«Φιλοδοξούμε, το μεσαιωνικό φεστιβάλ να γίνει ένα κομμάτι της ιστορίας του τόπου»

12 χρόνια συμπλήρωσε το «Μεσαιωνικό Φεστιβάλ Ρόδου» ένας θεσμός που έγινε πραγματικότητα με την συνδρομή και το μεράκι μιας ομάδας συμπολιτών μας, που ξεκίνησαν σιγά σιγά ένα φιλόδοξο εγχείρημα το οποίο με την πάροδο του χρόνου, έγινε πραγματικότητα, δυνάμωσε και σήμερα καταλαμβάνει σταθερή θέση ανάμεσα στους καλύτερους πολιτιστικούς θεσμούς της Ρόδου, με δρώμενα και εκδηλώσεις που μάς θυμίζουν άλλες εποχές.
Η υπεύθυνη δημιουργικού σχεδιασμού του Μεσαιωνικού Φεστιβάλ Ρόδου, κα Άννα Αχιολά, μιλάει σήμερα στην «δ» για το ιστορικό της ιδέας του Φεστιβάλ, για την σχέση που έχει η Ρόδος και οι κάτοικοι του νησιού με την ιστορική αυτή περίοδο των Ιπποτών, καθώς και για τα επόμενα σχέδιά της.
Η συνέντευξη αναλυτικά:
• Κυρία Αχιολά, πόσα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τον θεσμό του Μεσαιωνικού Φεστιβάλ; Θα ήθελα ένα σύντομο ιστορικό και πώς ξεκίνησε η ιδέα για να υλοποιήσετε αυτό το εγχείρημα;
Θεωρώντας ότι το Μεσαιωνικό Φεστιβάλ πήρε τη μορφή ιστορικής αναβίωσης το 2007, φέτος συμπληρώνουμε 12 χρόνια. Η πρώτη απόπειρα όμως έγινε το 2006, αλλά είχε περισσότερο χαρακτήρα καρναβαλιού, καθώς θέλαμε να αποτελέσει μία «εύπεπτη εισαγωγή» σε αυτό που θα ακολουθούσε στα επόμενα χρόνια.
Αν και προϋπήρχε το παιδικό μου όνειρο για την αναβίωση της μεσαιωνικής ζωής μέσα στην περιτειχισμένη πόλη, η ιδέα του φεστιβάλ ήρθε κάπως ξαφνικά, ένα βράδυ του Ιουλίου, το 2004 … και έγινε εκείνο το «όνειρο θερινής νυκτός», έρωτας!
Το 2005 ίδρυσα τον πολιτιστικό, μη κερδοσκοπικό σύλλογο «Μεσαιωνικό Ρόδο», μαζί με μία ομάδα ανθρώπων που πίστεψαν σε αυτή την ιδέα, με σκοπό την οργάνωση του Μεσαιωνικού Φεστιβάλ της Ρόδου, το οποίο έμελλε να περάσει μέσα από χίλια μύρια κύματα, αλλά να αντέξει – μέχρι σήμερα – μία ντουζίνα έτη!
Όλα αυτά τα χρόνια, εκτός από την κυρίως δράση του φεστιβάλ, έχουμε οργανώσει εκπαιδευτικά εργαστήρια και επιμορφωτικές δραστηριότητες, με σκοπό να γνωρίσει η τοπική κοινωνία την, μέχρι πρότινος, παραγνωρισμένη μεσαιωνική ιστορία του νησιού και να εκτιμήσει την πολιτιστική της κληρονομιά.
Το όραμα ήταν να οργανωθεί ένα πολύ μεγάλο φεστιβάλ, που θα απλώνεται σε όλη τη Μεσαιωνική Πόλη και θα θυμίζει ταξίδι στο χρόνο … Αυτό δυστυχώς δεν το πετύχαμε, γιατί παρόλο που υπάρχει κάποια στήριξη, απαιτείται μεγαλύτερη προσπάθεια και επένδυση σε αυτό, από τις αρχές του τόπου, που μέχρι στιγμής δε μας έχουν διαθέσει ούτε ένα χώρο για τα εργαστήρια και τις συναντήσεις των εθελοντών.
Αυτό που θεωρώ ότι έχουμε πετύχει όμως σε σημαντικό βαθμό, είναι να γνωρίσουν οι ντόπιοι καλύτερα ένα κομμάτι της ιστορίας του τόπου, ξεχασμένο. Άλλωστε, αυτό φιλοδοξούσε κυρίως να γίνει το μεσαιωνικό φεστιβάλ, ένα εργαλείο διατήρησης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και μέσο διάσωσης της.
