίσκεται ήδη στο ‘τραπέζι της συζήτησης’ των Πρυτάνεων της νησιωτικής περιφέρειας.
Πρόκειται για κάτι πρωτόλειο και προέχει να εξεταστούν διεξοδικά οι νομικές πτυχές του θέματος. Η ιδέα είναι ακόμη ‘άγουρη’ και σε περίπτωση, που προκριθεί, θα λειτουργούσε εντελώς επικουρικά σε σχέση με τις υπόλοιπες λύσεις, που προτείνονται, όπως αναφέρεται.
Η σύναψη συμφωνιών μεταξύ πανεπιστημίων και ιδιωτικών επενδυτικών funds, παραπέμπει στο μοντέλο, που εφαρμόζεται στη δυτική Ευρώπη. Ειδικότερα, από την πλευρά του επενδυτή, ανοίγεται η προοπτική είτε αξιοποίησης – κατόπιν ανακαίνισης – υφιστάμενων κτιρίων, είτε ανέγερσης νέου κτιρίου. Οι φοιτητές θα μπορούν να διατηρούν τα δωμάτιά τους για 10 μήνες, τα οποία ενδεχομένως ο επενδυτής θα διαθέτει τους δύο καλοκαιρινούς μήνες στην τουριστική αγορά. Κάτι ανάλογο συμβαίνει στην Ολλανδία, κυρίως στη μετά-Brexit εποχή, όπου ελλείψει εστιών, έχουν ανεγερθεί πολυώροφα κτήρια με 200 ή 300 κλίνες το καθένα, διαφορετικής κλίμακας τιμών.
Σχετικά με την προοπτική συνεργασίας με ιδιωτικά funds, ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Δημήτρης Παπαγεωργίου σημείωνε ότι «στην περίπτωση αυτή, θα ανέκυπταν διάφορα θέματα στον τρόπο διάθεσης των νέων κτηρίων – δεν θα ήταν ‘εστίες’ εφόσον δεν θα είναι δωρεάν. Η συγκεκριμένη, θα λειτουργούσε για το δικό μας πανεπιστήμιο σαν μία επικουρική, πρόσθετη λύση καθώς άμεση επιδίωξή μας, είναι να προχωρήσουμε στην ανέγερση φοιτητικών εστιών μέσω ΣΔΙΤ. Η σύμπραξη με ξένα funds είναι μία πολύ καινούρια ιδέα, την οποία μόλις αρχίσαμε να εξετάζουμε».
Φοιτητικό στεγαστικό επίδομα χωρίς αντίκρισμα και τα ενοίκια…στο Θεό
Εκτός των εστιών, το πρόβλημα της φοιτητικής στέγης εντοπίζεται, καταρχάς, στην έλλειψη διαθεσιμότητας σπιτιών τους καλοκαιρινούς μήνες στα νησιά. Όπως αναφέρει ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, το οποίο αναπτύσσεται σε έξι νησιά, «η μεγάλη δυσκολία είναι στην ανεύρεση στέγης στη Ρόδο, εξαιτίας της έντονης τουριστικής κίνησης και λιγότερο στη Μυτιλήνη ή στη Χίο. Γενικά, σπίτια έξω από τις εστίες, με λιγότερο από 350 ή 400 ευρώ, δεν υπάρχουν. Η διαθεσιμότητα στις εστίες βρίσκεται, επίσης, σε χαμηλά επίπεδα: έχουμε περίπου 170-180 θέσεις στη Σάμο, κάπως λιγότερες στη Χίο. Στη Μυτιλήνη έχουμε στην εστία 140 θέσεις αλλά νοικιάζουμε και περίπου 100 δωμάτια εκτός. Στη Λήμνο, που λειτουργεί μόνο ένα τμήμα, διαθέτουμε περίπου 25 κλίνες ενώ μικρός είναι ο αριθμός κλινών και στη Σύρο. Όσο για τη Ρόδο, αν και περισσότερες οι κλίνες, σε καμία περίπτωση δεν επαρκούν».
