Αντιμέτωπη με νέα πρόστιμα για τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται τα σκουπίδια αλλά και τα αστικά λύματα και τα επικίνδυνα απόβλητα βρίσκεται η Ελλάδα, ενώ, πλέον, είναι έτοιμος και ο μηχανισμός μέσω του οποίου ο καταλογισμός θα φθάνει βαθιά στις τσέπες των δημοτών που θα θεωρούνται «συνυπαίτιοι» για τις πολύχρονες καθυστερήσεις!
Λίγο πριν συμπληρώσει εξάμηνο στη θέση του γενικού γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, ο Δημήτρης Καλογερόπουλος καλείται τον ερχόμενο Σεπτέμβριο να συμβάλει στην αντιμετώπιση νέων καταδικαστικών αποφάσεων, την ίδια ώρα που στους 325 δήμους και τις 13 περιφέρειες της χώρας θα αναλαμβάνουν νέες διοικήσεις από τις οποίες θα εξαρτηθεί η υλοποίηση των σχεδιασμών για την αποφυγή τους.
Μας μιλά για μια τιτάνια προσπάθεια με πολλές παραμέτρους, παραδεχόμενος ότι η διαχείριση των κάθε μορφής αποβλήτων στην Ελλάδα «έχει φθάσει σε κρίσιμα χαμηλό σημείο» στο οποίο έχουν συμβάλει η οικονομική κρίση, οι παραβατικές διαχρονικά συμπεριφορές, η έλλειψη σχεδιασμού και ρεαλιστικών προγραμμάτων πρόληψης στην παραγωγή αποβλήτων για την υλοποίηση των οποίων απαιτούνται «ισχυρά συστήματα διακυβέρνησης». Ο κατάλογος των καταδικαστικών αποφάσεων που βρίσκονται είτε σε τελικό, είτε σε κάποιο από τα προκαταρκτικά στάδια είναι μακρύς, όπως μας τον παραθέτει ο κ. Καλογερόπουλος:
1 Πρόστιμο 23 εκατομμυρίων ευρώ εφάπαξ και ποινή 71.000 ευρώ την ημέρα (!) για τις χωματερές που συνεχίζουν να λειτουργούν, αν και η Ελλάδα έχει καταδικαστεί για την ύπαρξη τους από το 2005! Πρόκειται για τις 70 ανοικτές χωματερές (ΧΑΔΑ) όπου δεν ακολουθούνται καν διαδικασίες ταφής, προστασίας του υπεδάφους και αποκατάστασης, όπως γίνεται στους ΧΥΤΑ. Οταν η Ελλάδα δέχτηκε την πρώτη καταδίκη το 2005, λειτουργούσαν περισσότερες από 1.000 ΧΑΔΑ. Εννιά χρόνια αργότερα, ο αριθμός τους έχει μειωθεί καθώς λειτουργούν ακόμη 70, ενώ υπάρχουν και 213 που δεν λειτουργούν αλλά ούτε και έχουν κλείσει με τις απαραίτητες εργασίες αποκατάστασης.
Σε μεγάλο ποσοστό (40%), οι εν λειτουργία ΧΑΔΑ βρίσκονται σε νησιά – ακόμη και στη Σαντορίνη. Τρεις στην Περιφέρεια Αττικής (Κύθηρα, Αντικύθηρα, Υδρα), 16 στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου (10 στις Κυκλάδες και 6 στα Δωδεκάνησα), 4 στο Ιόνιο (Παξοί, Διαπόντιοι), 4 στο Βόρειο Αιγαίο και ένας στην Κρήτη.
Στην ηπειρωτική Ελλάδα, τη μερίδα λέοντος διεκδικεί η Πελοπόννησος με 23 ανοικτές χωματερές (Κορινθία, Μεσσηνία, Λακωνία, Αρκαδία), στις οποίες προστίθενται άλλες πέντε στην Ηλεία, η οποία όμως υπάγεται στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας. Τον κατάλογο της ντροπής συμπληρώνουν η Στερεά Ελλάδα (8 ΧΑΔΑ σε Λοκρίδα, Νότιο Εύβοια, Ευρυτανία, Φωκίδα) και η Ανατολική Μακεδονία-Θράκη (6 σε Εβρο-Δράμα).
