Ενώπιον του 1ου Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου έχει προγραμματιστεί η συζήτηση την 26η Σεπτεμβρίου 2019 της πρώτης αγωγής αστικής ευθύνης κατά της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, του Δήμου Ρόδου, της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου και του Ελληνικού Δημοσίου, από μια κάτοικο της Ιαλυσού, η κατοικία της οποίας κατεστράφη ολοσχερώς στην φονική πλημμύρα του Νοεμβρίου του 2013.
Με την αγωγή που υποβλήθηκε από την κάτοικο της Ιαλυσού, δια του πληρεξουσίου δικηγόρου της κ. Φώτη Ρωμαίου διεκδικείται αποζημίωση συνολικού ύψους 265.480 € (235.480 € για αποκατάσταση θετικής ζημίας και 30.000 € για ηθική βλάβη) νομιμότοκα από την επομένη της επιδόσεώς της.
Η ενάγουσα διέμενε μέχρι τις 23-11-2013 σε μονοκατοικία 120 τ.μ. πλήρους κυριότητάς της στην Ιαλυσό, στην οδό Αγ. Γεωργίου, μαζί με τα δύο ενήλικα τέκνα της.
Στις 22 και 23 Νοεμβρίου 2013 στη Ρόδο σημειώθηκαν ισχυρότατες καταιγίδες και βροχοπτώσεις, οι οποίες προκάλεσαν πλημμύρες σε ολόκληρο το νησί και ειδικότερα είχαν ως αποτέλεσμα τέσσερις άνθρωποι να χάσουν άδοξα τη ζωή τους παρασυρόμενοι από χείμαρρο.
Μάλιστα, μέσα σε μία ημέρα έγιναν περισσότερες από 350 κλήσεις στην πυροσβεστική για άντληση υδάτων και απεγκλωβισμούς, καθώς και εκτεταμένες διακοπές ρεύματος, που οφείλονταν σε πτώσεις κεραυνών, ακόμα και σε κατοικημένες περιοχές.
Συνολικά δε υπέστη σημαντικές ζημίες η περιουσία περισσοτέρων από 400 οικογενειών και 300 επιχειρηματιών.
Δυστυχώς, όπως αναφέρει, ένα από τα θύματα ήταν και η ίδια, καθότι η οικία της και το περιεχόμενο αυτής καταστράφηκαν ολοσχερώς.
Εκθέτει ότι για όλα τα παραπάνω περιστατικά (συμπεριλαμβανομένης της ευθύνης για το θάνατο των 4 συμπολιτών της) έχει σχηματιστεί ποινική δικογραφία κατά του τότε Δημάρχου Ρόδου κ. Ευσταθίου Κουσουρνά, του τότε Περιφερειάρχη Δωδεκανήσου κ. Ιωάννη Μαχαιρίδη και του τότε αντιπεριφερειάρχη Δωδεκανήσου κ. Φωτίου Χατζηδιάκου.
Στο πλαίσιο μάλιστα της ανακριτικής διερεύνησης της υπόθεσης, συντάχθηκε τεχνική έκθεση καταγραφής στοιχείων αντιπλημμυρικής προστασίας νήσου Ρόδου από τους πολιτικούς μηχανικούς του ΤΕΕ Δωδεκανήσου κ.κ. Ιάκωβο Γρύλλη, Αριστοτέλη Ηρακλείδη, Γεώργιο Διακογεωργίου, Άγγελο Ηρακλείδη, Σταμάτη Μαρουλλάκη, Φαίδρα Ηρακλείδη και τον τοπογράφο μηχανικό Κλεόβουλο Παπακωνσταντίνου.
Όπως αναφέρει η Ιαλυσός στο βόρειο τμήμα αυτής συναντά τη θάλασσα (Αιγαίο Πέλαγος), ενώ νότια συνορεύει με την ορεινή περιοχή της Φιλερήμου.
Από την ευρύτερη περιοχή της Φιλερήμου εκκινούν μεγάλοι χείμαρροι, οι οποίοι στη συνέχεια διασχίζουν την Ιαλυσό και καταλήγουν στη θάλασσα.