• Η Ρόδος είναι άρρηκτα δεμένη μ’ εκείνη την ιστορική περίοδο λόγω των Ιπποτών. Τι μας ελκύει αλλά και τι μας δένει, τελικά από εκείνη την εποχή κατά την γνώμη σας;
Η πολιτισμική πανσπερμία της μεσαιωνικής Ρόδου δε διαφέρει πολύ από το σήμερα. Από την μία οι έμποροι και διάφορων λογιών πραματευτές συνέρρεαν από τις χώρες του ανατολικού κόσμου όπως την Τουρκία, την Αίγυπτο, τη Συρία και από την άλλη, ο δυτικός κόσμος που είχε φέρει μαζί του το Τάγμα των Ιωαννιτών Ιπποτών, κατά τη διάρκεια των 213 χρόνων παραμονής του στο νησί. Περίπου 5.000 Ευρωπαίοι πολίτες, Φράγκοι, Άγγλοι, Ισπανοί, Γερμανοί, Ιταλοί και Πορτογάλοι, ζούσαν εντός των τειχών της μεσαιωνικής πόλης, σχεδόν απόλυτα εναρμονισμένοι με την τοπική κοινωνία, παρ’ όλες τις αναταραχές των πρώτων δέκα κυρίως χρόνων.
Μία μαγευτική ατμόσφαιρα και μία διαπολιτισμική και διαρκώς εξελισσόμενη κοινωνία, με ιδιαίτερη δυναμική, που όμως πολλές φορές έχανε την ηρεμία της από επιθέσεις κουρσάρων, πολιορκίες Οθωμανών, τους μεγαλύτερους σεισμούς στη λεκάνη της μεσογείου, κατακλυσμούς που αφάνισαν χωριά από το χάρτη …. και τον Μαύρο Θάνατο – πανδημία πανώλης – που εξαπλώθηκε σε όλη την μεσαιωνική Ευρώπη τον 15ο αι. μΧ.
Οι Ιππότες από την άλλη, συνδεδεμένοι με το Ιπποτικό ιδεώδες και το μεγαλεπήβολο εγχείρημα των Σταυροφοριών, δημιουργούν την εικόνα μίας εποχής γεμάτης ρομαντισμό και αξίες (αν και δεν ήταν ακριβώς έτσι …) αλλά και θρύλους για δράκους, ήρωες και γενναίους μαχητές. Μία αλλόκοσμη μακρινή πραγματικότητα, που θυμίζει κινηματογραφική ταινία, μέσα σε ένα μεσαιωνικό σκηνικό: το μοναδικό, επιβλητικό μνημείο της Μεσαιωνικής Πόλης, που επιβιώνει ακόμα και όσο και αν δεν του φερόμαστε όπως του αξίζει, παραμένει να είναι ένα από τα πιο καλά συντηρημένα και εντυπωσιακά μνημεία στον κόσμο. Ένα ιδανικό σκηνικό για να φιλοξενήσει τις ιστορικές αναβιώσεις του Μεσαιωνικού Φεστιβάλ.
Όλες αυτές οι ιστορίες, που ακούγονται τόσο μυστήριες, και που αναδεικνύονται από τη μυσταγωγία του μεσαιωνικού μνημείου, δημιουργούν μία ατμόσφαιρα τόσο μαγική και μία ελκυστική εικόνα για την εποχή, που σχεδόν σε μαγνητίζει, να την ερευνήσεις, να ανακαλύψεις τα μυστικά της και να αποπειραθείς να τη ζήσεις κι εσύ, μέσα από τις εκδηλώσεις ζώσας ιστορίας (living history events), που προσφέρει το Μεσαιωνικό Φεστιβάλ της Ρόδου.
• Τόσο χρόνια, πολύ σημαντικό ρόλο έπαιξαν στην υλοποίηση των δράσεων του Μεσαιωνικού Φεστιβάλ οι εθελοντές και ο κόσμος. Είστε ικανοποιημένη από την ανταπόκριση μέχρι σήμερα;
Το Μεσαιωνικού Φεστιβάλ δε θα ήταν εφικτό χωρίς τους εθελοντές και τη συμμετοχή του κόσμου. Η ύπαρξη του είναι συνυφασμένη με τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας, γιατί έτσι επιτελεί τους σκοπούς του. Αν ήταν ακόμα ένα φεστιβάλ το οποίο θα στηριζόταν σε κάποιους επαγγελματίες που θα πρόσφεραν απλώς θέαμα, θα έχανε το βιωματικό του χαρακτήρα και ίσως να είχε κιόλας «ξεφουσκώσει» ή για οικονομικούς λόγους, να μην ήταν εφικτό να συνεχίσει να πραγματοποιείται. Είναι η μαγιά των εθελοντών που το έχει κρατήσει ζωντανό τόσα χρόνια, όταν άλλοι θεσμοί έχουν πρόωρα χαθεί.
