«Υπάρχει τεράστιο θέμα με το περιβάλλον στη Ρόδο. Θεωρώ πως βιάζεται. Μπορώ να το υποστηρίξω αυτό με στοιχεία. Βιάζεται σε ό,τι αφορά τις χρήσεις γης και όχι μόνο. Αν χαθεί το περιβάλλον θα χαθούν τα πάντα».
Στους κινδύνους που απειλούν το περιβάλλον, το οποίο βιάζεται στη Ρόδο, από ανθρώπινες παρεμβάσεις, αναφέρεται μεταξύ άλλων, σε συνέντευξή του στη «δ», ο καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρος του ΟΑΣΠ και σεισμολόγος κ. Ευθύμιος Λέκκας.
Με αφορμή τον σεισμό στην Κεφαλλονιά ο κ. Λέκκας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και δηλώνει πως δεν γίνεται να ανεγείρονται οικοδομές σε απόσταση αναπνοής ακόμη και μέσα σε ρέματα.
«Δεν είναι μόνο οι κατασκευές που έχουν ανεγερθεί μέσα σε ρέματα, αλλά και εκείνες που είναι σε περιοχές επικίνδυνες. Είναι εμφανείς και δεν χρειάζεται επιστημονική γνώση για να τις επισημάνει κανείς. Βλέπουμε πάνω στην κορυφή γκρεμών να οικοδομούνται κατοικίες. Στ’ Αφάντου και στις Καλυθιές υπάρχει όργιο κατασκευών με μειωμένο βαθμό ασφάλειας. Δεν είναι θέμα αντισεισμικού κανονισμού, αλλά οι οικοδομές ανεγείρονται σε περιοχές ακατάλληλες για δόμηση», δηλώνει ο κ. Λέκκας.
Η συνέντευξη του κ. Ευθύμιου Λέκκα, αναλυτικά:
• Σημειώθηκε πριν λίγες ημέρες σεισμός με επίκεντρο κοντά στη Ρόδο;
Ήταν ένας σεισμός που είχε μέγεθος της τάξεως των 3,5 βαθμών. Το επίκεντρο του εντοπίστηκε στο θαλάσσιο χώρο κοντά στη Ρόδο. Δεν είναι κάτι που μας ανησυχεί. Πρόκειται για φαινόμενα και γεγονότα τα οποία είναι θετικά γιατί απομακρύνουν το φαινόμενο εκδήλωσης ενός μεγαλύτερου σεισμού. Από αυτή την άποψη τα θέλουμε . Πρέπει δηλαδή να είναι πιο συχνές οι επισκέψεις του Εγκέλαδου σε τέτοια μεγέθη.
• Οι μικρές σεισμικές δονήσεις δηλαδή δεν δείχνουν πως θα ακολουθήσει ένας μεγαλύτερος σεισμός;
Όχι, το αντίθετο. Συνήθως οι μεγάλοι σεισμοί δεν έπονται μικρότερων που είναι διάχυτοι σε μια γεωγραφική περιοχή. Συνήθως οι μεγάλοι σεισμοί που κάνουν κάποιες ζημιές, όπως στην Κεφαλλονιά, εκδηλώνονται μια και έξω με μεγάλα μεγέθη. Από εκεί και πέρα ακολουθούν εκατοντάδες μικρότεροι. Αυτοί δεν προμηνύουν την έλευση μεγάλου σεισμού. Οι μεγάλοι σεισμοί έρχονται από μόνοι τους χωρίς να προειδοποιούν.
• Τι αποκομίσατε από τον σεισμό που σημειώθηκε στην Κεφαλλονιά;
Οι εμπειρίες από το σεισμό στην Κεφαλλονιά είναι πάρα πολλές και μπορούμε να τις κατατάξουμε σε κατηγορίες. Η πρώτη είναι η επιστημονική. Τα επιστημονικά συμπεράσματα είναι καταπληκτικά. Δεν είχαμε θύματα και τραυματίες. Έγιναν όμως ζημιές. Ο σεισμός μας πρόσφερε επιστημονικό υλικό που είναι ακόμη σε φάση αξιοποίησης και αξιολόγησης. Νομίζω πως έχουμε μάθει πάρα πολλά σε σχέση με τη σεισμικότητα, την επίδραση των σεισμικών εστιών στα ρήγματα και στην επιφάνεια του εδάφους, την κατανομή των βλαβών των συνοδών γεωδυναμικών φαινομένων των γεωσεισμικών κυμάτων και του εγκλωβισμού της σεισμικής ενέργειας. Από την άλλη πλευρά, αν αφήσουμε το επιστημονικό πεδίο, βλέπουμε πως έγινε σωστή διαχείριση του προβλήματος.