Ο μεγαλύτερος χείμαρρος από τους παραπάνω (επιφάνεια λεκάνης απορροής 5,58 τετραγωνικά χιλιόμετρα) είναι ο χείμαρρος Τριαντών, γνωστός και ως “Τριαντενός” Χείμαρρος, είναι αυτός που διασχίζει το κατεξοχήν κέντρο της Ιαλυσού και την κεντρική οδό Ιερού Λόχου, η οποία τέμνει την κεντρική λεωφόρο Ηρακλειδών.
Ο χείμαρρος εκκινά από το όρος της Φιλερήμου και είναι ανοιχτός μέχρι την περιοχή του νεκροταφείου της Ιαλυσού (προς το τέλος της οδού Φιλερήμου και πριν εκκινήσει η οδός Ιερού Λόχου), όμως στη συνέχεια, επειδή έχουν κατασκευαστεί δρόμοι, έχουν γίνει έργα ώστε ο χείμαρρος να συνεχίζει υπόγεια τη διαδρομή του μέχρι την κατάληξή του στη θάλασσα.
Ανατολικά από τον Τριαντενό Χείμαρρο βρίσκεται ο χείμαρρος Επίτροπος, γνωστός και ως χείμαρρος της Σωτήρος, ο οποίος ξεκινά από τις οροσειρές στα ανατολικά της Φιλερήμου, διέρχεται παράλληλα προς την οδό Μεγίστης (η οποία τέμνει την οδό Σωτήρος) και καταλήγει στη θάλασσα.
Η οικία της βρίσκεται ανάμεσα στους δύο παραπάνω χειμάρρους, στον παράδρομο της οδού Αγίου Γεωργίου.
Μάλιστα, ακριβώς μπροστά από την κατοικία της, σε απόσταση 20-30 μέτρων διέρχεται ένα δυνατό φυσικό ρέμα, το ρέμα του Αγίου Γεωργίου, το οποίο εκκινεί από την κορυφή Βουνάρα δίπλα στη Φιλέρημο, και διασχίζει την Ιαλυσό μέχρι να καταλήξει στο ξενοδοχείο “Ατλάντικα” και στη θάλασσα.
Ανατολικότερα του ρέματος Αγίου Γεωργίου βρίσκεται και το φυσικό ρέμα της Άνοιξης.
Τονίζει ότι οι χείμαρροι δεν έχουν νερό καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, αλλά κατεξοχήν το χειμώνα, οπότε και γεμίζουν από τα νερά βροχοπτώσεων από τα βουνά της Φιλερήμου.
Οι κύριες αιτίες των καταστροφών, όπως αναφέρει, ήταν οι παρακάτω:
Το έργο επικάλυψης του Τριαντενού χείμαρρου, από το παλαιό Νεκροταφείο έως τη θάλασσα, άρχισε και ολοκληρώθηκε τη δεκαετία του 1980, μετά την ένταξη της κοίτης του στο σχέδιο πόλεως Ιαλυσού. Η ανεπάρκεια της εκ σκυροδέματος διατομής και η κακή γενική χάραξη του έργου (π.χ. απότομες στενώσεις της διατομής, καμπύλη ενενήντα μοιρών, προβλήματα στην έξοδο του αγωγού) δημιουργεί έντονες ανασχέσεις στη ροή και υπερπηδήσεις της εισόδου. Τα πλεονάζοντα νερά του χειμάρρου κατά την πλημμύρα, κατακλύζουν το μεγαλύτερο τμήμα της πόλης.
Ο φυσικός χείμαρρος Επισκόπου σε ολόκληρή του την έκταση ήταν “μπαζωμένος”, γεμάτος κάθε λογής σκουπίδια, απόβλητα και επιχωματώσεις σε πολλά σημεία του, με αποτέλεσμα να μη μπορεί να υπάρξει ομαλή ροή των νερών και να πλημμυρίζει η γύρω περιοχή.
Τα φυσικά ρέματα Αγίου Γεωργίου και Άνοιξης ήταν στη μεγαλύτερη έκτασή τους “μπαζωμένα”, και το σημείο που η φυσική μορφολογία του εδάφους σχηματίζει ένα ύψιλον (υ) ώστε να εισχωρεί σε αυτό το νερό, είχε καλυφθεί από χώμα και κάθε λογής υλικά και χώματα, με αποτέλεσμα να ρέματα να υπερχειλίσουν και να μη μπορεί το νερό να κυλάει απρόσκοπτα και να καταλήγει στη θάλασσα.