Η τελική πρόταση του εισαγγελέα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου θα κατατεθεί τον ερχόμενο Σεπτέμβριο και αναμένεται να περιλαμβάνει εισήγηση και για τρεις ακόμη χωματερές στην Παιανία Αττικής, στους Πέρα Γαληνούς Ηρακλείου και τον Μαρουλά Ρεθύμνου.
2 Πρόστιμο 10 εκατομμυρίων ευρώ εφάπαξ και 20.000 για κάθε ημέρα που δεν υπάρχει αποκατάσταση επικρέμαται (τελική απόφαση τον ερχόμενο Δεκέμβριο) και για την έλλειψη επεξεργασίας στα αστικά λύματα επειδή δεν λειτουργούν μονάδες βιολογικού καθαρισμού σε περιοχές της Αττικής (Ραφήνα, Ν. Μάκρη, Μαρκόπουλο, Αρτέμιδα) και τη Λευκίμμη Κέρκυρας.
3 Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εξετάζει ακόμη σειρά καταγγελιών που αφορούν: α) ΧΥΤΑ που λειτουργούν με ελλείψεις, όπως στο Καλαμάκι Ζακύνθου, στο Τεμπλόνι Κέρκυρας, στο Καρβουνάρι Θεσπρωτίας, στο Μεσολόγγι, στη Μαυροράχη Θεσσαλονίκης, στη Μύκονο, στη Λιβαδειά, στην Πάτρα και το Κιάτο, β) ΧΑΔΑ που έχουν θεωρητικώς κλείσει, αλλά τα έργα αποκατάστασης δεν προχωρούν και υπάρχουν υπόνοιες πως γίνεται παράνομη διάθεση απορριμμάτων, γ) Βιολογικούς καθαρισμούς που επίσης λειτουργούν με ελλείψεις, όπως στο Κρανίδι και τις Πρέσπες. δ) Ελλείψεις και υποβάθμιση του περιβάλλοντος- σε λίμνες όπως η Κορώνεια και εκείνη της Καστοριάς.
Ο γενικός γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων χαρακτηρίζει την όλη κατάσταση απαράδεκτη με δεδομένο ότι όλα τα προηγούμενα χρόνια διατέθηκαν πόροι εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ για έργα αποκατάστασης και υποδομές σύγχρονης διαχείρισης που κόλλησαν κυρίως σε «τοπικές αντιδράσεις για το πού θα γίνει η χωροθέτηση». «Μετά την Εισαγγελική Πρόταση στις 4/9/2014 και την έκδοση της απόφασης θα αρχίσουν να μετρούν τα πρόστιμα. Αρα, ο πρώτος στόχος είναι το πολύ έως το τέλος του 2014 να έχουν κλείσει οι 70 ενεργοί ΧΑΔΑ», σημειώνει ο κ. Καλογερόπουλος, προσθέτοντας ότι για να συμβεί αυτό θα πρέπει να έχει βρεθεί εγκεκριμένος τρόπος διάθεσης των απορριμμάτων.
«Η ύπαρξη έστω και ενός ενεργού ΧΑΔΑ συνεπάγεται χρηματικές κυρώσεις σε βάρος της χώρας, οι οποίες βάσει του νόμου μετακυλίονται στους δήμους, ακόμη και σε φυσικά πρόσωπα», τονίζει ο κ. Καλογερόπουλος. Μάλιστα, με την Κοινή Υπουργική Απόφαση 34611 που δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ πριν από λίγες μέρες (1/8/2014), ο υπουργός Εσωτερικών καταλογίζει τα πρόστιμα που πλήρωσε το Δημόσιο με πληθυσμιακά κριτήρια, ενώ στην περίπτωση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης «τα οφειλόμενα ποσά παρακρατούνται από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους». Οι ΚΑΠ είναι βασικό και σταθερό έσοδο για κάθε δήμο. Υπάρχουν μικροί δήμοι που ζουν με ΚΑΠ 50.000 ευρώ το μήνα, οπότε ο καταλογισμός ποσού (έστω και μέρους των 71.000 ευρώ/μέρα) θα τον οδηγήσει είτε στη χρεοκοπία είτε σε αύξηση των τελών που καταβάλλουν οι κάτοικοι.