• Κινήθηκε δηλαδή γρήγορα η κρατική μηχανή;
Η κρατική μηχανή κινητοποιήθηκε γρήγορα και αντέδρασε σε χρόνο ρεκόρ από τη στιγμή που έγινε ο σεισμός. Μέσα σε δύο ώρες όλοι οι υπεύθυνοι από τον ΟΑΣΠ μέχρι και τα υπουργεία, ήμαστε στην Κεφαλλονιά. Εγώ έμεινα τρεις μήνες στο νησί, ως πρόεδρος του ΟΑΣΠ για το συντονισμό. Ήταν μια επιτυχής επιχείρηση. Αυτό το δέχθηκαν όλοι οι φορείς. Υπάρχει και ο κοινωνικός τομέας. Έγιναν άλματα σε σχέση με προηγούμενους σεισμούς. Κατεγράφησαν γρήγορα οι ζημιές στα κτήρια, στα έργα υποδομής, στο λιμάνι, στους δρόμους, στα σχολεία και στα νοσοκομεία. Η διαχείριση ήταν επιτυχημένη. Το λιμάνι και το οδικό δίκτυο στο Ληξούρι λειτουργούν. Δόθηκαν κι αρκετές ακτές σε χρήση. Στην Κεφαλλονιά η κρατική μηχανή κινητοποιήθηκε έγκαιρα και έδωσε στους πολίτες το αίσθημα της ασφάλειας που πρέπει να έχουν έστω και αν συμβαίνουν πολύ μεγάλα γεγονότα.
• Ο σεισμός της Κεφαλλονιάς έδειξε πως όλα τα κτήρια θα πρέπει να κατασκευάζονται με βάση τον σεισμικό κανονισμό. Στη Ρόδο και τα άλλα νησιά είναι ασφαλή τα κτήρια;
Κοιτάξτε, διαπιστώσαμε πως ο δομημένος ιστός συμπεριφέρθηκε πολύ σωστά στην Κεφαλλονιά. Λίγα κτήρια ήταν εκείνα που δεν άντεξαν. Κτήρια που ήταν δομημένα έστω και με παλιούς κανονισμούς αντεπεξήλθαν σε μια πολύ σφοδρή σεισμική δόνηση. Αντίθετα, είχαμε καταρρεύσεις σε κτήρια που δεν είχαν σχεδιαστεί με βάση τους κανονισμούς και στα οποία είχαν γίνει παρεμβάσεις. Αυτό μας λέει πως ο δομημένος ιστός αντέχει και
σε ισχυρούς σεισμούς. Πρόβλημα θα έχουν όσοι έκτισαν σπίτια χωρίς την επίβλεψη μηχανικών και την εφαρμογή του αντισεισμικού κανονισμού. Αυτοί θα αναλάβουν την ευθύνη όσων έκαναν. Δεν μπορούμε να τους εγγυηθούμε ότι οι οικοδομές τους θα αντέξουν.
• Αυτό ισχύει και για τη Ρόδο;
Αυτό ισχύει και για τη Ρόδο. Με λύπη μου βλέπω στη Ρόδο τα τελευταία χρόνια (καθώς δεν είμαι μόνιμος κάτοικος και παρατηρώ τις μεταβολές όταν έρχομαι) πως γίνονται πολλές κατασκευές οι οποίες έχουν υψηλό κίνδυνο. Μπορεί να υποστούν ζημιές όχι μόνο από σεισμούς αλλά και από πλημμύρες. Πέρσι είχα δώσει στη δημοσιότητα φωτογραφίες μετά τις πλημμύρες, που απεικόνιζαν μεζονέτες και πολυτελείς κατασκευές, που ήταν μέσα σε κοίτες ρεμάτων. Αυτές οι κατασκευές έχουν υψηλή τρωτότητα σε όλα τα φυσικά φαινόμενα. Μια κατασκευή που έχει γίνει σε κοίτη ποταμού δεν θα αντέξει ακόμη και αν έχει δομηθεί με τους τελειότερους αντισεισμικούς κανονισμούς. Δεν είναι μόνο οι κατασκευές που δημιουργήθηκαν μέσα σε ρέματα, αλλά και εκείνες που βρίσκονται σε περιοχές επικίνδυνες. Είναι εμφανείς και δεν χρειάζεται επιστημονικές γνώσεις για να τις επισημάνει κανείς. Βλέπουμε πάνω στη κορυφή γκρεμών να οικοδομούνται κατοικίες. Στ’ Αφάντου και στις Καλυθιές υπάρχει όργιο κατασκευών με μειωμένο βαθμό ασφάλειας. Δεν είναι θέμα αντισεισμικού κανονισμού, αλλά του ότι οι οικοδομές ανεγείρονται σε περιοχές ακατάλληλες για δόμηση.
• Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να γίνουν έλεγχοι από τους αρμόδιους φορείς;
Θα πρέπει να γίνουν έλεγχοι. Είναι ανάγκη όμως να μπούμε σε μια νέα προσέγγιση και οπτική. Θα πρέπει να τηρηθεί ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός. Να προχωράμε με βάση δηλαδή λεπτομερείς μελέτες που θα υποδεικνύουν το βαθμό κινδύνου σε περιοχές. Αυτοί που κτίζουν στις παρυφές ή τις κοίτες των ποταμών διατρέχουν πολλούς κινδύνους. Μπορούν να έχουν τα χωράφια τους εκεί αλλά αυτές οι περιοχές είναι υψηλού κινδύνου. Έχω πολλά παραδείγματα στο νησί της Ρόδου από τέτοιες κατασκευές. Σε επίπεδο Δήμου και Περιφέρειας πρέπει να εξετάσουμε όλα τα θέματα του σωστού χωροταξικού σχεδιασμού και της ασφάλειας που δεν αφορούν μόνο τους κατοίκους αλλά και τους τουρίστες. Να δούμε και τις υποδομές. Αυτά τα θέματα δεν είναι μόνο κυρίαρχα αλλά θα δώσουν και αειφορικότητα στην ανάπτυξη της Ρόδου. Επίσης θα πρέπει να αναφέρω πως υπάρχει τεράστιο θέμα με το περιβάλλον στη Ρόδο. Θεωρώ πως το περιβάλλον βιάζεται. Μπορώ αυτό να το υποστηρίξω με στοιχεία. Βιάζεται σε ό,τι αφορά τις χρήσεις γης το περιβάλλον. Επιτέλους, ας δοθεί μια λύση και με το όργιο των πινακίδων, που προσβάλλει βάναυσα το τοπίο της Ρόδου. Αυτό το αίσχος θα πρέπει να πάψει να υπάρχει γιατί ακυρώνει όλη την ομορφιά. Είναι και άλλα θέματα στα οποία θα πρέπει να δοθεί προσοχή. Αν χαθεί το περιβάλλον, θα χαθούν τα πάντα. Δεν είναι μια απλή διαμαρτυρία δική μου. Πρέπει να εκληφθεί σαν άποψη ενός ανθρώπου που μπορεί να βοηθήσει στην επίλυση προβλημάτων που είναι κυρίαρχα.
• Μήπως αυτά τα ζητήματα θα πρέπει να τα θέσετε στην νέα περιφερειακή και δημοτική αρχή;
Ασφαλώς και θα τα θέσω. Θα περιμένω να αναλάβουν τα καθήκοντά τους και να εξετάσουν τα θέματα που επείγουν. Είμαι διαθέσιμος μετά να συμβάλω σε όλη αυτή τη διαδικασία. Θα πρέπει να σας αναφέρω πως αναπτύσσεται και μια συνεργασία μεταξύ του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Είναι δύο εκπαιδευτικά ιδρύματα που διαθέτουν έμπειρο προσωπικό. Η σύμπραξή τους με την Περιφέρεια και το Δήμο θα έχει θεαματικά αποτελέσματα σε ό,τι σχετίζεται με το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής στη Ρόδο. Εγώ μπορώ να δρομολογήσω τις διαδικασίες από το Πανεπιστήμιο Αθηνών καθώς είμαι ο πρόεδρος της επιτροπής ερευνών. Μπορούμε να κάνουμε πάρα πολλά πράγματα μέσα από νέες προσεγγίσεις και δυνατότητες που προσφέρει η έρευνα.
• Πότε θα γίνει η παρουσίαση της μελέτης για τα ρέματα;
Η παρουσίαση της μελέτης θα γίνει τον Οκτώβριο. Τότε θα πραγματοποιηθούν δύο μεγάλα συνέδρια στη Ρόδο. Το ένα σχετίζεται με τους μεγάλους σεισμούς και το δεύτερο με την αντιμετώπιση των κινδύνων. Εκεί θα παρουσιάσω τη μελέτη που εκπονήθηκε από μεγάλη ομάδα γεωλόγων, περιβαντολόγων και μηχανικών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πιστεύω πως πρέπει να αποτελέσει τη βάση για τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό της Ρόδου. Είναι μια μελέτη που περιέχει νέα δεδομένα που θα πρέπει να ληφθούν πολύ σοβαρά υπόψη από τις αρχές.
• Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις του ΟΑΣΠ;
Στοχεύουμε στην πραγματοποίηση ασκήσεων ετοιμότητας μετά τον Οκτώβριο. Είναι ασκήσεις που θα γίνουν σε επίπεδο Περιφερειών και Δήμων. Η πρώτη φάση έγινε τον περασμένο χρόνο, όπως θα θυμάστε. Τώρα θα γίνει η β’ φάση. Τα Δωδεκάνησα είναι πρώτα στις επιλογές μας. Οι ασκήσεις θα δώσουν μεγάλη εμπειρία στους εμπλεκόμενους. Καθημερινά συναντώ ανθρώπους που μου λένε ότι θέλουμε να βοηθήσουμε. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι και οι οργανώσεις δεν έχουν βρει τον βηματισμό τους. Θέλουμε αυτές οι εθελοντικές ομάδες που είναι διάσπαρτες στη Ρόδο και κάνουν πολύ σημαντικό έργο, να συνταχθούν σε ένα ενιαίο φορέα και να αναλάβουν δράση.