Τα φρεάτια της ευρύτερης περιοχής και κατεξοχήν της κεντρικής οδού Ηρακλειδών ήταν “βουλωμένα”, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να απορροφήσουν το πλεονάζον νερό από τις βροχοπτώσεις.
Δεν είχαν κατασκευαστεί αντιπλημμυρικά έργα σε κανένα σημείο, παρά την ύπαρξη σχετικών μελετών από το παρελθόν.
Επισημαίνει παραπέρα ότι κατά τις βροχοπτώσεις στις 22 και 23 Νοεμβρίου 2013, σημειώθηκαν τεράστιες καταστροφές στην Ιαλυσό Ρόδου, καθότι:
Τα έτη 1997-2000 ανατέθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων η σύνταξη μελέτης για έργα διευθέτησης του χειμάρρου Επιτρόπου. Κανένα από τα έργα που προτάθηκαν δεν κατασκευάστηκε. Αναφορικά με τον Τριαντενό Ποταμό, είναι δεδομένο ότι εδώ και πλέον της 25ετίας έπρεπε να γίνουν αναγκαία έργα διευθέτησης, διότι η κατασκευή που κατέστησε υπόγειο το μεγαλύτερο τμήμα της “διαδρομής” του μέχρι τη θάλασσα ήταν πρόχειρη. Επιπλέον, μέχρι το σημείο του τέλους της οδού Φιλερήμου (παλιό νεκροταφείο Ιαλυσού), ο χείμαρρος ήταν “μπαζωμένος” με κάθε λογής υλικά, με αποτέλεσμα κατά τις βροχοπτώσεις τα νερά της βροχής να μη διοχετεύονται μέσω του χειμάρρου και των υπόγειων αγωγών στη θάλασσα, αλλά να διοχετεύονται εκατέρωθεν αυτού (ανατολικά αυτού σε απόσταση μερικών εκατοντάδων μέτρων βρίσκεται η οικία της).
Το φυσικό ρέμα του Αγίου Γεωργίου διέρχεται σχεδόν μπροστά από την οικία της. Σε όλο το μήκος του ήταν “μπαζωμένο” (με εξαίρεση 1-2 ιδιώτες που δικές τους δαπάνες είχαν προβεί σε κατάλληλες εργασίες καθαρισμού του ρυακιού και κατασκευής ενός ανάποδου “Π”, δηλαδή είχαν οριοθετήσει κατά τέτοιο τρόπο το ρέμα, ώστε να μη μπορεί το νερό να εξέλθει εύκολα από αυτό. Το ρέμα αυτό υπερχείλισε κατά τις βροχοπτώσεις στις 22 και 23 Νοεμβρίου και τα νερά διοχετεύθηκαν κατεξοχήν πάνω στην οικία της, που βρίσκεται περίπου 20-30 μέτρα ανατολικά αυτού.
Το φυσικό ρέμα της Άνοιξης, που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 100 μέτρων ανατολικά της οικίας της, ήταν και αυτό “μπαζωμένο” και υπερχείλισε από τα νερά της βροχής, τα οποία κατευθύνθηκαν και προς την κατοικία της.
Τα φρεάτια όλων των οδών του επαρχιακού δικτύου και γενικότερα της Ιαλυσού ήταν βουλωμένα με χώματα και άχρηστα υλικά, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να απορροφήσουν το νερό και να “αποσυμφορήσουν” το έδαφος από τα νερά της βροχής.
Κατά τη διάρκεια των βροχοπτώσεων, δεν υπήρχε κανένας σχεδιασμός από οποιοδήποτε όργανο (Κρατικός μηχανισμός, Δήμος Ρόδου, Περιφέρεια, Αποκεντρωμένη Διοίκηση, Αστυνομία, Πυροσβεστική) για να προληφθεί η επέκταση των καταστροφικών συνεπειών των βροχοπτώσεων, ούτε άλλωστε αυτό ήταν εφικτό.
Διότι με 2 χειμάρρους και 2 ρέματα να μη μπορούν να διοχετεύσουν σωστά το νερό στη θάλασσα, η Ιαλυσός κυριολεκτικά “πνίγηκε” από τα λιμνάζοντα νερά και δεν υπήρχε μέρος να διοχετευθούν π.χ. με αντλίες της Πυροσβεστικής.