Η δραματική αύξηση των ενοικίων, καθιστά απρόσιτα τα σπίτια για τον οικογενειακό προϋπολογισμό πολλών οικογενειών. Την ίδια στιγμή, το φοιτητικό στεγαστικό επίδομα μετατρέπεται σε «δώρον άδωρον», καθώς «αρκετοί ιδιοκτήτες αντί να νοικιάσουν ένα δυάρι με 400 ευρώ, γνωρίζοντας ότι υπάρχει το επίδομα, το διαθέτουν για 600 ευρώ», λένε οι φοιτητές. «Δεν νομίζω ότι μπορεί κάποιος εύκολα να βρει στο Ηράκλειο μία γκαρσονιέρα με λιγότερα από 350 ή 400 ευρώ. Σε άλλες πόλεις, όπως τα Χανιά, αυτό το ποσό μπορεί να ξεπεράσει τα 600 ευρώ – είναι δυσβάσταχτο το κόστος», υπογράμμισε ο Πρύτανης του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, Νικόλαος Κατσαράκης. Σύμφωνα με τον ίδιο, «στην Κρήτη, το πρόβλημα είναι πολυεπίπεδο και διαφέρει από πόλη σε πόλη. Στο Ηράκλειο, το πρόβλημα για εμάς είναι κάπως μικρότερο, καθώς το ΕΛΜΕΠΑ διαθέτει φοιτητική εστία. Ωστόσο, χρειαζόμαστε εστίες, οι οποίες θα αντιστοιχούν τουλάχιστον στο 15% των φοιτητών μας. Συγκεκριμένα, σε σύνολο 8.500 ενεργών φοιτητών και στα 11 τμήματα του πανεπιστημίου μας, οι κλίνες θα έπρεπε να είναι περίπου 1.500 – κι έχουμε μόλις 296. Αν και ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη μελέτη επέκτασης της φοιτητικής εστίας στο Ηράκλειο κατά 200 κλίνες, για να ολοκληρωθεί ένα δημόσιο έργο απαιτούνται γύρω στα 8 με 10 χρόνια, επομένως είναι απαραίτητο να συντμηθούν οι χρόνοι των διαδικασιών. Επίσης, η ενοικίαση δωματίων στις άλλες πόλεις, με βάση τη χρηματοδότηση του υπουργείου Παιδείας, είναι πολύ δύσκολη, επειδή είναι δυσεύρετα και οι ντόπιοι προτιμούν να τα διαθέτουν στους τουρίστες, καθώς υπάρχει μεγαλύτερο οικονομικό ενδιαφέρον».
Οι επισημάνσεις
Για την άμεση και ουσιαστική αντιμετώπιση του προβλήματος της ανεπαρκούς φοιτητικής στέγης στα νησιά, οι τοπικές κοινωνίες – οι οποίες, κατά τα άλλα, επιθυμούν ‘διακαώς’ να συνεχιστεί απρόσκοπτα η λειτουργία πανεπιστημιακών τμημάτων στην περιοχή τους – θα μπορούσαν να συμπεριλάβουν και την προσέλκυση επενδύσεων για τη δημιουργία πρόσθετου αριθμού δωματίων με υψηλές ποιοτικές προδιαγραφές με κόστος εγγυημένο και προσιτό για τη μέση ελληνική οικογένεια. Καθοριστικής σημασίας, επίσης, είναι η διασφάλιση περίπου δεκάμηνης διαθεσιμότητας των δωματίων για τους φοιτητές, ανεξάρτητα από την αυξημένη ζήτηση λόγω του τουρισμού, έτσι ώστε να μπορούν να προχωρήσουν με τις σπουδές τους.
Παράλληλα αναδεικνύεται η ανάγκη, οι προσπάθειες, που ήδη καταβάλλουν τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα στον τομέα της ευαισθητοποίησης των τοπικών κοινωνιών σε θεσμικό (ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, επιμελητηριακούς φορείς κ.λπ.) και μη-θεσμικό επίπεδο, να συνεχιστούν συντονισμένα, ώστε να γίνει αντιληπτή η πλήρης διάσταση του προβλήματος και των κινδύνων, που δημιουργεί στη λειτουργία των Πανεπιστημίων της νησιωτικής περιφέρειας η περιορισμένη προσφορά φοιτητικής στέγης – χαμηλός αριθμός εισακτέων και μειωμένος ρυθμός αποφοίτησης, οι ορατοί κίνδυνοι.
Σημειώνεται, ότι κατά τη μεταβατική περίοδο συζητείται η λύση της χρηματοδότησης της διαμονής φοιτητών και φοιτητριών σε ξενοδοχειακές μονάδες, με την κάλυψη της σχετικής δαπάνης να προέρχεται από τα αντίστοιχα ΠΕΠ των νησιωτικών περιφερειών.
«Με δεδομένο ότι τα πανεπιστήμια έχουν την αυτονομία τους, οι πρωτοβουλίες ανήκουν στα ίδια», διευκρίνισε ο νέος υφυπουργός Παιδείας, αρμόδιος για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, Νίκος Παπαϊωάννου. «Από κει και πέρα, στο υπουργείο Παιδείας είμαστε ανοιχτοί να υποστηρίξουμε οποιαδήποτε δράση βρίσκεται εντός νομικού πλαισίου. Προφανώς, δεν θα αναζητήσει τους επενδυτές το υπουργείο Παιδείας. Εφόσον το επιθυμούν, τα πανεπιστήμια θα διερευνήσουν την προοπτική συνεργασίας με developers σε συνεργασία με τους περιφερειάρχες. Να σημειωθεί, ότι τώρα έγινε μία πρώτη συζήτηση. Θα ακολουθήσει κι άλλη συνάντηση με τους Πρυτάνεις αλλά και τους περιφερειάρχες», πρόσθεσε.
Πηγή: protothema.gr