Σίγουρα η συμμετοχή των εθελοντών είναι μεγάλη, αλλά δεν είναι ποτέ αρκετή … Όσο περισσότερος κόσμος το στηρίζει, τόσο αυτό θα μεγαλώνει και θα εξελίσσεται … και για να το πάμε παραπέρα, μπορούμε μόνο Όλοι Μαζί!
• Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας; Τι σχεδιάζετε για το άμεσο μέλλον;
Οι συνθήκες και τα δεδομένα των τελευταίων χρόνων είναι πολύ ρευστά και δε μας διευκολύνουν στο να κάνουμε σχέδια και μάλιστα φιλόδοξα. Πάραυτα, καθώς η ζωή μου όλη ορίζεται από ένα ατίθασο μυαλό και δεν εννοώ το μέλλον χωρίς δημιουργικές ιδέες, η στάση αυτή αντανακλάται και στο φεστιβάλ. Ως υπεύθυνη δημιουργικού σχεδιασμού, κάθε χρόνο, ψάχνω τη νέα αυτή ιστορία ή δραστηριότητα που θα το διαφοροποιήσει και θα το εμπλουτίσει ουσιαστικά και δημιουργικά.
Κάπως έτσι ξεκίνησαν και τα σχολικά προγράμματα του φεστιβάλ, που πραγματοποιούνται με τη συνεργασία της Α/βαθμιας και Β/βαθμιας εκπαίδευσης και δίνουν νόημα και συνέχεια στο όλο εγχείρημα. Τα προγράμματα αυτά κάθε χρόνο εστιάζουν σε διαφορετικές θεματικές ενότητες, ώστε σταδιακά οι μαθητές να γνωρίσουν όλες τις πτυχές της μεσαιωνικής περιόδου. Σκοπός είναι στο προσεχές μέλλον, να λειτουργούν περισσότερο βιωματικά και τα παιδιά να εισαχθούν στην μέθοδο της αναπαράστασης που θα είναι περισσότερο ευχάριστη, ψυχαγωγική για τα ίδια αλλά και ουσιαστική για την αποτελεσματική μάθηση της μεσαιωνικής – βυζαντινής ιστορίας και του πολιτισμού.
Αυτή την περίοδο σχεδιάζω επίσης ένα νέο project που ευελπιστώ ότι θα συντελέσει στο να αποκτήσει ξανά το φεστιβάλ διεθνή χαρακτήρα και θα συμβάλει στη δικτύωση μας με αντίστοιχες ομάδες του εξωτερικού. Καθώς τα κονδύλια που διατίθενται για τη δράση, δεν αρκούν για την εξέλιξη του, πλέον αναζητώ νέες μεθόδους που θα δώσουν κίνητρο σε αντίστοιχες πολιτιστικές ομάδες της Ευρώπης, να συμμετέχουν στο δικό μας φεστιβάλ, με δικά τους έξοδα. Για την υλοποίηση αυτού του project, το «Μεσαιωνικό Ρόδο» θα συνεργαστεί με το Κέντρο Ιστορικών Αναβιώσεων του Λίμπεκ της Γερμανίας, με το οποίο έχει υπογράψει πρωτόκολλο συνεργασίας αλλά και με άλλους ανάλογους φορείς.
Ευελπιστούμε ότι σ’ αυτή την προσπάθεια, θα έχουμε αρωγούς τόσο την τοπική κοινωνία, όσο και τους θεσμικούς φορείς, καθώς μόνο ενωμένοι και με κοινό όραμα μπορούμε να πετύχουμε φιλόδοξα σχέδια που θα έχουν θετικό αντίκτυπο σε πολλούς τομείς: πολιτισμό, τουρισμό, επιμόρφωση, προβολή της Ρόδου κλπ. Η σύμπραξη όλων μας για την εξέλιξη του θεσμοθετημένου πλέον Μεσαιωνικού Φεστιβάλ Ρόδου, που είναι και το μοναδικό του είδους στην Ελλάδα, είναι ζωτικής σημασίας για τη συνέχιση του, καθώς ό,τι βαλτώνει, στο τέλος … πεθαίνει…