«Ο Γενικός Γραμματεύς» είναι ένα έργο-κωμωδία του Ηλία Καπετανάκη. Το θυμήθηκα, παρακολουθώντας τα «καρφιά» περί αξιοκρατίας, τα οποία εκτοξεύθηκαν, ένθεν καθείθεν, με αφορμή τον διορισμό της καινούργιας Διοικήτριας του Νοσοκομείου Ρόδου.
Με την ορθογραφία του καθενός –που θα έλεγε και η Δημουλά- η «αξιοκρατία». Λυπάμαι, αλλά η λέξη, έχει μεταναστεύσει από την χώρα τούτη εδώ και χρόνια και την έχει αντικαταστήσει η «κομματοκρατία».
Θα πρότεινα, να διαβάσουν τον «Γενικό Γραμματέα» και να κάνουν- έστω και σιωπηλά την αυτοκριτική τους όλοι.
Το έργο αναφέρεται σε μια εποχή από την οποία μας χωρίζουν 123 χρόνια. Εποχή όπου η αστική τάξη δυνάμωνε, εξέφραζε πολιτική βούληση και μέρος αυτής έμπαινε στον δημόσιο τομέα χωρίς αξιοκρατικά κριτήρια. Επίσης ο υπερδανεισμός από τις προστάτιδες και η φθίνουσα πορεία της οικονομίας με την υπερφορολόγηση σε συνδυασμό με τον λαϊκισμό και τη δημαγωγία οδήγησαν τον πρωθυπουργό της χώρας Χαρίλαο Τρικούπη να πει το περίφημο και περίλυπο «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν».
Ολόκληρη αυτή η εποχή καταγράφεται σ’ αυτή την κωμωδία, με κεντρικό ήρωα τον επαρχιώτη Λάμπρο και την σύζυγό του Πηνελόπη, δασκάλα στο επάγγελμα. «Ο Γενικός Γραμματεύς» ασκεί δριμεία κριτική στην πολιτική εξουσία, η οποία στην άγραν των ψήφων τάζει και μετά διορίζει κομματικούς κολαούζους που δεν έχουν τα προσόντα ούτε την ικανότητα να στελεχώσουν υπεύθυνες θέσεις στη δημόσια διοίκηση. Ο κομματάρχης Λάμπρος Θέμελης στηρίζει πολιτικά τον Κλέωνα και ο τελευταίος, του υπόσχεται θέση στο Δημοσίου υπαλλήλου, στην Αθήνα. Όταν το συζητά με τη γυναίκα του στην πρώτη πράξη του έργου, αμέσως συναντάμε τον ‘Ελληνα που δεν τον ενδιαφέρει η εκπαίδευση, η ικανότητα, αλλά η ένταξή του στο σύστημα που θα τον πληρώνει, ενώ αυτός δεν το αξίζει. Ο διορισμός του κομματικού στελέχους Λάμπρου Θέμελη μετά από τη στήριξη στον έξυπνο Κλέωνα, είναι ουσιαστικά η περιγραφή με κωμικό τρόπο και στην υπερβολή της, ακριβώς της τότε κοινωνικής κατάστασης.
Πόσο διαφέρει όμως αυτή η πραγματικότητα από τη σημερινή; 142 χρόνια μετά και η Ελλάδα αντιμετωπίζει ακριβώς την ίδια κοινωνική , οικονομική και πολιτική κατάσταση. Ο λαϊκισμός από την εποχή του Τρικούπη μέχρι σήμερα «χαϊδεύει» αυτιά και βαφτίζει σωτήρα οποιονδήποτε πολιτικό που έχει το θράσος να πει ψέματα και ανακρίβειες. Ο αξέχαστος Μάνος Χατζιδάκης είχε πει: «δυο είναι οι εχθροί της πολιτικής και του πολιτισμού: ο λαϊκισμός και ο ελιτισμός». Από το «λεφτά υπάρχουν» πήγαμε στο «θα καταργήσω τα μνημόνια με ένα άρθρο σε μια μέρα».
Η πελατειακή σχέση που συνεχίζουν να έχουν οι πολιτικοί με τους πολίτες δημιούργησαν έναν τεράστιο κρατικό οργανισμό που δεν μπορεί να ανταποκριθεί στη σύγχρονη εποχή ενώ δεν είναι ανταποδοτικός όσον αφορά στις υπηρεσίες που παρέχει στον πολίτη. Ακόμη υπάρχουν οικογενειοκρατίες και κομματικοί σχηματισμοί που ορίζουν το πολιτικό σκηνικό του τόπου και εμπιστεύονται θέσεις κλειδιά σε ανθρώπους του κόμματος χωρίς να υπάρχει αξιοκρατία.
Είναι απίστευτο, πως ένα έργο γραμμένο την τελευταία δεκαετία του 1800, μπορεί κάλλιστα κάποιος να το δει με ιδιαίτερο ενδιαφέρον το 2016. «Ο Γενικός Γραμματεύς» είναι σαν γράφτηκε σήμερα για την τωρινή κοινωνικοπολιτική κατάσταση, μιας και λίγα πράγματα έχουν αλλάξει. Η εντύπωση πως οι δημαγωγοί πολιτικοί μπορούν να γίνουν σωτήρες του λαού, καταρρίπτεται αμέσως μετά τις εκλογές ή με τους πολλούς και αδικαιολόγητους πρόσθετους φόρους. Το βόλεμα κομματανθρώπων ζει και βασιλεύει. Η οικονομική κρίση είναι αποτέλεσμα μιας γενικότερης κρίσης ηθών.
Η Ελλάδα μέσα από τους αλλεπάλληλους ομόκεντρους κύκλους δεν μαθαίνει εύκολα, τι την καταστρέφει και δεν την αφήνει να προχωρήσει.
